Hızla büyüyen kripto sanat dünyası: Sanatçılar ve koleksiyoncular ne diyor?
Alana EdgingtonAlana Edgington NFT satmanın hayatını büsbütün değiştirdiğini söylüyor
11 Mart tarihi dijital sanat için bir dönüm noktası oldu. Beeple ismiyle tanınan sanatçı Mike Winkelmann büsbütün dijital ortamdaki yapıtını 69,3 milyon dolara satarak, bir sanatkarın hayattayken bir yapıtından kazandığı en yüksek ölçü listesinde üçüncü sırayı aldı.
NFT, yani non-fungible token olarak sertifikalanan bu eser, son yılların en ‘çılgın’ trendini de bir kere daha gündemin ön sıralarına taşıdı.
Bugün dünyada en çok merak edilen şeylerden biri, internetten basitçe indirilebilen bu tıp dijital işlerin nasıl olup da milyonlarca dolara alıcı bulabildiği.
NFT’ler işte bu noktada devreye giriyor, bu nedenle de eserler ‘kripto sanat’ olarak anılıyor.
NFT tahminen de en iyi formda, bir şeyin gerçekliğinin dijital sertifikası, bir şeyin sahibi olduğunuzun dijital evrakı olarak tanımlanabilir.
‘AY SONUNU SIKINTI GETİRİYORDUM’
Alana Edgington NFT dünyasını keşfetmeden evvel borç içinde yaşadığını anlatıyor.
Alana EdgingtonAlana artık ailesiyle birlikte göle beş dakika uzaklığında bahçeli bir konutta yaşayacak parasının olduğunu söylüyor Hayatı boyunca sanatla uğraşmış lakin itiraf ettiği içine kapanıklığı yüzünden bir türlü çalışmalarını bir sanat galerisinde sergileyememiş. Onun yerine farklı farklı işlerde çalışıp, bahçıvanlık eğitimi yapmaya ve üç çocuğunu yetiştirmeye odaklanmış.
“Bir çok insan üzere ay sonunu güç getiriyordum. Kredi kartımın borcu birikiyordu. Bu yıkıcı borç-yüksek faiz sarmalını nasıl kıracağımı bilemiyordum” diyor.
Alana, tuvale yaptığı yağlı boya tablolarının manzaralarını internet üzerinden satabileceğini keşfettiğinde “Belki bir 500 kağıt kazanırım” diye düşünmüş.
Fakat 35 yaşındaki üç çocuk annesi, düzenlediği birinci internet müzayedesinde binlerce dolarlık tekliflerle karşılaşınca inanamamış. 16 tablosunun dijital imajları 100 bin Kanada dolarına (79 bin 500 ABD doları) satılmış.
“İnsanların yapıtlarımı sahiden alıyor olması benim için büsbütün gerçek üstü bir tecrübeydi. Hala sindirebilmiş değilim” diyor.
Alana EdgingtonAlana’nın ETHical isimli fotoğrafının dijital imajı, 22 bin Kanada dolarına (17 bin 490 ABD doları) satıldı Bu muvaffakiyet Alana’nın hayatını külliyen değiştiriyor.
Kredi kartı borçlarını temizlediği üzere okul harçlarını da ödüyor ve ailesini kent dışında geniş bir meskene taşımayı başarıyor.
Onun için en kıymetlisi de otizmli ve Tourette sendromlu oğlu Ron’un tedavisini yaptıracak parası olması.
Ayrıyeten bu muvaffakiyetinin “erkek hükümran NFT dünyasına” girmekte zahmet çektiğini gördüğü başka bayan sanatkarlara da yolu açmasını umuyor.
“Kapılar büsbütün açık ve sınırsız bir potansiyel var. Artık hayata mutlaka daha olumlu ve daha umutlu bakıyorum. Ruhumu ortaya koyuyor ve bundan para kazanabiliyorum. Bunun mümkün olabileceği hiç aklıma gelmezdi” diye ekliyor.
NFT ne ve bu sistem nasıl işliyor?
Beeple / Christie’sBeeple’ın 69 milyon dolara sattığı, rekor kıran yapıtı NFT’ler bir şeye kimin sahip olduğunu belgeleyen dijital sertifikalar.
Kripto sanat dünyasında her biri otantik bir sanat yapıtının maliki olmayı temsil ediyor.
Bunlar tıpkı Bitcoin üzere kripto paraların bedelini ve sahibini belirleyen Blockchain teknolojisi ile üretilen fişler biçiminde.
Üzerinde sanat yapıtının yaratıcısı, ne vakit ve kime satıldığı bilgileri de var.
Hasebiyle da her ne kadar isteyen herkes bir sanat yapıtının manzarasını internetten kopyalayabilirse de, o yapıtın sahibinin yalnızca bu NFT sertifikasını alan kişi olduğu manasına geliyor.
Bu fişler -ya da dijital sertifikalar- elden ele satılabiliyor ve yapıtın sahipliği el değiştirebiliyor.
Ancak sanatçı açısından hoş olan, sertifikalı yapıtın yaratıcısı telif haklarını koruyor ve eser el değiştirdikçe her satıştan bunun gerektirdiği hissesi alıyor.
‘TAMAMEN BATMIŞTIM… BİRDEN 250 BİN DOLARIM OLDU’
Darius PuiaDarius Puia yapıtlarını satmanın kendisine huzur verdiğini söylüyor Bilim-kurgu ve 3 boyutlu sanatla uğraşan Darius Puia arkadaşlarının, yapıtlarını çılgınca fiyatlara sattığını görüp kendisi de kripto sanat dünyasına girmeye karar verene kadar, mali durumunun çok berbat olduğunu anlatıyor.
