Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Lideri Nadir Yorgancılar ve İzmir Ticaret Odası (İZTO) Lideri Mahmut Özgener, taban fiyatın vergiden muaf tutulması gerektiğini düşündüklerini belirterek bu mevzuda teşebbüslerde bulunacaklarını bildirdi.
Minimum ücretlilerin vergiden muaf olması ve taban fiyatın üzerinde olan çalışanların da taban fiyata kadar muaf, üstünün vergilendirilmesi en akla uygun tahlil.
Minimum fiyat, fiyat gelirlerinin vergilendirmesinde ve fiyat gelirleri için yapılacak indirimlerde mali sistem ile direkt ya da dolaylı çeşitli ilgiler içindedir.
Taban fiyattan alınan vergilerin artması; patronların yüklerini ve kayıt dışı istihdamı teşvik etmekte, devletin vergi kayıplarını arttırmakta, çalışanların toplumsal güvenlik haklarından mahrum olarak çalışmalarına neden olmaktadır.
Bu problemlerin aşılması konusunda minimum fiyatın mali yükünün azaltılması kuraldır.
Ülkemizde gelir dağılımında adaletsizlik tıpkı vakitte mali sistemde de aksaklıklar değerli sıkıntıların bir göstergesidir.
Bu iki olgu, hem bir birinin nedeni hem de sonucu niteliğinde değerli bir kısır döngüdür.
Yapısal nitelikteki bu problemlerin aşılabilmesi toplumsal ve mali tedbirlerin alınmasına bağlıdır.
Minimum fiyat geniş kesitler için kıymetli bir gelir tabanı iken birebir vakitte mali sistem için de temel bir göstergedir.
Toplumsal emeller için belirlenmiş bir fiyatın vergi konusu olmaması lazım.
Buna rağmen ülkemizde sadece personelin gereksinimlerinin dikkate alınarak belirlenmiş bir fiyatın direkt vergilendirilmesi toplumsal devlet anlayışıyla bağdaşmamaktadır.
Pandemi akabinde yaşanan ekonomik buhran, faizlerin ve dövizin artması hem minimum fiyat geliri elde edenlerin gelirlerinden yapılacak kesintilerin azaltılmasını hem de minimum fiyatı ödeyenlerin maliyetlerinin azaltılmasını zarurî kılmaktadır.
Şu an taban fiyat ile çalışan bir çalışanın eline net 2 bin 825 Lira 90 kuruş geçmektedir.
Sigortalı çalışan 10 şahıstan 4’ünün minimum fiyata çalıştığını hesaba katarsak emekçi yoksulluğa ve çaresizliğe bırakılmıştır.
Bu datayı de resmi olarak en son açıklanan Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın 2014 yılı datalarından almaktayız. Buna nazaran Türkiye’deki kayıtlı personellerin yüzde 41’i minimum fiyatla çalışmaktadır.
Her nedense Türkiye’de minimum fiyatla çalışanların tam sayısı 7 yıldan beri açıklanmamakta, minimum fiyatla çalışan kişi sayısı “devlet sırrı” üzere saklanmaktadır.
Hal böyleyken gelin bir de TÜRK-İŞ’in 2021 yılı Eylül Ayı Açlık ve Yoksulluk Raporu’na bakalım;
Raporda 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcaması fiyatının yani açlık sonunun 3 bin 49 lira olduğu,
Besin harcaması ile birlikte giysi, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi muhtaçlıklar için yapılması zarurî öbür aylık harcamalarının toplam fiyatının ise yani yoksulluk hududunun 9 bin 931 lira 59 kuruş olduğu,
Bekâr bir çalışanın yaşama maliyetinin ise aylık 3 bin 709 lira 25 kuruş olduğunu açıkladı.
Tüm bu datalar ışığında taban fiyatın vergiden muaf tutulması elzem bir gereksinim olmuştur.
Her şeyden evvel, emekçi bir insandır. ? Emekçinin de hayattan beklentileri, hayat seviyesi, itibarı bulunmaktadır.
Toplumsal bir varlık olan emekçinin insan onuruna yaraşır bir ömür seviyesi sürdürme hakkı vardır.
Minimum fiyattan alınan vergi derhal kalkmalı, minimum fiyatın çalışan bir kişinin beklentilerini karşılayacak, insanca yaşamasına imkan tanıyacak hale kavuşturulması sağlanmalıdır.
Cumhuriyet
