1995-1998 yılları ortasında Kahire Büyükelçisi olan eski Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, “Türkiye-Mısır ilgilerinde anahtar, Türkiye’nin elindedir. Mısır’ın Türkiye’den bir talebi yok, aslında sorunu çıkaran taraf Türkiye’ydi” dedi. Türkiye’nin 2013’te Mursi’nin devrilmesiyle Mısır’la alakalarını büsbütün kopardığını anımsatan Yakış, “Türkiye’nin bu duruma düşmemesi lazımdı. O devir bunu kınamak doğruydu lakin daha sonra alakaları düzeltmek lazımdı. Bütün dünya bunu yaptı ancak Türkiye bunu yapamadı. Artık bu münasebet tekrar düzeltilmeye çalışılıyor, lakin maalesef bir tahribat kalacaktır” diye konuştu.
‘MISIR, İHVAN ADIMI BEKLİYOR’
Müslüman Kardeşler (İhvan) örgütü mensuplarının İstanbul’da muhafaza altında faaliyet göstermelerinin, Mısır hükümeti tarafından büyük bir sorun olarak görüldüğüne dikkat çeken Yakış şu görüşünü lisana getirdi: “Türkiye, bunu makul bir düzeye çekebilirse Mısır’dan da bir yumuşama gelebilir. Ama bu ilgileri bir vazo üzere düşünün, şu anda kırılmış olan modüller bir ortaya getirilerek tamir edilmesi gerekiyor. Akşamdan sabaha Türk-Mısır bağlarının eski haline dönmesi mümkün değildir. Fakat ne kadarı tamir edilirse o kadar iyidir. Bir hasar oldu, artık gecikmiş olarak o hasar düzeltilmeye çalışılıyor” tabirlerini kullandı.
‘EYLEM ÖNEMLİ’
Elçilerin atanması için somut gelişmeler olması gerektiğini söyleyen Yakış, “Mısır’ın, Türkiye’nin verdiği kelama bakıp bugünden yarına büyükelçi atayacağını düşünmüyorum. Müslüman Kardeşler’e olan takviyeye bakacaklardır, bu hususta hareket önemlidir” dedi.
‘YANLIŞTAN DÖNÜLMESİ OLUMLU’
2005-2009 yılları ortasında Türkiye’nin Kahire Büyükelçiliği misyonunu üstlenen emekli büyükelçi Şafak Göktürk de “Doğrudan Ankara-Kahire ortasında bir temas kurulmakta olduğu anlaşılıyor. Bu olumlu bir gelişmedir. Zati her şeyden evvel Mısır-Türkiye bağlarının bu noktaya gelmemesi gerekiyordu. Mısır’da 2013’teki darbeyi, insan hakkı ihlallerini kınamakta bir sorun yoktu. Fakat bunun kayda geçirilip münasebetlerin devam ettirilmesi gerekirdi. Tüm bu sürecin muhasebesinin yapılması gerekiyor. Bugün bu yanlıştan dönülüyor ise bu olumludur” dedi.
‘ÇARPAN ETKİSİ’
Türkiye ve Mısır’ın, bütün Doğu Akdeniz için kilit ülkeler olduğunu vurgulayan Göktürk şu değerlendirmeyi yaptı: “Türkiye ve Mısır’ın münasebetleri sağlam temellerde sürdüğü sürece Doğu Akdeniz’deki güvenlik ve istikrar kalıcı hale gelir. Mısır olduğu yerde duruyor, ancak biz 7 yıldan fazla müddettir ortalığı boşalttık. Mısır’la yalnızca iyi bağlantıların olması bile öteki ülkeleri frenler. Şu anda alakalar bozuk olduğu için Yunanistan muahede imzalıyor, Birleşik Arap Emirlikleri tatbikat yapıyor. Olağanda bu türlü şeyler olmaz. Mısır’la münasebetlerin sağlıklı tutulması, esasen bu devletlerin alanlarını hudutlar. ABD, Obama devrinden başlayarak Asya’ya yük vererek Ortadoğu’daki fiziki varlığını azaltıyor. Böylesi bir periyotta Türkiye ve Mısır’ın ortak bir tavır içinde olması, iki ülkenin Doğu Akdeniz’deki aktifliği açısından çarpan tesiri yapar.”
Ankara-Kahire alakalarının olağanlaşması sürecinde Türkiye’de bulunan Müslüman Kardeşler yöneticileri sorununun birinci gündem hususu olacağına dikkat çekti. Göktürk, “Normalleşme için çok yavaş bir ilerleme olacağını düşünüyorum. Bugünden yarına bir gelişme beklememek gerekiyor. Mısır, kendisine karşı Türkiye’den kaynaklandığını düşündüğü faaliyetlerden vazgeçildiğini görmek istiyor, o noktaya gelinmiş üzere görünüyor. Bu noktaya gelinmiş olması olumludur, lakin bir anda her şeyin değişmesi zor” diye konuştu.
Mısır’ın bu süreçte Yunanistan’la deniz yetki alanı muahedesi imzaladığını belirten Göktürk, “Mısır’la münasebetlerimiz bu halde olduğu için de deniz yetki alanları konusunda bu türlü bir tabloyla karşı karşıya kaldık” dedi.
Türkiye-Mısır münasebetlerinin deniz yetki alanları konusuna sıkıştırılmaması gerektiğini kaydeden Göktürk, “İlişkilerimiz dertsiz devam ediyor olsaydı da Mısır’la sonlandırma mutabakatı yapmamız zordu. Zira Mısır, Türkiye ile Yunanistan ortasındaki ihtilaflara taraf olmama siyaseti izliyordu. Türkiye ve Yunanistan, Meis’ten kaynaklanan ihtilafı çözmeden bizimle bir mutabakat imzalamazdı. Değerli olan, bizim Doğu Akdeniz’deki sonlandırma rejimini daha iyi etkileyebilmemizin en önemli yollardan bir tanesi Mısır’la yakın durmamızdır” sözlerini kullandı.
Cumhuriyet
