Konut kiralarının artmasını fırsat bilen konut sahipleri mevcut kiracılarını meskenlerinden çıkararak meskenlerini çok daha yüksek meblağlara kiralayacakları yeni kiracılar bulma telaşına girişti. Meskenden çıkmayı kabul etmeyen kiracılara ise kontratların çok üzerinde oranlarda artırım yapılmak isteniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, temmuz ayı prestijiyle, on iki aylık ortalamalara nazaran tüketici fiyatlarında yüzde 15.78 artış gerçekleşti. Buna nazaran, mal sahipleri kiracısına yasal olarak en fazla yüzde 15.78 oranında artırım yapabilir.
İstanbul Şirinevler’de yaşayan üniversite öğrencisi R.A. da artan fiyatların akabinde mesken sahibi tarafından konutundan çıkarılmak istendi. Mesken sahibi, R.A’nın çıkmayı kabul etmemesi üzerine bin liralık kiraya yüzde 60 oranından artırım yapmak istedi, “Ya artırımı kabul edin ya da meskenden çıkın, çıkmanız benim işime gelir” dedi. R.A., süreci şöyle anlattı: “Evden çıkmamızı istediğinde Şirinevler’de konut bulamadık. Kontratımız enflasyon oranında artırım öngörüyor, bu nedenle fahiş fiyat artışını kabul etmedik. Konut sahibine de ‘İsterseniz mahkemeye verin biz çıkmıyoruz’ dedik. Konut sahipleri piyasaya bakıyor. Bodrum katlar bile 2000 lira oldu. Pandemiden sonra uçurdular fiyatları. Biz mesken bulamıyoruz. Resmen birlik olmuşlar, öğrenciler ölsün istiyorlar. Devlet ivedilikle müdahalede bulunmalı”
‘HERKES ARTIRDI BEN DE ARTIRACAĞIM’
Ağustos ayının sonunda ‘sözleşmesinde enflasyon oranında artırım yapılır’ yazmasına karşın 950 TL’lik kirasına 300 TL artırım yapılmak istendiğini anlatan İstanbul Tuzla’da yaşayan bir öğretmen ise “Beş yıldır bu meskende oturuyorum. Mesken sahibim evvel ‘Sözleşmen bitti çık, yeni kiracıya daha yüksek meblağdan vermek istiyorum. Herkes artırdı ben de artıracağım’ dedi. Uzun tartışmalar sonucu yeniden mukaveleye uymamasına karşın, seneye meskeni boşaltmak koşuluyla 200 TL artırımda anlaştık. Meğer ben burada oturmak istiyorum. Oturduğumuz semt iyi bir muhit değil o nedenle kira fiyatları görece daha uygundu. Lakin artık 1700 TL üzere meblağlara yükseltildi en düşük kiralar. Mesken sahipleri başlarına nazaran ne istiyorlarsa yapıyor. Benim üzere tek başına yaşayn bir bayan gördükleri vakit daha kolay çıkarabileceklerini düşünüyorlar” formunda konuştu.
İstanbul’da yaşayan ve yakında evlenecek olan bir yurttaş ise uygun bir mesken bulamadığından yakınıyor: “6 yıldır 1+1 meskende tek başıma yaşıyorum. Kiram 1500 TL. Konut sahibi kira artışlarını gördüğü için kirayı artırmak istiyor lakin ben vermeyeceğimi söylüyorum. Evlilik hazırlığı içindeyiz ve konut arıyoruz. Mesken var lakin içinde yaşanabilecek çeşitte olanların kirası çok fazla. 3 binden aşağı yok. Aldığım maaşı direkt kiraya ve faturalara vermeliyim. Kirası düşük olanlar ise genelde ışık bile almıyor. İki artı bir deniyor fakat bir odasına koltuk sığma imkânı bile yok, yatağı geçtim artık. Bir de bence en büyük sorun depozito. En az iki kira depozito istiyorlar. Nasıl vereceğiz sanki? Hiç kimse kiracıyı düşünmüyor. Emlakçı parasını da unutmamak lazım. Sahibinden mesken veren de yok. Yaşanabilir bir mesken kiralamak için cebinizde en az 12 bin liranızın olması lazım.”
YURT FİYATLARI PATLADI
Artışlar yalnız konut kiraları ile de hudutlu değil. Üniversitelerin açılmasına kısa bir müddet kala İstanbul’daki özel yurtların fiyatları da tavan yapmış durumda. İstanbul’da birçok ilçede aradığımız özel öğrenci yurtlarından derlediğimiz bilgiye nazaran, en ucuz öğrenci yurdu aylık 1700 liradan başlıyor, 5 bin liraya kadar çıkıyor. En düşük fiyatı veren vakfın dinci bir yardımlaşma derneğine bağlı, devlet dayanaklı bir yurt olması dikkat çekiyor. Beyoğlu’ndaki bir yurt sahibi fiyatlardaki artışı pandemi nedeniyle çok sayıda yurdun kapanmasına, İstanbul’da çok sayıda KYK yurdunun sarsıntıya güçlü olmadığı gerekçesiyle boşaltılmasına ve kiraların artmasıyla birtakım yurt sahiplerinin fırsatçılık yapmasına bağlıyor. Kimi yurt fiyatları aylık olarak şöyle:
– Ümraniye (Vakıf yurdu, 4 kişi): 1700 TL
– Şişli (Tek kişi): 3 bin 100 TL
– Kadıköy (Tek kişi): 2 bin 300
– Zeytinburnu (Tek kişi): 5 bin TL
– Beyoğlu (Tek kişi): 3 bin 200 TL
– Beşiktaş (Tek kişi): 4 bin 800 TL
KONTRATIN DIŞINA ÇIKILAMAZ
Toplumsal Haklar Derneği’nden avukat Can Atalay, artırım oranı kontratta belirlenmiştir. Bunun üstünde bir artırım oranı kiracıya dayatılamaz. Kontratta belirtilen oran da kabaca Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranıdır. Tek istisnası; kira mukavelesinin 11’inci yılında yeni bir mukavele imzalanmaması durumunda konut sahibi, kiracının çıkması için dava açabilir. Bu istisna dışında, meskenden çıkmaya zorlanan kiracılar hukuk dışı hiçbir talebi karşılamak zorunda değiller.
Yalnızca İstanbul’da değil üniversitelerin açılmasıyla birlikte üniversite kentlerinin tümünden benzeri haberler geliyor. Bu, iktidarın bir konut siyasetinin olmamasının sonucu. “TOKİ siyasetinin” zelzele güvenliğini sağlayamadığı üzere elverişli bir konut muhtaçlığını da sağlayamadığı ortadadır.
Cumhuriyet