Almanya’nın Karlsruhe bölgesinden 30 yaşındaki Puia “Mutlaka bu alana girip yapıtlarımın kıymetini ölçmek ve para kazanıp kazanamayacağımı anlamak istedim” diyor.
Başlangıçta pek bir beklentisi yokmuş. Lakin bir iki hafta içinde satış sitelerine giriyor.
İnternette BakaArts ismiyle tanınan Darius kısa müddette para kazanmaya da başlıyor.
Acrophobia isimli dijital görselinin NFT’sini 12 bin 497 dolara satıyor.
“Dilim tutulmuştu. Bu kadar yüksek bir fiyata gideceğini beklemiyordum. Kız arkadaşımı arayıp ‘Sen de görüyor musun? Gerçek mi bu?’ diye sordum” diyor.
Darius PuiaDarius’un Connections isimli dijital resmi 35 bin 335 dolara satıldı Darius’un yapıtları giderek daha büyük fiyatlara satılmaya devam ediyor.
“Daha 20 gün evvel parasızlık çekiyordum. Artık neredeyse 250 bin dolarım var” diyor.
“Kafamın gerisinde, bir şey istersem çabucak şu an alabileceğimi biliyorum. Bu da benim ruh sıhhatime çok iyi geliyor” diye ekliyor.
Çıkarının bir kısmını zihin sıhhati alanında çalışmalar yapan yardım kuruluşlarına bağışlayan Darius NFT dünyasının, dolaşan büyük ölçülerde paralara ve büyük kar hırslarına karşın temelde sanatkara bedel verilen bir yer olduğunu düşünüyor.
Darius PuiaDarius sanatkarların hayallerinin sonunda gerçek olmaya başladığını söylüyor ‘BİZE FIRSATLAR YARATIYOR’
Kripto sanat olarak yalnızca fotoğraf ve çizimler değil GIF’ler üzere internet ve toplumsal medyada kullanılan hareketli görseller de satılabiliyor.
Arjantinli sanatçı Bruno Nacif bu türlü yapıyor, yararıyla da yaşadığı çiftliğe güneş gücü sistemi kurmayı başarmış.
37 yaşındaki Bruno 15 yaşından beri sanatla meşgul. Büyüyen kripto sanat dünyasının koleksiyoncular, sanatkarlar ve daha evvel birbirini bulması imkansız bir çok öteki insanı birbirine bağlayarak fırsatlar yarattığını düşünüyor.
SOLD 1 more Final day! https://t.co/mSpOR260iy #raredigitalart #digitalart via @makersplaceco #cryptoart #NFT #NFTart #ethereum #brunonacif #painting #gif pic.twitter.com/XH5mrB4nPe
— Bruno Nacif (@BrunoNacif7) March 3, 2021
Hindistan’dan 32 yaşındaki kolaj sanatkarı ve fotoğrafçı Cyber Shakti de hemfikir ve NFT’lerin ona “sürdürülebilir bir mali bağımsızlık umudu” verdiğini söylüyor.
“Geleneksel sanat dünyası hayat mektebinden yetişmiş sanatkarlara çoklukla kapalıdır. Meğer bu alan bize eşit fırsatlar veriyor. Burada 5 ay içerisinde yapıtlarım için verilen fiyatlar ortalama 80 dolardan 800 dolara kadar çıktı” diyor.
Cyber ShaktiCyber Shakti sanatının internette popülerleşeceğini umuyor NFT’LERİ KİM ALIYOR?
Cambridge Üniversitesi’nden Maliye profesörü Raghavendra Rau, NFT’ye son vakitlerde artan büyük alakada, salgın nedeniyle insanların meskenlerine kapanması ve dışarı çıkıp para harcama fırsatı bulamamalarının da hissesi olabileceğine işaret ediyor.
Ne var ki NFT sanatkarlarının yapıtlarının fiyatlarını bir yere kadar artıp sonra düşeceğini, tahminen de yalnızca en tepedeki sanatkarların yapıtlarının uzun vadede değerini koruyacağını düşünüyor.
“Fiyatların bu formda fırlayıp uçtuğu bu çeşit balonları daima görüyoruz. Çok para kazanabiliyorsunuz. Fakat bunun bir garantisi yok. Çok para kaybetmeniz de mümkün” diye sürdürüyor.
Bruno NacifBruno Nacif NFT satışlarını Arjantin’de ektiği meyve ormanından yapıyor NFT meraklısı ve koleksiyoncu Nelson Rohrbach, kripto sanat hareketini “sanatçıdan yapıtının kıymetini alanlara karşı” bir ayaklanma diye tanımlıyor.
26 yaşındaki Chicagolu pazarlama müdürü, ocak ayından bu yana kripto sanata 20 bin dolar yatırım yapmış ve NFTlerin güçlü bir yatırım aracı olduğunu, geleceğin piyasalarının ayrılmaz bir kesimi haline geleceklerini düşünüyor.
“Sanatçıların desteklenmesinin ve onların mali olarak daha özgür olup yapıtlarından daha büyük hisse alabilmelerinin değerli olduğunu düşünüyorum. Katiyetle riskli ama bu, yüzde yüz almaya istekli olduğum bir risk” diye konuşuyor.
Cumhuriyet
