Papa Françesko’nun Irak ziyareti öncelikle “neden artık?” sorusuyla birlikte bedellendirilen, verilen karşılıkla da çeşitli yargılara varılan bir ziyaret oldu. Irak’ta onca kan dökülürken neden bu türlü bir ziyaret gerçekleştirmediği soruldu Papa’nın.
Bunun güvenlikle ilgili olduğunu belirtip Papalık’ın Irak’a ilgisinin yeni bir olgu olmadığını, çok evvelden de bu çeşit bir seyahatin planlandığını anımsatalım. Şayet Saddam Hüseyin periyodunda iptal edilmeseydi, Irak’ı 2000 yılında Vatikan tarihinde ziyaret eden birinci Papa, 2. Jean Paul olacaktı. XVI. Benedict de Irak’a davet edilmiş, fakat o da gibisi bir münasebetle ziyareti gerçekleştirememişti. Bu tarihi ziyaret Papa Françesko’ya nasip oldu. Ayrıyeten Papa’yı Irak Cumhurbaşkanı Barham Salih’in “ülkenin iyileşmesine yardımcı olacağını umarak” Temmuz 2019’da davet ettiği de unutulmamalı.
Neden evvel değil de artık gitti sorusunun manalı olmadığını belirterek ziyaretin neden kıymetli olduğunu tabir edelim. Birincisi Irak Hıristiyan dünyası için son derece değerli bir bölge. İbrahim ile Yunus peygamberlerin yurdu. Birebir vakitte birinci Hıristiyanların Eski Ahit’te de belirtildiği üzere sürgün edildiği bir coğrafya. Bundan dolayı bilhassa, ülkenin içine sokulduğu kaos periyodunun başlangıcından beri Iraklı Hıristyanlar Vatikan tarafından unutulduklarını düşündüler. Bu niyet Vatikan’a yönelik önemli bir inanç kaybına yol açtı. Irak Hıristiyan Yardım Kurulu’nun kurucusu ve Lideri Juliana Taimoorazy’nin dediğine nazaran son yirmi yılda 1,25 milyon Iraklı Hristiyan’ın ülkelerinden kaçtı. Şu anda Irak’ta küçük bir Hristiyan nüfus olduğu kestirim ediliyor. Bu gecikmiş ziyaret unutulmuş Hıristiyanların anımsandığı manasına da geliyor.
HANİ TERÖRİSTTİ?
Siyasi olarak iletisi ise çok daha çarpıcı bu ziyaretin. Artık 90 yaşında olan, Irak’ın bütünlüğü konusundaki ısrarlı gayretleri ”düşmanları”nca bile kabul edilen Şii başkan Ayetullah el Sistani’ye de tüm Katolik dünyada bir prestij teslimi oldu ziyaret. Yanlış bir biçimde İran yanlısı olduğuna inanılan, lakin İran’a uzaklıklı olduğunu İran’ın bile vakit zaman sitem ederek lisana getirdiği el Sistani, Irak’ta IŞİD’e karşı çaba veren Haşdi Şaabi milislerinin de manevi önderi. Milislerine Hıristiyanlar da dahil olmak üzere azınlıkları müdafaa vazifesi veren biridir el Sistani. Hasebiyle Papa’nın el Sistani’yi ziyaret etmesi, ABD tarafından (elbette müttefiklerince de) terörist olarak bedellendirilen Haşdi Şaabi’nin Vatikan tarafından o denli görülmediğinin de dünyaya ilanı oldu. Bu ziyaret el Sistani üzerinden İran’ın da Irak’ta argüman edildiği üzere olumsuz rol oynamadığına inanıldığının tabiridir. İran’ın bu ülkede/coğrafyada inkar edilemez bir tesirinin olduğunu bu görüşmeden daha iyi ne ortaya koyabilirdi?
Vatikan’ın sıkıntılı Müslüman bölgelerde hala süren bir Hıristiyan-Sünni diyaloğu var. Anımsatalım; Papa 2019’un başlarında Birleşik Arap Emirlikleri’ne yaptığı ziyaret sırasında, El Ezher İmamı ile “Dünya Barışı ve Birlikte Yaşamak İçin İnsan Kardeşliği Belgesi” başlıklı değerli bir evrak imzalamıştı. Bu tarihten iki ay sonra da Fas Hükümdarı ile Kudüs’te bir Temyiz Mutabakatı yapmıştı. (Irak gezisinden buna misal bir evrak çıkacak mı, göreceğiz tabii).
HIRİSTİYAN-Şİİ DİYALOĞU DA VAR
Atlanan olgu şu; Hıristiyan-Sünni diyaloğu daima görünür durumda lakin on yıllardır süren bir de Hıristiyan-Şii diyaloğu bulunuyor. Yani el Sistani ile olan görüşme sürpriz bir buluşma değil. Papa’nın Irak’a ziyaretinin dini boyutunu ise hem kardeş kiliseler ortasında ekümenik seviyede hem de Hıristiyan- Müslüman münasebetleri bağlamında dinlerarası diyaloğ gayreti oluşturuyor. Bu eforun, Erdoğan ne kadar karşıtını söylerse söylesin, ABD ne kadar Iraklı Şii milisleri terörist olmakla suçlarsa suçlasın onlar tarafından onaylandığını da gösteriyor.
En somut ileti da Irak’ın artık inançlı bir ülke olduğunun kanıtlanmasıdır. Papa Françekso’nun daha evvel de planladığı lakin güvenlik nedeniyle daima ertelediği geziyi, hala var olan kimi zorluklara karşın gerçekleştirmiş olması bunun delili sayılmalı.
Cumhuriyet
