James Webb teleskobu, Büyük Patlama sonrası oluşan ilk yıldızları görmemizi sağlayacak
NASAJames Webb Teleskobu, uzayda tam manasıyla faaliyete geçtiğinde bu türlü görünecek.
James Webb Space Teleskobu (JWST) 18 Aralık’ta fırlatılacak ve yapabileceği keşifler çok sayıda kişiyi heyecanlandırıyor.
Üstün teleskop, şu an yapabildiğimize kıyasla kainatın çok daha derinlerini ve vaktin daha da gerisini görmek üzere tasarlandı.
Webb teleskobunun cihanda 13,5 milyar yıl evvel parıldamaya başlayan yıldızların birinci ışıklarını tespit edebilmesi umuluyor.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuşu Merkezi’nden astrofizikçi Dr Amber Nicole Straughn, “Bu kadar büyük, yiğit ve istekli bir teleskobun en heyecan verici yanı, hala sormayı düşünemediğimiz sorular olması. Kainatla ilgili şeyler öğrenecek olmamız fikri bizi büsbütün şaşırtıyor. Ben bu teleskobun en heyecan verici yanı da bu” diyor.
Pekala, teleskop nasıl çalışıyor ve bu teleskoptan bakınca galaksilerin özgün hallerini ne vakit görebileceğiz?
ORİGAMİ ÜZERE AÇILACAK
JWST şu ana dek yörüngeye gönderilen en büyük ayna niteliğinde 6,5 metre çaplı bir ayna kullanacak. Aslında ayna o kadar büyük ki, uzayda origami üzere açılması iki hafta sürecek.
Proje ABD, Avrupa ve Kanada uzay ajanslarının ortak yatırımı ve maliyeti 10 milyar dolar. Teleskop Avrupa üretimi Ariane 5 roketine konulup, Fransız Ginesi’nden fırlatılacak.
BBCWebb teleskobu, fırlatılıştan kabaca 30 dakika sonra roketten ayrılacak.
Daha sonra misyonun muvaffakiyetle sonuçlanabilmesi için gereken 344 kritik an yaşanacak.
Webb, yalnızca seçilen dünyadan 1,5 milyon kilometre uzaklıktaki müşahede noktasına gidebilmek için 30 gün kadar seyahat edecek.
BBCNE VAKİT AKTİF HALE GELECEK?
Dr. Straughn, teleskobun tam manasıyla aktif olması ve tespit edeceği birinci fotoğrafları görmemizin altı ay süreceğini söylüyor:
“Teleskobu uzaya gönderdiğimizde, geçirmesi gereken çetrefilli bir açılma süreci olacak. Daha sonra teleskobun soğuması, aynaların hizalanması ve araçların çalışmaya başlaması gelecek ve bunların hepsi farklı ayrı olacak. Hasebiyle, birinci imgelerimizi 2022 yaz aylarında alabileceğiz.”
BBCHUBBLE’IN AYAK İZLERİNİ TAKİP ETMEK
Webb teleskobu, bir öbür çığır açan teleskop olan ve kozmosla ilgili niyetlerimizi değiştiren Hubble’ın kapasitesinin ötesindeki noktaları görebilmemiz için tasarlandı.
Hubble 30 yıllık faaliyeti mühletince bize cihanın değerli imgelerini verdi.
Bunlar ortasında meşhur Yaratılış Sütünları ve Hubble Ultra Derin Alan diye bilinen yaklaşık 10 bin galaksi de var.
Hubble’ın çalışmalarına 10 ila 20 yıl daha devam edecek olmasına rağmen, Webb selefi ve değerli bir gelişme olarak görülüyor.
Webb kozmosu genel olarak kızılötesi görecek ve insan gözünün göremediği ışığı yakalayacak. Hubble’ın kızılötesi kabiliyetleri kısıtlı.
Nasa/ESAHubble Teleskobu’nun görüntülediği “Yaratılış Sütunları”Webb’in ayrıyeten Hubble’dan çok daha büyük bir aynası var. Bu daha büyük ışık toplama alanı Webb’in vakitte Hubble’dan çok daha geriye gidebilmesi manasına geliyor.
Hubble dünyanın etrafında çok yakın bir yörüngeye sahip; Webb ise 1,5 milyon kilometre, bir diğer deyişle Ay’dan dört kat daha uzakta olacak.
“Hubble, 2,4 metrelik birincil aynasıyla görece küçük bir teleskop olmasına rağmen, görüntülenebilir cihanın hudutlarını Bing Bang’ten birkaç yüz milyon yıla kadar götürdü. Duyarlılıktaki 100 kat artışla Webb bunu daha da öteye taşıyacak ve hakikaten birinci galaksilerin nasıl oluştuğunu görebileceğiz.”
WEBB TELESKOBU NE GÖRECEK?
NASA’ya nazaran daha uzun dalga uzunlukları Webb’in vaktin başlangıcına daha yakın noktalara ve birinci galaksilerin oluşumuna bakmasını sağlayabilecek.
Nasa/ESA/S. Beckwith (STScI)/HUDF TeamHubble Ultra Derin Alanı ismi verilen yaklaşık 10 bin galaksinin Hubble Teleskobu tarafından çekilen imgesi.Teleskop, bugün yıldızların ve gezegenleri oluşturan toz bulutlarının içine de bakabilecek.
Dr. Straughn bilim insanlarının JWST’nin birinci yılındaki müşahedelerini şimdiden planladığını ve “astrofiziğin tüm alanlarını kapsadığını” söylüyor:
“Kendi güney sistemimizdeki gezegenlere, 13,5 milyar yıldan uzun müddet evvel doğan birinci galaksilere, ortadaki vakte ve uzaydaki her şeye dair çalışmalar olacak.”
ÖMÜR ARAYIŞI
Teleskop birebir vakitte, öteki gezegenlerdeki hayat arayışımıza da yardımcı olabilir. Zira bir gezegenin atmosferine girip hangi moleküllerden oluştuğunu da görebiliyor.
Dr. Straughn, “Tabii ki hayat işaretleri bulacağımıza yönelik bir kelam veremeyiz. Lakin bu teleskobun Samanyolu’nda yaşanabilir gezegen arayışımızdaki bir sonraki dev adım olduğunu söylemek abartılı olmaz” diyor.
NASAWebb Teleskobu’nun galaksimizdeki başka yaşanabilir gezegenleri bulması umuluyor.Dr. Straughn, teleskobun bilhassa kainatla ilgili bilgilerimizi genişletmek ve etrafımızdaki her şeyle münasebetimizi güçlendirmek açısından çok kıymetli olduğunu vurguluyor:
“Yıldızlara baktığımızda, gece gökyüzüne baktığımızda bu ilişkiyi hissediyorum. Tek başımıza var olan varlıklar değiliz. Sözün tam manasıyla beşerler, milyarlarca yıl evvel patlayan bir yıldızın kalıntılarından doğdu.
“Evrene bağlıyız ve bence bir adım geriye atıp yaşama daha büyük bir pencereden bakmak sürekli kıymetli.”
Cumhuriyet
