Eski Donanma Komutanı Emekli Nusret Güner, Montrö tartışmalarına dair açıklamalarda bulundu

Eski Donanma Kumandanı emekli Oramiral Nusret Güner, bu bahiste en derin bilgiye sahip isimlerden biri. Güner, Kanal İstanbul’un Türkiye için çok kıymetli olan Montrö Sözleşmesi’ni delip delmeyeceği tartışmalarına yanıt veriyor: Delip delmeyeceği açık olmasa da mevzuyu milletlerarası alanda tartışmaya açacağı kesin. Hasebiyle tehlike var… Montrö Sözleşmesi’nden evvelki statüye nazaran, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının her iki kara tarafının askerden arındırıldığını hatırlatan Güner “Türkiye bu bölgelerde asker bulunduramıyordu, gemilerin geçişleri ise milletlerarası bir kurul tarafından yürütülüyordu” dedi.

Güner kelamlarını şöyle sürdürdü: Montrö Mukavelesinde Türk Boğazları; İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı halinde tanım edilmiştir. Hasebiyle Kanal İstanbul, birinci bakışta Montrö Kontratı dışında olarak kıymetlendirilebilir. Esasen sorun da bu. Karadeniz’e çıkmak isteyen lakin Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkeler (örneğin ABD), bizim müsaademizle fiyatını de ödeyerek buradan rahatça girip çıkabilir. “Biz Montrö’yü delmedik ki, Kanal İstanbul, Montrö’deki tanımın dışında” diyebilirler.

Öteki taraftan, Türk boğazları tanımı içinde olmasa da örneğin Rusya ‘Montrö sözleşmesi’nin maksadı Karadeniz’e kıyıdaş ülkelerin güvenliğidir’ deyip, ‘Kanal Montrö kapsamındadır’ diye de tez edebilir, yani birebir Montrö sonlandırması ister. Doğal Kanal yapıldıktan sonra geçiş kuralları için 1982 Deniz Hukuku mukavelesi de devreye girebilir. Sonuç olarak Montrö mukavelesi tartışmaya açılır.

Gemi geçişleri Milletlerarası kurulun denetiminde olan, İstanbul ve Çanakkale’de Türk Askeri bulunduramadığımız bir evvelki statüyü düşünün! Montrö Mukavelesi ile Türkiye kendine bir savaş tehdidi hisseder yahut bir savaşa girerse, geçişlerin tek hâkimi Türkiye olmaktadır. Montrö Sözleşmesi’nin yegâne mahzuru ticaret gemilerinin çok küçük bir fiyat ödeyerek serbestçe geçme hakkı olmasıdır. Ayrıyeten, şu da bilinmelidir ki, Karadeniz’in Türk gölü olduğu bir mühlet hariç, yüzyıllar boyunca, Osmanlı Devleti de boğazlardan geçişlerde yüzde 100 hâkim olmamıştır.

VEFASIZLIĞIN EN ÜST SEVİYESİ

Emekli amirallerin açıklamasının darbe ile ilişkilendirilmesinin, iktidar ve bir kısım muhalefetin de yer aldığı bir asker düşmanlığı korosunun ortaya çıkmasının da çok üzücü olduğunu pahalandıran Güner, şöyle konuştu: “65-75 yaş ortalamasında olan bu amirallere teşekkür edeceğine, sonuna kadar siyasetin içine bulaşmış kurumlar, hatta çocuğu/ torunu yaşında olanlar tarafından zevzeklikle, edepsizlik yapmakla suçlaması ve kendilerine vefasızlığın en üst seviyesinin gösterilmesi çok düşündürücüdür. Bana nazaran, tek tartışılacak bahis; Türk Deniz Kuvvetlerini dünyada saygın ve aktif bir yere getiren, Donanmanın son 20-30 yılına hal vermiş olan, ömürlerinin emeklilik devirlerinde bile Türk milletinin refahı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin güvenliğini düşünerek bu uğurda ne yapabilirimin peşinde olan 103 emekli Amirale, nasıl olmuş da bu kadar vefasız ve düşmanca bir hal takınılmış olduğudur. Disiplin ve bilhassa bahriye örf ve adetlerinin gerektirdiği, hem misyon hem de emeklilik periyodunda koruma ettiğimiz saygı-sevgi çerçevesinde; Kıyı Güvenlik Komutanlığı’nın kendine komutanlık yapmış olanlar dahil büyüklerini çabucak yargılayıp edepsizlik yapmakla suçlaması şahsen bende derin bir keder yaratmıştır; meydana gelen tasa verici bu durum yetkililerce kesinlikle incelenmelidir.”

Cumhuriyet