‘Eşcinsellik tedavisi’ adı altında aylarca elektrik şokuna maruz kalan adam özür bekliyor

Elli yıl evvel İngiltere’deki bir üniversitenin psikoloji kısmında aylarca elektrik şoku ile “tedavi” gören bir gay, kendisinden özür dilenmesini talep etti.

1970’lerde, 20’li yaşlarının ortalarında cinsel yöneliminin farkına varmaya başlayan Chris (gerçek ismi değil) evvel aile tabibine istişareye gitti.

Hekim ona, kendisini “tedavi edebilecek” birini tanıdığını söyledi ve onu Birmingham Üniversitesi’nden bir klinik psikologa yönlendirdi.

Chris, yararlı olacağını düşünerek aylarca tedavi ismi altında sürdürülen acılı ve gerilimli bir sürece katlandı.

Artık, o günlerde yaşadıklarının kendisinde 40 yılı aşkındır devam eden ‘şiddetli’ travma sonrası gerilim bozukluğu ve zihin sıhhati problemlerine yol açtığını söylüyor.

‘KUVVETLİ ELEKTRİK ŞOKU’

İngiltere’de eşcinselliğin kabahat olmaktan çıkarılması lakin 1967 yılında gerçekleşmişti.

Ancak hata sayılmasa da 1970’lerde toplumun değerli bir bölümünde eşcinsellik konusunda güçlü olumsuz önyargılar hakimdi.

Şu anda 74 yaşında olan Chris, o yıllarda hissettiklerini anlattığı vakit, kendisine “cinsiyet değiştirmenin bile” eşcinsel bir erkek olarak yaşamayı sürdürmekten daha iyi olacağının söylendiğini hatırlıyor.

Bu çeşit bir dizi tavsiye dinledikten sonra “garantili” olduğu söylenen “tedaviye” başlamaya karar veriyor.

Getty ImagesBirmingham Üniversitesi evvel kayıt olmadığını söyledi sonra terapiyi yürüten uzmanı suçladı

“Bir dizi fotoğrafı projektörden tek tek duvardaki perdeye yansıttığım bir odaya oturtuluyordum.. El ve ayak bileklerime elektrotlar bağlanıyordu. Bir erkek fotoğrafı geldiğinde, sonraki resme gereğince süratli geçmiyorsam kuvvetli bir elektrik şoku veriliyordu. Bayan fotoğrafları göründüğünde hiç bir şey olmuyordu” diye anlatıyor.

Bu elektrik şoklarıyla kişinin eşcinsel dilekleri acı ve nahoş anılarla özdeşleştirmesi hedefleniyordu.

Chris bütün bir “tedavi” sürecini tamamladıktan sonra, psikologlar tarafından bayanlarla romantik alakalara girmeye teşvik edildi.

“Çöpçatan aracılığıyla tanımadan buluştuğum Ruth’a (gerçek ismi değil) durumu olduğu üzere anlattım. Birlikte üniversitedeki insanları görmeye gittik. Bu onu korkutmadı. ‘Tedavi bittiğinde büsbütün iyileşeceğimi’ söylediler” diyor.

Lakin bu türlü olmadı. Tedavi onu ‘iyileştirmedi’ ya da cinsel yönelimini değiştirmedi.

Chris ve Ruth evlendiler ve bugüne kadar da evli kaldılar. Chris Ruth’un en iyi arkadaşı olduğunu söylüyor. Lakin 42 yıldır evlilik hayatında cinsellik yoktu.

‘İŞİMİ KAYBETMEME SEBEP OLDU’

Chris hata sayılan bir şey yapmamış, “tedaviye” de kendi kararıyla gitmişti lakin bu yüzden “herşeyini” kaybetti.

Neden hastaneye gittiği okul tarafından öğrenilinceye kadar Chris başarılı bir öğretmendi.

“Okulda sanat öğretiyordum ve o yılın okul sorumlusuydum. Haftada iki öğlenden sonra terapiye gidiş sebebim konusunda okuldan doğruyu gizledim. Depresyon tedavisi olduğumu söyledim” diyor.

Lakin üniversitede terapisine katılan uzmanlardan birinin kendisini okula bildirdiğini düşünüyor.

“Okulumun müdürü çok dindar bar adamdı. Mutlaka gay olduğumu öğrendiği için ilişiğimi kesti. Öğretmenliği bırakıp öteki bir meslek seçmem tavsiye edildi. Ancak kimse beni mülakata bile kabul etmiyordu” diyor.

