ABD Lideri Biden idaresinin çoktandır bilinen Kaşıkçı suikastı raporunu sahiplenmesi de bunun göstergesi. Raporda vahşeti ortaya döken, Prens Selman’ı işaret eden tabirler esasen çoktandır Türkiye dahil memleketler arası çapta yüksek sesle lisana getiriliyor.
ABD’nin, kendi istihbaratının Veliaht Prens Selman’ı suçladığı raporu, Riyad’a adeta ayar vermek için kullandığı ortada. Gerçi 76 kişilik yasaklı listesinde Veliaht’ın ismi yok ancak Washington’ın Sünni krallığın fiili başkanı olarak görülen Prens’in isminin üstünü “şimdilik” çizdiği açık. Bunda Riyad liderliğindeki koalisyonun İran takviyeli Husilere karşı yürüttüğü Yemen savaşının tabansız kuyuya dönmesi de İran’la nükleer pazarlık hesaplarında Suudi cephenin taş koyma eforu da tesirli olsa gerek.
Biden idaresi ne yardan ne serden misali… Riyad’la bağlantıları o denli fırlatıp atacak bir tavırda değil. Bir nevi, Trump periyodunda gerilen Transatlantik bağlarında hasarı indirgemek arayışıyla geçen hafta Münih Konferansı’nda Biden’ın “Amerika döndü” iletisinin altını doldurma atılımında.
Bu iletiyle “insan hakları, demokrasi konusunda Trump sonrası paha ayarlarıma döndüm” de var… Tahran’a “bak Sünni Körfez’in ipi ben de” demek de… İsrail’e dolaylı Körfez’de kendi güç odağındaki istikrarları hatırlatmak da… Irak, Suriye hudut sınırı üzerinde evvelki gün düzenlediği İran yanlısı milislere yönelik hava atağıyla bölgede askeri kapasitesinin olduğu gözdağı da..
Washington ile Vahabi Krallık ortasında 1945’lerde başlayan petrol aşkıyla bezenen ilgilerde artık güç konusu eskisi üzere hayati ehemmiyette değil. ABD’nin farklı kaynaklara yönelmesiyle birlikte Suudilere bağımlılık azalmış durumda. Bu nedenle de son yıllarda Riyad, “Arap Baharı” dalgasından da kaçınmak ismine kimi ıslahatlara yönelirken, kendi savunma ve bölgesel işbirliği yelpazesini genişletme uğraşında. ABD’nin de milyarlarca dolarlık dev silah satışlarının değerli müşterisi. Trump’ın son günde onay verdiği silah mutabakatının akıbeti ise Biden idaresinde. Yemen’de koalisyona dayanak vermeyeceğini duyuran ABD, bu muahedeyi gözden geçireceğini belirtmişti.
BÖLGESEL İTTİFAKLAR…
Biden’ın ülkenin fiili önderi olarak görülen Veliaht Prens Selman’a sonu çekmesi ise Suudi sarayındaki iktidar savaşının fitilini yakmış olsa gerek. 85 yaşındaki Kral Selman’dan sonra taht oyunları bir sefer daha kızışacak. Ülke içinde varlıklı prens akrabaları da dahil yolsuzluk operasyonlarıyla birlikte muhaliflere karşı şiddetli baskılarına işaretle, Prens Selman tersi cephede kazan fokurduyor olmalı… Fakat kimi yorumda da kimi ıslahat açılımları, BAE, Mısır’ın, İsrail’le normalleşmesinde oynadığı rolün de tesiriyle Riyad’da Prens Selman’dan daha güçlü bir ismin olmadığına değiniliyor. BAE’nin de son periyotta bölgede elde ettiği nüfuzu kaptırmamak ismine Riyad’la art planda inişli çıkışlı da olsa yürüyen işbirliğini, vitrinde çatlaksız imajda yürütmek istemesi muhtemel.
ABD’nin bu kadar kriz gündemi ortasında Riyad’da siyasi istikrarları altüst edecek çok sert bir değişime sıcak bakacağı tartışmalı. Net olan “Yaşasın Kral”cılık, çıkarlar önceliğinde dolu dizgin ilerliyor….
Cumhuriyet
