AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan evvelki akşam TRT yayınında Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’yla bir görüşme gerçekleştirdiğini ve faizin düşürülmesinin koşul olduğunu söyledi.
Erdoğan ‘faiz enflasyonun sebebidir’ inadı ile ilgili canlı yayında şu sözleri kullandı:
“Faizleri düşürmemiz kural. Temmuz ağustos buraları bulacağız ki faiz düşmeye başlasın. Faiz yükünü biz yatırımların üzerinden kaldırırsak, maliyetlerin üzerinden kaldırırsak, ondan sonra maliyet enflasyonunu tetikleyen faiz olduğu için orada da bir rahatlama devrine girmiş olacağız. Bütün sorun maliyet enflasyonundan faiz yükünü kaldırmaktır.”
Erdoğan’ın bu değerlendirmeleri sonrası TL’deki kıymet kaybı dikkati çekti. Faizlerin düşürüleceği istikametinde oluşan algı, TL’nin çakılmasına neden oldu. Açıklamaların akabinde dolar/TL kuru 8,81 TL’ye çıkarak tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördü. Kur süratli yükselişin akabinde 8,71 TL düzeyine gerilerken, sabah saatlerinde 8,60 TL’den süreç görmeye başladı. Evvelki gün 8,53 TL’den kapanan dolar/TL kuru, Erdoğan’ın ağzını açmasıyla yaklaşık 10 kuruş artarak gün içinde 8,63 TL’den süreç gördü.
ÜLKENİN DIŞ BORÇ 45 MİLYAR LİRA ARTTI
Bu 10 kuruşun ülke iktisadına maliyeti ise milyarlarca lirayı buldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran Türkiye’nin toplam brüt dış borcu 450 milyar dolar. Bu borcun 194 milyar doları kamuya 256 milyar doları ise özel dala ilişkin. Döviz kurundaki 10 kuruşluk artış dış borcun TL cinsinden 45 milyar lira artmasına neden oldu.
ÇİFTÇİLERİN MALİYETİ KATLANDI
Salgın yarattığı tahribat nedeniyle Memleketler arası piyasalarda tarım eserlerinin fiyatları katlanıyor. Türk Lirası’nda yaşanan kıymet kaybı ise bu fiyat artışlarından Türkiye’nin daha fazla etkilenmesine neden oluyor. Döviz kurundaki artış nedeniyle bilhassa girdi maliyetlerindeki yükseliş üreticiyi mağdur ediyor. Dolardaki her artış çiftçiye gübre, mazot, zirai ilaç ve yem artırımı olarak yansıyor.
Üretici maliyetlerindeki artış ise enflasyonu tehdit ediyor. Nisan ayında üretici fiyat endeksi yüzde 35’lere çıkarken enflasyon son iki yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 17’ye yükseldi. Girdi maliyetlerindeki en büyük artış ise gübrede fiyatlarına yansıyor. Gübre, yılbaşından bu yanan yüzde 40 oranında zamlandı. Dolar kurundaki en ufak bir kımıldama artık çarşı pazara yansıyor.
Dolar kurundaki artışın akabinde sahneye çıkan Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, aksisi istikamette bildiriyle piyasaların ateşini düşürmeye çalıştı.
Kavcıoğlu, “piyasalardaki haklı bir münasebete dayanmayan erken gevşeme beklentilerinin tümüyle ortadan kalkması gerektiğini, Merkez Bankası’nın kanunla kendisine verilmiş fiyat istikrarı hedefine bağlı olduğunu” söyledi. Kavcıoğlu’nun açıklamalarının akabinde dolar kuru 4 kuruş geriledi.
ANİ FAİZ İNDİRİM KRİZ YARATIR
Erdoğan’ın açıklamalarının sürpriz olmadığını söyleyen Dr. Murat Kubilay, “Zaten Naci Ağbal’ın vazifeden alınması, son iki ayda Para Siyaseti Kurulu’nda yaşanan değişiklikler buna işaret ediyordu. Lakin kritik olan nokta bu faiz indirimin nasıl yapılacağı” dedi.
Kubilay’ın değerlendirmeleri şöyle:
“Enflasyonda iyileşme görülmeden ani faiz indirimi kur şoklarına neden olacaktır. Kur şoklarına iktisat olarak alıştık aslında kritik olan daha büyük şokların meydana gelmesi… Aslında Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarlık rezervinin bu şoklar için kullanılması gerekirdi fakat artık bu türlü bir rezerv de yok. Merkez Bankası fiili olarak bağımsız değil, esasen kural da değil öncelik kurumsallık. Türkiye üzere ülkelerde kâfi kurumsal yapı olmadığı için Merkez Bankası bağımsızlığı kıymetli oluyor. Birçok eserin girdisi ithal olduğu için eser fiyatlarında artış meydana gelecektir. Satın alma gücü daha da azalacak.”
NE OLMUŞTU?
Mart ayında Para Siyaseti Şurası (PPK) toplantısının akabinde siyaset faizi yüzde 17’den yüzde 19’a yükseltilmişti. Kararın akabinde Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal misyondan alınmış yerine Eski AKP milletvekili ve Yeni Şafak müellifi Şahap Kavcıoğlu atanmıştı. Ağbal’ın misyon mühleti boyunca dolar kuru 7,30 TL’ye Kavcıoğlu, misyona başlamasının akabinde yapılan iki PPK toplantısında ise faizler yüzde 19’da sabit tutuldu. Lakin iki aylık süreçte 9 üyesi bulunan PPK’nin 4 üyesi vazifeden alındı.
-BirGün
Cumhuriyet