‘SESSİZLİK DUVARI’

Sonraki yıllarda bir çok terapist ve tabip Chris’e takviye vermeye çalıştı lakin Chris yaşadıklarının tesirini hiç bir şeyin hafifletemediğini söylüyor.

Bundan üç yıl evvel bu sıkıntıyı artık zihninde kapatabilmek için bir teşebbüste bulundu.

Kendisine uygulanan “tedavi” sırasında üniversitenin psikoloji kısmında çalışan doktora öğrencilerinden birini buldu. Bu kişi Chris’e elektrik şoku terapisi uygulandığının dokümanlarını elde etmesini sağladı.

“Reddedilemeyecek delillere karşın üniversite tarafından tam bir sessizlik duvarıyla karşılandım. Bunun olduğunu bile inkar etmeye çalıştılar” diyor.

BBC’nin gördüğü yazışmalar, Birmingham Üniversitesi’nin başta, Chris’e “elektrik şoku terapisi” uygulandığını inkar ettiğini gösteriyor.

Hastane, 25 yıldan eski kayıtların ellerinde olmadığını, hasebiyle bu türlü bir şeyin kaydının bulunmadığını sav etti.

Ama Chris ısrarla müracaatlarını sürdürünce cevap değişti.

Chris “Önce o sırada vazifeli uzmanı suçladılar. Bunun onun özel projesi olduğunu, üniversite ile alakası olmadığını söylediler” diyor.

Ama Chris bütün bir sürecin Birmingham Üniversitesi psikoloji kısmında yaşandığını, üniversite çalışanı, üniversite öğrencileri ve üniversite donanımı ile sürdürüldüğünü söylüyor.

“Üniversiteyi batıracak bir dava peşinde değilim. Yalnızca bana yıllardır çektirdikleri acılar için özür dilemelerini istiyorum. Bu mevzunun bu biçimde kapanmasını istiyorum” diyor.

Birmingham Üniversitesi BBC’nin bu bahisteki sorularını yanıtlamadı.

Getty Images

‘DÖNÜŞTÜRME TEDAVİSİ’NİN YASAKLANMASI VAADİ

2018 yılında İngiltere hükümeti “dönüştürme tedavisi” ismi altında yürütülen usullerin “eşcinsel ve trans insanların hayatlarını iyileştirme planlarının bir kesimi olarak” yasaklandığını açıkladı.

Başbakan Boris Johnson bu yaz bu vaadi bir kere daha tekrarladı fakat bu mevzuda kampanya yürüten kümeler hala hükümetin bu hususta somut adım atmasını bekliyor.

Bu cins yollar için kullanılar “dönüştürme terapisi” kavramı bir kişinin cinsel yöneliminin değiştirilmesi ya da toplumsal cinsiyet kimliğinin bastırılması manasında kullanılıyor.

Bu başlık altında uygulanan “düzeltici tecavüz” üzere şiddete dayalı pratikler zati ceza kanunlarında yasaklanmış durumda ancak örneğin “grup duası” üzere dini uygulamalar yasak değil.

LGBT haklarını savunan Stonewall vakfının lideri Nancy Kelley, hükümetin ayak sürümekten vazgeçip artık yasaklamanın getirilmesi için gereken adımları atması gerektiğini söyledi.

“Hükümetin LGBT toplumuna yönelik dönüştürme terapilerine son vereceğini açıklamasının üzerinden ikibuçuk yıl geçti” diyen Kelley, “Bu tipten, bir kişinin cinsel yönelimi ya da toplumsal cinsiyet kimliğini değiştirmeyi hedefleyen her türlü kelamda terapi, acımasız, aşağılayıcı ve etiğe aykırıdır” diye sürdürdü.

Kelley “LGBT tedavi edilecek bir şey değildir, bizi toplumdan silemezsiniz. Bu yüzden Ulusal Sıhhat Hizmetleri, psikoterapi ve danışmanlık örgütleri üzere ülkenin önde gelen sıhhat kurumları haklı olarak bu tıp uygulamaları kınıyor” diye ekledi.

Chris de hükümetin “bu rezalete” bir nokta koyması daveti yapıyor.

40 yılı aşkın müddettir bu yüzden büyük acılar yaşadığını söyleyen Chris “Bu ülkede bir köpeği elektrik şokuyla terbiye etmek yasak lakin eşcinsel bir erkeğe elektrik şoku vermek yasak değil” diyerek hala yasalar önünde bir pürüz getirilmemiş olmasını eleştiriyor.

Cumhuriyet