Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ümit Savaşçı, koronavirüs geçirip iyileşen bireylerde uzun vadede devam eden semptomlara ait açıklama yaptı.
Doç. Dr. Savaşçı, en çok koku ve tat kaybının uzun mühlet geri gelmediği tarafında şikayetlerin olduğunu söyledi. Doç. Dr. Savaşçı, “6 ayın üzerinde toku ve tat kaybı olan hastalarımız var. Bilhassa biz koku idmanı yaptırıyoruz; gün içinde 3-4 sefer kahve koklama üzere. Şu an rastgele kullanacağımız lokal bir sprey üzere bir husus yok. Buradaki hudut uçlarında virüse bağlı bir harabiyet gerçekleştiği için, vakitle bunun geri dönüşünü bekleyeceğiz. Biraz sabırlı olacağız. Bu güne kadar kalıcı hasar yapmadığını biliyoruz. Vakitle koku ve tat kaybı geri gelecektir, bunda bir kaygı hissetmesinler” diye konuştu.
‘OKSİJENE BAĞIMLI HALDE KONUTTA MAHPUS DURUMDA KALABİLİYORLAR’
Doç. Dr. Savaşçı, koronavirüsün akabinde nörolojik kimi hastalıkların da kalabildiğini kaydederek, “Özellikle istikrar bozukluğu yaşayabiliyorlar. Akciğerlerde özelikle eski akciğer performansını sergileyemiyorlar. Merdiven çıkarken, yürürken nefes nefese kalma üzere; lakin bunlar da gün geçtikçe genelde geri dönüşlü kayıplı. Oksijene bağımlı olan hastalarımız oluyor. Meskene biz aygıtla gönderdiğimiz hastalarımız oluyor. Şayet altta bir kalıcı akciğer hasarı evvelce de varsa, sigara da içiyorsa natürel ki akciğerde kalıcı hasarla birlikte, oksijene bağımlı halde ne yazık ki mahpus durumda kalabiliyorlar. Bu tesirli kalıcı bir hasar yapabiliyor. Bilhassa koronavirüsü geçirdikten 1 ay sonra kalpte bir kuş çırpıntısı üzere ritim bozukluğu yaşıyorlar. Bunlar bazen çok önemli olup, ölümcül sonuçlar olabiliyor. Bu türlü bir şey hisseden hastalarımızın kardiyoloji kısmına gözükmeleri gerekiyor” diye konuştu.
‘ERKEKLERDE KALICI KISIRLIK İSPATLANDI’
Doç. Dr. Savaşçı, yurt dışındaki yayınlarda koronavirüs geçiren erkeklerde kalıcı kısırlık oluştuğunun ispatlandığını, bununla ilgili Türkiye’de de önümüzdeki günlerde çalışma yapılacağını belirtti. Doç. Dr. Savaşçı, “Özellikle erkeklerde bu da ispatlanmış bir çalışmadır; üreme hücrelerinde tüplerini etkileyecek vaziyette, pıhtı atma suretiyle beslenmesini bozarak kalıcı kısırlığa neden olabileceğine ait çok kıymetli yayınlar lisana getirildi. Hastalığı ağır geçirmişse şahısta kalıcı hasarlar kalabiliyor. Üroloji kliniği ile takip ediliyor bu, şu anda testler yapılıyor. İleriki devirlerde bu çeşit yansımaları topluma kesinlikle olacaktır. Özelikle bayanlarda saç dökülmesine neden olduğuna dair yayınlar var. Kalıcı diş kayıplarına neden olduğuna dair yayınlar var. Zira koronavirüs hastalığı damarlarda küçük küçük pıhtılar oluşturuyor ve kimi organların beslenmesini bozuyor. Damarları da etkiliyor. Etkilediği, beslenmesi bozulan organlarda, bir kolun kuruması üzere, saçlar etkilenirse saç dökülmesi, diş kaybı, erkeklerde kısırlık üzere, kalpte ritim bozukluğu, kalp yetmezliği üzere çeşitli belirtilere neden olabiliyor. Bilhassa koronavirüs ilaçlarına kan sulandırıcıların eklenmesi bu durumda kıymetli hale geliyor. Pıhtı atmasının önlenmesi tedavide çok kıymetli bir basamak haline geldi” tabirini kullandı.
‘ÜLKEMİZDE DE KANGREN HADİSELERİ OLDU’
Doç. Dr. Savaşçı, İtalya’da koronavirüs sonrası kangren olan hastanın parmaklarının kesilme hadisesinin Türkiye’de de yaşandığını belirterek, şunları kaydetti:
“Ülkemizde özelikle bacaklarda bazen parmaklarda koronavirüsün neden olduğu pıhtı atması sonucunda organlarda beslenme ezası oldu. Münasebetiyle deveran bozukluğu yaptığı için bacaklarda, kollarda, parmaklarda beslenmeye bağlı kangren hadiseleri oldu. Ülkemizde de bu türlü hadiseler vardı, bizim hastanemizde de ayaklarında, parmaklarında bu çeşit hadiselerimiz ne yazık ki oldu. Şayet rastgele bir organ beslenemezse, kan oraya ulaşmazsa dokular beslenemediği için çürüyor, münasebetiyle onlar kesilmek zorunda kalabiliyor. Organ beslenmeme kayıplarında genelde hastanede yatanlar ve ağır bakımdaki ağır hastalarda karşımıza çıkıyor. Genelde birinci yatışından 1 hafta 10 gün sonra görüyoruz. Taburcu olduktan sonra bu tıp tesirler genelde olmuyor. Hastanede yatarken, ağır bakımda yatarken organ kayıplarıyla, meyyit doku kayıplarına rastladığımız olaylar oldu.”
Cumhuriyet
