Kuş gözlemcileri, güçlü ömür kaynaklarıyla yaklaşık 300 kuş tipine mesken sahipliği yapan Gediz Deltası’nda yeni cinslerin izini sürdü.
Gediz Irmağı’nın on binlerce yılda taşıdığı alüvyonların İzmir Körfezi’nde birikmesiyle oluşan Gediz Deltası, 40 bin hektarlık yüzölçümü ile Doğu Akdeniz’in en büyük deltalarından biri olma özelliğini taşıyor.
Ramsar Alanı, Yaban Hayatı Muhafaza Alanı ve Doğal Sit Alanları Muhafaza statülerini taşıyan ve UNESCO Dünya Tabiat Mirası ilan edilmesi için müracaat yapılan Gediz Deltası, hala yaklaşık 300 kuş cinsine konut sahipliği yapıyor.
Türkiye’de allı turna olarak da bilinen flamingoların iki üreme alanından biri olan bölge, her mevsim çok sayıda su kuşuna yuva oluyor.
Her yıl birçok ülkede gerçekleştirilen 2020 yılı Kış Ortası Su Kuşu Sayımı (KOSKS) kapsamında Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Şu Müdürlüğü uyumunda sivil toplum kuruluşu üyeleri ve istekli kuş gözlemcilerinin de iştirakiyle Gediz Deltası’nda da çalışma yapıldı.
Belirlenen noktalarda teleskop ve dürbünle görüş alanlardaki kuşları tek tek yahut kümeler halinde sayan uzmanlar, buradaki değerlendirmelerin akabinde bir sonraki noktaya hareket ediyor.
Gruplar, bölgede az olarak rastlanılan çeşitlerden Hazar martısını tek birey olarak gözlemledi.
Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar 4. Bölge Müdürlüğü sorumluluk alanındaki 24 sulak alanda yürütülen ve 1 ay sürecek kış ortası su kuşu sayımında tespit edilecek kuş sayıları daha sonra ilgililerle paylaşılacak.
SAYIM TIPKI GÜN YAPILMAK ZORUNDA
İzmir Kuş Cenneti Saha Sorumlu Mühendisi Celal Murat Aslanapa, AA muhabirine, kışlayan su kuşları tipleri hakkında popülasyon büyüklüğü ve değişimi ile alanlarının tehdit ögelerini belirlemek, elde edilen bilgilerin paylaşılarak alanları ve tipleri korumak gayesiyle Kış Ortası Su Kuşu sayımlarının yapıldığını aktardı.
Her yıl 15 Ocak-15 Şubat’ta Avrupa ülkeleriyle tıpkı vakitte yapılan bu çalışmanın, biyoçeşitliliğin izlenmesi için kıymetli bir araç olarak tüm dünyada kabul gördüğünü söz eden Aslanapa, Türkiye’de birinci su kuşu sayımlarının 1967 yılında gerçekleştirildiğini, 2004’ten sonra ise her yıl yapılmaya başlandığını anlattı.
Gediz Deltası’nın kuş cinsleri açısından çok değerli bir yere sahip olduğunu ve bu kapsamda titizlikle çalışma yürüttüklerini vurgulayan Celal Murat Aslanapa, şunları kaydetti:
“Sayımlar koordinemizde su kuşu tanımlama konusunda uzman olan kuş müşahede toplulukları ve istekli sayım takımları tarafından yapılmakta, sonuçları ülke genelinde toplanmaktadır. Sayım sonuçları dünya ölçeğinde Milletlerarası Sulak Alanlar Kurumu ve Dünya Kuşları Muhafaza Kurumu ile paylaşılmaktadır. Her sayım grubunda uzman kuş gözlemcisi ve ona yardımcı yazıcı ile gözlemci bulunmaktadır. Her sayım takımının, sabahtan başlayarak akşama kadar bitirmek zorunda olduğu sayım noktaları vardır. Her sayım noktasına gelindiğinde teleskop ve dürbünle görüş alanındaki tüm su kuşları tek tek yahut kümeler halinde sayılır ve bir sonraki noktaya hareket edilir. Kuşlar, kümelerin yoğunluğuna ve küme içerisindeki çeşit çeşitliliğine nazaran tek tek sayılabilir. Büyük kümelerin sayılması için bir öbür sistemse 5’er, 10’ar, 20’şer bireylik kümeler halinde sayımın yapılmasıdır. Bir sulak alandaki sayım, en çok bir günde tamamlanır. Kuşların gece hareketleri, sayımı farklı günlerde yapmayı geçersiz kılmaktadır. Emel alandaki sayımları ayrıntılı ancak en süratli biçimde bitirmek.”
“SAYILARI ORTALAMA 70-80 BİN ARASINDA”
Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar İzmir Şube Müdürü Hakan Özdur da Gediz Deltası’nın 1998 yılında, jenerasyonu tehlike altında olan su kuşlarına yaşama ve üreme alanları sağlayan habitat çeşitliliği ile alanda yaşayan su kuşu sayısının yüksek olması nedeniyle Milletlerarası Ramsar Kontratı kapsamına dahil edildiğini belirtti.
Buradaki Homa Dalyanı’nın 1982 yılından itibaren Yaban Hayatı Muhafaza Alanı statüsünde olduğunu ve deltanın birebir vakitte Arkeolojik Sit Alanı ilan edildiğini hatırlatan Özdur, bu manada Gediz Deltası’nın çok kıymetli bir yer olduğunu aktardı.
Hakan Özdur, bu yıl ki kuş sayımını da titizlikle yürüttüklerini söz ederek, şöyle konuştu:
“Alanda bu vakte kadar 300 farklı kuş çeşidi gözlemlendi. Bu kuşlardan zirveli pelikan, bozkır delicesi, Sibirya hafriyat ve boz kiraz kuşu cinsleri jenerasyonu dünya ölçeğinde tehlike altında olan tiplerdir. Kış aylarında ördek tipleri de dahil olmak üzere alanda kışlayan su kuşlarının sayısı ortalama 70-80 bin ortasında. Deltada 2020 yılı KOSK sayımlarında 60 çeşit ve 64 bin 325 birey kuş sayılmıştı. Bu yıl da birebir halde çalışmamızı yaptık.”
Cumhuriyet
