İşçi çıkarma yasağının kalkmasıyla 2.2 milyon işçi, işsizlik tehlikesiyle karşı karşıya
Emekçi çıkarma yasaklarının bitmesi ile birlikte kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat takviyesi alan 2.2 milyon personelin büyük kısmı, işten çıkarılma tehlikesi ile karşı karşıya. Sendikalar personel çıkarma yasağının pandemi müddetince şartsız devam etmesi gerektiğini savunurken işe iade davaları da yine emekçinin endişeli düşü oldu. Davaların uzun sürmesi büyük mağduriyetler yaratırken emekçi temsilcileri yasanın yine gözden geçirilmesini istiyor.
Plaza Aksiyon Platformu Sözcüsü Hareket Akçay, işe iade davalarının 2017 öncesinde iki ay içinde sonuçlanmasının maddeyle belirlendiğini hatırlatıyor.
YIĞILMA OLACAK
2017’de yapılan bir değişikliğin ise karmaşaya yol açtığını belirten Akçay, yaşananları şöyle özetliyor:
“İki ayla sınırlayan yasa yürürlükteyken bile dava mühleti itirazlarla birlikte dört ay üzere bir vakit alıyordu. Bu yüzden personelin çalışmadığı günler için alacağı tazminatı dört aylık maaş ve öbür alacakları olacaktı. Fakat ilgili maddede 2017 yılında yapılan değişikle ‘İki ayda sona ermelidir’ sözü ‘ivedilikle’ biçiminde değiştirildi. Bu da emekçinin mağduriyetini artıran çok daha uzayan davalar manasına geldi.”
Bu değişikliğin tazminat hesaplamalarını da karıştırdığını anlatan Akçay, “Eskiden dava mühleti de çalışanın tazminatına ekleniyordu. Şu anda döviz ve enflasyon karşısında eriyen ve geç gelen tazminatlar iş teminatını zalimce eziyor” dedi.
2018 yılında yapılan bir değişiklikle işe iade davalarında arabuluculuk uygulamasına geçildiğini de hatırlatan Akçay, bu hususta yaşanan meşakkatleri da şöyle anlattı:
“Arabuluculuk basamağı hak aramayı zorlaştırıyor. Patron çoğunlukla bu süreci emekçiyi oyalamak ve emekçiyi hak ettiğinden çok azına razı etmek için kullanıyor. Sistem emekçiye işe dönmek istiyorsa 2-3 yıl aç kalmayı, işe geri çağrıldığında da ses çıkarmadan boyun eğmeyi zarurî kılan bir yapıya sahip. İşten çıkarma yasağının bitmesi ile birlikte bu usul davalarda bir yığılma yaşanacağı çok açık.”
ARABULUCULUK KALKSIN
Mayıs ayı prestijiyle 2.2 milyon emekçinin kısa çalışma ve nakdi fiyat desteğiden yararlandığını hatırlatan Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri İstek Çerkezoğlu ise işten çıkarma yasaklarının bitmesi ile birlikte bu personellerin önemli bir kısmının işten çıkarılma riskiyle yüz yüze olduğunu belirtti.
Bu taraftaki dataların eylül yahut ekim aylarında göstergelere yansıyacağını ve işe iade davalarında artış olacağını belirten Çerkezoğlu, şunları söylüyor:
“Bu davalarda arabuluculuk uygulamasının dava koşulu olması kabul edilemez. Bu kaide, çalışanın adalete erişimi engelleyici niteliktedir. Arabuluculuk uygulaması personellerin alacaklarının değerli bir kısmına patron tarafından el konulması halinde işliyor. Adaletten umudunu kesen ve nakde muhtaçlık duyan emekçiler arabuluculuk kademesinde alacaklarının değerli bir kısmından vazgeçiyor.”
İstek Çerkezoğlu, işten çıkarma yasağının pandemi sürecinde bütün istisnaları kaldırılarak devam etmesi ve fiyatsız müsaade uygulamasına son verilmesi taleplerini bir defa daha tekrarlıyor.
MİNİMUM FİYAT TAKVİYESİ SÜRECEK
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, taban fiyatla çalışan personellere 75 lira dayanak sağlanması kararını da içeren torba kanun teklifinin, TBMM Genel Kurulu’ndan geçerek kabul edildiğini açıkladı.
Açıklamada, bu kapsamda,
işgücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumak ve artırmak emeliyle 2016’dan 2020 yılı
sonuna kadar sağlanan taban fiyat dayanağının 2021’de de
süreceği vurgulandı. Günlük 2.50 lira, aylık ise 75 lira olan minimum fiyat dayanağının finansmanı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.
Uygulamayla 1.4 milyon işletmeye 6.2 milyar lira takviye sağlanacak. Takviyeden 9.3 milyon sigortalının faydalanacağı öngörülüyor.
Cumhuriyet
