Yalnızca ABD’de yıllık 200 binden fazla insanın vefatına neden olarak maliyeti 100 milyar doları aşan bir sıhhat harcaması yükü oluşturan KOAH hakkında hastalar da dahil olmak üzere toplumdaki geniş bir kısmın kâfi bilgiye sahip olmadığını lisana getiren Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Baykal Ertürk, ikazlarda bulundu. Birden fazla hastanın kendilerine birinci defa teşhis konulduğunda bronşlarının baca üzere tıkandığını ve boşuna ilaç kullandıklarını bilmediklerini belirten Ertürk, “Sonbahar ve kış ayları KOAH hastaları için yaprak dökümüdür. Havaların soğuması ile birlikte akut alevlenme atakları ile hastane ve ağır bakım ünitelerine yatan KOAH’lı hastaların kıymetli bir kısmı tekrar meskenine dönemez. Hastaların ağır bakıma gitmesine neden teneffüs yetmezliğidir, bunun da sebebi bronşların balgam üreten dokularla tıkanmasıdır ve gerisinden enfeksiyon gelişmesidir” diye konuştu.
SİGARA KOAH VE AKCİĞER KANSERİNİN ORTAK NOKTASI
KOAH’ın sigaranın neden olduğu en kıymetli ve en yaygın hastalık olduğunu tabir eden Uzm. Dr. Baykal Ertürk, KOAH’tan daha makûs seyreden bir hastalık olan akciğer kanserinin de tekrar sigara içilmesi sonucu oluştuğunu vurguladı.
Uzm. Dr. Ertürk, “Akciğer kanseri ve KOAH sigara dumanı içindeki kanserojen unsurların uzun müddet solunması sonucu başlayan inflamasyonun tetiklediği bir süreçtir. Kronik inflamasyonun bronşlarda bulunan goblet hücrelerinde çoğalma ve büyümenin yol açtığı daralma, yani kronik bronşit ile alveol dediğimiz hava odacıklarında ortaya çıkan yıkımın yol açtığı amfizem dediğimiz tabloların bir ortada bulunması haline kısaca KOAH denir” tabirlerini kullandı.
BRONKOSKOPİK TAKİP İLE AKCİĞER KANSERİNİN ÖNÜNE GEÇİLEBİLİR
Hastaların birçoklarında kronik bronşit görülürken daha az bir kısmında amfizem hâkimiyeti görüldüğünü belirten Uzm. Dr. Baykal Ertürk şöyle devam etti:
“Bronş içini kaplayan goblet hücreleri çoğalıp lümende daralmaya neden olurken, bir kısım hücre kümelerinde da ‘metaplazi’ dediğimiz kansere dönüşüm süreci başlar. Bu sürecin sonunda akciğer kanseri ortaya çıkar ve tedavisi sıkıntı bir periyoda geçilmiş olur. Bu periyoda kadar yakından takip edilenlerin erken teşhis ve tedavi ile akciğer kanserinden kurtulması mümkündür. Nasıl gastroenterolojide ve bayan doğumda periyodik taramalar sonucunda mide, kolon kanserlerinin ve bayanlarda rahim ağzı kanserinin önüne geçilmesi mümkün hale gelebiliyorsa sigara kullananlarda da akciğer kanserine yakalanmadan yapılacak periyodik bronkoskopik takipler ile akciğer kanserinin önüne geçilmesi mümkün olabilir.”
KOAH AKCİĞER KANSERİNDEN ÇOK CAN ALIYOR
30 yıldan daha uzun mühlet sigara içen herkesin akciğer kanseri açısından risk kümesinde olduklarını bilmesi ve buna nazaran takip altına girmesinin kıymetli olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Baykal Ertürk, “Aynı kümenin KOAH açısından da risk kümesinde oldukları bilinmeli ve tedavileri yapılmalıdır. KOAH, görülme sıklığı açısından daha geniş bölümleri etkilemekte ve rakamsal olarak akciğer kanserinden birkaç kat daha fazla sayıda insanın vefatına neden olmaktadır” dedi.
