Hükümet, borçlanma formülü üzerinde dururken bu, çalışanlara yeni yük manasına geliyor. Borçlanma yapılırsa esasen büyük kısmı düşük fiyatlı olan personeller bir de emekli olabilmek için cebinden ödeme yapmak zorunda kalacak.
Gerek kısa çalışma ödeneği alan gerekse de fiyatsız müsaadeye çıkarılan emekçilerin emeklilik prim ödemeleri de donduruluyor. Yani emeklilik primleri yatırılmıyor.
Yalnızca sıhhat hakkından yararlanabilmeleri için genel sıhhat sigortası primleri ödeniyor. Nisan ayından beri durum bu türlü.
Patronun ileride olağan çalışma tertibine geçildiğinde geriye dönük olarak emekçilerin emeklilik için gerekli olan primlerini ödeme yükümlülüğü de bulunmuyor.
PRİM BOYUTU UNUTULDU
Kısa çalışmada şayet bir ay içerisinde 20 gün olağan çalışma, 10 gün kısa çalışma yapılıyorsa burada da kısa çalışmaya giren devirler için prim ödemesi yok.
Hükümet kısa çalışma ve fiyatsız izinde süreyi daima uzatıyor. Lakin işin “prim” boyutu gözden kaçırılıyor. Halbuki prim ödemesi emeklilik için aranan temel kurallardan birisi. 7 bin 200 gün prim ödemesi yapılması gerekiyor.
Yasaya nazaran kimi durumlarda primlerin yatmadığı periyotlar için geriye dönük borçlanma yapılabiliyor.
Örneğin askerlik ve doğum borçlanması üzere. Lakin maddede kısa çalışma ile fiyatsız müsaade devri borçlanma yapılacak mühletler içerisinde yer almıyor.
Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk eylülde, kısa çalışmadan yararlananların prim yatırılmayan periyotları için borçlanma ve gibisi imkânlara önümüzdeki periyotta bakacaklarını söylemişti.
Şayet hükümet prim ödenmeyen günler için geriye dönük borçlanma hakkı tanırsa bu emekçi için hem iyi hem de berbat. Uygun tarafı personel prim yatırılmayan devirleri ödeyerek emeklilik hakkı kazanabilecek. Berbat tarafı ise bu emekçi için yeni bir yük manasına geliyor.
Zira emekçi ödenmeyen günlerin primini kendi cebinden karşılamak zorunda kalacak.
FİYATSIZ MÜSAADE ‘SÖMÜRÜSÜ’
Hükümetin verdiği yetkiyle patronların fiyatsız müsaadeye çıkardıkları personel sayısı artmaya devam ediyor.
Fiyatsız izindeki emekçi sayısı 2.1 milyona ulaşırken, işverenler uygulamayı berbata kullanmaya başladı.
İŞKUR son datalarına nazaran fiyatsız müsaadeye çıkarılan emekçi sayısı 2 milyon 45 bin 139’dan nisan-ekim devrinde 2 milyon 111 bin 852’ye ulaştı.
Sendikalardan alınan bilgiye nazaran birtakım patronlar çalışanları fiyatsız müsaadeye çıkarıyor. Personel devletten 1168 lira alıyor. Patron fiyatın kalan kısmını elden ödüyor.
İşçinin prim ödemelerinden de kurtuluyor. Bir öteki uygulama da şöyle: Emekçi fiyatsız müsaadeye çıkarılıyor. Lakin konuttan çalıştırılmaya devam ediliyor.
Cumhuriyet
