Koronavirüs: Ölüm ihtimali kan testiyle anlaşılabilir

EPA

Koronavirüse yakalananların ağır bakıma muhtaçlık duyma yahut ölme ihtimalini ortaya koyabilecek yeni bir kan testi geliştirildi.

Semptom göstermeye başladıktan kısa bir müddet sonra yapılması planlanan bu test şu anda hastanelerde deneniyor. Hastanelerdeki deneyler, testin doğruluk oranını ölçecek.

Guardian gazetesinin haberine nazaran tabipler bu test sayesinde ağır bakıma muhtaçlık duyacak hastaları tespit edip onlara evvelden daha fazla dayanak vererek hayatta kalma talihlerini artırabilir.

Tabipler hastane kapasitesinin dolmaya yaklaştığı durumlarda palyatif bakım yahut ağır bakım ünitesine hasta kabul etme konusundaki güç kararları da bu test sonucuna nazaran daha rahat bir biçimde verebilir.

Bilim insanı Markus Ralser’in takımıyla geliştirdiği testte Covid-19 hastalarının kanlarındaki 27 farklı protein cinsinin ölçüsü inceleniyor.

Bugüne kadar 160 hastanın durumunu inceleyen ve protein oranlarıyla vefat oranı ve ağır bakıma gereksinim duyma oranlarını inceleyen grup, hangi proteinin ne düzeyde bulunduğuna bakarak bu oranların anlaşılabileceğini ortaya koydu.

Böylelikle hekimler, bir hastanın dış görünüşünden anlayamasa bile test yaparak hastalığı ne kadar önemli geçirebileceğini anlayabilecek.

Guardian’a konuşan Londra’daki Francis Crick Enstitüsü’nden Prof. Ralser, birtakım Covid-19 hastalarında “mutlu hipoksi” denen bir olgunun görüldüğünü, genel olarak iyi durumdaki bu hastaların apansız kötüleşebildiğini anlatıyor ve ekliyor:

“Bu cins hastaların Covid-19’a karşı erken bir yangı reaksiyonu verdiğini anladık. Bu reaksiyonun ürettiği proteinlerin kandaki ölçüsünü ölçerek hastaya ’40 gün sonra şu halde olma ihtimalin bu kadar’ diyebileceğiz.

“Covid-19’da birinci günler çok kıymetli. Ağır bakıma muhtaçlık duyacak şahısları ne kadar erken ağır bakıma alırsak hayatta kalma bahtları o kadar artıyor.”

EPA

Guardian’a nazaran hastaların ağır bakıma geçirilip geçirilmeyeceği konusundaki karar yalnızca bu test üzerinden alınmayacak olsa da test sonucu tabiplerin kararında kıymetli bir etken olabilir.

Şu ana kadar 24 hasta üzerinde denetim deneyi süren test, hayatını kaybeden beş hastanın tamamını gerçek iddia etti.

Hayatta kalmayı başaran 19 hastadan da 18’i yanlışsız varsayım edildi.

Araştırmasının taslak hali yayınlanan ama şimdi başka bilim insanlarının kontrolünden geçmemiş olan Ralser, “Hangi hastanın oksijen yahut teneffüs aygıtı dayanağına gereksinim duyabileceğini hayli başarılı bir formda tespit edebiliyoruz. Misal bir biçimde, başlangıçta durumu makus olmayanlar ortasından da süratle kötüleşme ihtimali olanları muvaffakiyetle tespit edebiliyoruz” dedi.

Deneyin bir sonraki etabında test Almanya, İngiltere ve ABD’deki 10 hastanede denenecek.

‘Yeni tedavi prosedürleriyle de denenmesi lazım’

Önümüzdeki haftalarda başlaması beklenen son deneyin akabinde datalar sıhhat alanındaki düzenleyici kurumlarla paylaşılacak ve her şey yolunda giderse deney daha yaygın bir biçimde erişilebilir olacak.

Araştırmayı dışardan kıymetlendiren British Hearth Foundation (Britanya Kalp Vakfı) profesörü Manuel Mayr bunun kıymetli bulgular verebileceğini söylüyor. Ancak Mayr’ın bir uyarısı da var:

“Bu araştırmada örnekler pandeminin başında toplanmıştı. O vakitler hastalar bağışıklık sistemi reaksiyonunu baskılayan dexamethasone üzere ilaçlar almıyordu.

“Bu ilaç artık önemli Covid-19 hadiselerinde stadart bir halde uygulanır oldu. Bu yüzden en yeni tedaviyi alan hasta kümelerinden örnekler alınarak protein düzeylerinin baştan incelenmesi gerekir.”

Tıpkı teknik ‘başka alanlarda da kullanılabilir’

Mayr kendilerinin de emsal bir test geliştirmekte olduklarını, o testte proteinlerin yanı sıra kandaki virüs RNA’sı oranını da inceleyerek bir sonuca vardıklarını söyledi.

Guardian’ın özgür bilim muhabiri Linda Geddes, proteom (bir organizma yahut sistem tarafından üretilen yahut modifiye edilen proteinlerin tamamı) temelli bu testler onaylanana kadar koronavirüs pandemisinin hafiflemiş olabileceğini ancak tıpkı tekniklerin kanser, diyabet ve Alzheimer üzere beyindeki ilerleyen nöron kaybıyla ilgili hastalıklarda işe yarayabileceğini söylüyor.

Cumhuriyet