İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesiyle cumhurbaşkanı makamının yetki sınırları gündem oldu
Emekli büyükelçi Uluç Özülker, “Montrö’ye dokunmak, Türkiye’nin başına yeni bir bela açmaktır. Elindeki yetkiyi, egemenlik hakkını ve hepsinden ötesinde istikrar ögesi olma vasfını ortadan kaldırmak manası taşır. Kimsenin buna hakkı yok. Bunu kaldırıp yerine yeni bir şey koymaya çalıştığınızda savaşa kadar götürür” uyarısı yaptı. Tarihçi Prof. Dr. Hakkı Uyar ise “Bu husus, Türkiye’nin hassas istikrarları, kılcal damarlarıyla oynamaktır” dedi.
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, Montrö’nün, Lozan ile birlikte Türkiye’nin temel varoluş maddeleri olarak görülmesi gerektiğini söyleyerek Montrö ile boğazların Türkiye’nin hâkimiyetinde olduğunun tespit edildiğini belirtti. “Montrö’yü yalnızca gemi geldi geçti diye görmemek lazım. Bunun ötesinde bir manası var” diyen Özülker, “Türkiye, burada hak ve yetki sahibidir. Rastgele bir formda Montrö bozulduğu takdirde, başımıza çorap öreriz” sözlerini kullandı. Karadeniz’deki siyasi gelişmelere dikkat çeken ve Karadeniz’in “kaynamaya aday olan bir statüye hakikat taşındığını” aktaran Özülker, “Bugün çıkıp da ‘çıktım’ dediğinizde, kimse size bunu yedirmez. Daima bir arada baskı altına alırlar. Bu şartlar altında kendi ayağımıza kurşun sıkmamamız lazım” dedi.
KİLOMETRE TAŞI
Tarihçi Prof. Dr. Hakkı Uyar ise Montrö’nün birden fazla ülkeyi ilgilendirdiğine işaret ederek “Türkiye, dünya savaşa giderken, savaşın kapıda olduğu bir süreçte barışçı yollardan hem Hatay’ı aldı hem de boğazlarda tam egemenliğini sağladı. Bu, Sovyetler ve İngiltere ortasındaki istikrar ve kurduğu barışçıl siyasetleri sayesinde oldu” dedi. Montrö’nün, Lozan’dan sonra problemlerin tahlilinde en kıymetli kilometre taşlarından birisi olduğunu vurgulayan Uyar, “İptal edildiğinde ve tekrar bu türlü bir konferans toplandığında Türkiye, Montrö’de elde ettiklerinden daha fazlasını mı elde edebilir, yoksa ödünler vermek zorunda mı kalır?” diye konuştu.
TÜRK: YETKİSİNDE DEĞİL
Yazılı açıklama yapan eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk ise “Türkiye’nin yürürlükteki en eski memleketler arası antlaşmaları olan 98 ve 85 yıllık bu antlaşmalardan çekilmek yahut bunları feshetmek, anayasanın 104. unsurunda yalnızca milletlerarası antlaşmaları onaylaması ve yayımlaması öngörülmüş olan Cumhurbaşkanının yetkisi içinde değildir. Kaldı ki bu türlü bir süreç, sonuçları prestijiyle TCK’nin 302. hususunda ‘müebbet mahpus cezası ile’ cezalandırılması öngörülen ‘Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak’ hatasını oluşturur” tabirini kullandı.
Cumhuriyet