EN DEĞERLİ MALULİYET NEDENİ
Dünyada üçüncü mevt sebebi olan KOAH’ın hayat kalitesini bozması nedeniyle de en değerli maluliyet nedenlerinden olduğunu işaret eden Uzm. Dr. Baykal Ertürk, şu bilgileri paylaştı:
“KOAH hastalığı 40’lı yaşlarda başlar ve 60’lı yaşlardan sonra geri dönüşümsüz noktada hastaların güç nefes aldıkları devirle devam eder. İlaçlarla denetim edilmeye çalışılsa da, balgam çıkartmayı kolaylaştırmak ve bronşları genişletmeye çalışmak dışında tedavinin fazlaca bir tesiri bulunmamaktır. Asıl değerli olan, sigaranın erkenden bırakılmasıdır. Her iki makûs hastalık da sigara nedeniyle oluşmakta ve milyonlarca insanın hayatının kaybedilmesine neden olmaktadır.”
KOAH’LILARIN COVİD’DE AĞIR BAKIM RİSKİ DAHA YÜKSEK
KOAH’lılarda teneffüs kapasitesinin ileri derecede azalmış olmasının, teneffüs sistemini tutan başka hastalıklarda hastaların daha süratli bir biçimde kötüleşmeleri ve tedavi olacak kadar vakti bulamamalarına da neden olduğunu söz eden Uzm. Dr. Baykal Ertürk, Covid-19’un KOAH hastalarında yol açabileceği riskleri ise şöyle anlattı:
“Covid-19 üzere akciğerleri tutarak vefata neden olan bir hastalığa KOAH’lıların çok daha düşük bir rezerv ile yakalanmaları durumunda daha kısa müddette ağır bakıma muhtaçlık duymaları kelam konusu olacaktır. Akciğer kapasitesinin yüzde 90’nını kaybetmiş bir KOAH’lının iyileşmesini beklemek ise fazlaca iyimser olmayı gerektirir. Ne var ki, KOAH’lı hastalar izolasyon ve kendilerini muhafaza konusunda öbür insanlara nazaran daha deneyimli olduklarından bu süreci daha iyi yönetmektedirler. Covid’e yakalananlar içerisinde KOAH’lı olanlar izafî olarak daha az sayıdadır ve bu memnuniyet vericidir. Ayrıyeten olağan periyotlarda akut alevlenme nedeniyle ağır bakım ünitelerinde daha fazla sayıda KOAH hastası tedaviye ihtiyaç duyarken, bu devirde KOAH’lı hasta kümesinin kendilerini daha sıkı koruduklarından olsa gerek ağır bakım tedavi ihtiyacı duyanlar daha az sayıdadır.”
BALON TEDAVİSİ SİGARA İÇENLERDE UMUT VERİCİ
Gerek KOAH’lı hastaların gerekse de akciğer kanseri riski taşıyan uzun yıllar sigara içen şahısların her iki hastalığın da bronşların iç katmanı olan bronş mukozasında başladığı gerçeğinden yola çıkarak bu devirde daha şuurlu ve temkinli olması gerektiğini hatırlatan Uzm. Dr. Baykal Ertürk, risk kümesindekilerin bronkoskopik incelemeden çekinmemesi ve erken müdahalenin sigaranın neden olduğu akciğer hastalıklarında hayat kurtarıcı olduğunun akılda tutulması gerektiğini de kelamlarına ekledi.
Uzm. Dr. Baykal Ertürk, son yıllarda uygulanmaya başlayan Prof. Dr. Yalçın Karakoca’nın geliştirdiği ‘KOAH balon tedavisinin’ de KOAH hastalığında umut verici olduğunu belirterek şu bilgileri aktardı:
“Ağır ve çok ağır KOAH hasta kümesi için bilhassa tavsiye edilen balon sisteminde sigara nedeniyle kalınlaşıp tıkanan bronşlar, bir baca üzere temizleniyor. Sigara içenlerde görülen kronik bronşitin nedeni, kalınlaşarak bronşu tıkanmasına yol açan goblet hücre katmanıdır. Bu katman tıpkı akciğer kanserinde olduğu üzere sigara kullanımına bağlı olarak vakitle teneffüs yollarını tıkar. ‘Rezektör Balon Bronkoplasti’ formülü ise tıpkı bronşların tıkanmasına neden olan tümörü kazıdığı üzere, kronik bronşitli hastalarda bronşların tıkanmasına yol açan goblet hücre katmanını da ortadan kaldırıp bronşların temizlenerek genişlemesini sağlar ve balgam üretimi pürüzler.”
Cumhuriyet
