Hem uzun hem de sağlıklı yaşamayı kim istemez? Üstelik oburlarının bakımına muhtaç, çocuklarına bağımlı olmadan… Hele bir de sosyalleşebileceğin, kendi akranlarınla beğenilen vakit geçirebileceğin, sevdiğin bir uğraş ile ilgilenebileceğin bir ortam varsa… Bunu başaran toplumlar var. Örneğin Japonlar. Her 1450 Japondan biri 100 yaşın üzerinde. Bunların yüzde 88.4’ü de bayan. Asırlık insanların en ağır yaşadığı yer ise Japonya’nın Okinawa adaları.
Japonya’nın asırlık nüfusu, Sıhhat Bakanlığı bilgilerine nazaran 86 bin 510 kişi. Son bir yıl içinde 6 bin kişi artmış. Kayıtların birinci tutulduğu 1963 yılında ise yalnızca 153 kişi 100 yaşın üzerindeymiş.
İŞİN SIRRI NE?
Okinawa’nın asırlık insanlarının sırrı üzerine çalışmalar ve araştırmalar uzun yıllardır sürüyor. Dr. Makoto Suzuki ve grubunun 1975 yılında başlattığı araştırma kapsamında bugüne kadar 100 yaşını aşmış 1000’i aşkın insan incelendi. Bilim insanları, sağlıklı yaşlanmayı sağlayan genetik ve çevresel faktörleri inceledi. Sonuç: Pak arterler ve düşük kolesterol, Kuzey Amerikalılara nazaran yüzde 80 daha az göğüs ve prostat kanseri, hormona bağlı kanser riskinin düşük olması, kalça kırığı riskini azaltan güçlü kemikler, yalın ve fit bedenler, fevkalâde zihinsel netlik.
Tüm bunlar, yaşlı nüfusun Okinawa sıhhat sistemi üzerindeki yükünün de çok daha düşük olduğunu gösteriyor. Dünya Ekonomik Forumu’nun Sağlıklı Yaşlanma ve Uzun Ömürlü Global Gelecek Konseyi’ne nazaran, daha sağlıklı yaşlanma ekonomik yararlar da sağlayabiliyor. Gelelim asırlık Japonların beş sırrına…
1- ‘HARA HACHİ BU’. SIHHAT İÇİN YE VE BOL ANTRENMAN YAP
Bu eski bir Konfüçyüs mantrası. Yüzde 80 doyana kadar ye. Japonlara nazaran vücudumuz bir tapınak ve onu kirletmememiz gerekiyor. Ölçülü alkol tüketir, sigaraya aralı dururlar. Faal bir ömür sürerler. Başta soya fasulyesi olmak üzere bitki temelli bir beslenme yürütürler. Ekmek yerine tükettikleri en önemli karbonhidrat, düşük glisemik yüke sahip olan tatlı patates.
2- OLUMLU OLAN VE ‘İKİGAİ’NİZİ YANİ VARLIK NEDENİNİZİ BULUN
Asırlıklar genelde yaşama müspet bakan beşerler. “İkigai”lerini yani hayatlarının hedefini bulmuşlar. İkigai, her sabah sizi uyandıran ve devam etmenizi sağlayan bir hayat usulü. Bilim beşerlerine nazaran bu insanların bir steroid hormonu olarak bilinen DHEA hormonları epey yüksek.
3- ZİHİNSEL OLARAK KENDİNİZİ MEŞGUL EDİN
Okinawalıların lisanında emeklilik diye bir söz yok. Her vakit yaptığınız şeyi yapın. Yaptığınız ve yapmaktan keyif aldığınız, size “amaç” duygusu veren bir şeyi bıraktığınızda süratle yokuş aşağı gidersiniz.
4- BİR ‘MOAİ’YE KATILIN. YANİ TOPLUMSAL BİR KÜMENİZ OLSUN
Moai yani inançlı toplumsal ağlar oluşturma geleneği Okinawa’da çok güçlü. Bu toplumsal ağlar üyelerine, muhtaçlık duyduklarında finansal ve duygusal dayanak sağlar ve her vakit yanlarında birilerinin olduğunu bilmenin itimadını verir. Okinawa’da çocuklar, 5 yaşından itibaren bu toplumsal ağlara dahil ediliyor ve bu kültür ile yetişiyor. Beşerler bir ortaya geliyor, sohbet ediyor, bir şeyler yiyip içiyor. Toplumsallaşma, sağlıklı yaşlılık için en yaşamsal öğelerden biri. Okinawa, bu yüzden Japonya genelinde de en düşük sıhhat harcamasına sahip bölge.
5- GERİLİM DÜZEYİNİZİ DÜŞÜRÜN VE VAKİTLE OLAN BAĞINIZI YİNE DÜŞÜNÜN
Asırlıklar ile ilgili yapılan araştırmalar sonucunda FOXO3A ismi verilen ve insan ömrünün uzun olması ile alakalı gerilim direnci geninin Okinawalılarda daha yüksek olduğu bulundu. İnsanlarda olağandışı derecede uzun ömür ölçüleriyle ilişkilendirilen bir gen, yapılan yeni bir çalışmaya nazaran beyindeki kök hücreleri gerilimin ziyanlı tesirlerine karşı koruyor. Bu keşif, Weill Cornell Tıp Bilimleri Enstitüsü’nden Dr. Jihye Paik ve takımı tarafından yapıldı.
Cumhuriyet
