Kedilerin enfeksiyöz peritonitisi olarak bilinen Feline infectious peritonitis (FIP), kedilerin bağışıklık sistemini etkileyen bir hastalık olarak tanınıyor. İsmini “feline infectious peritonitis” virüsünün birinci harflerinden alan FIP, koronavirüsün yepyeni hali olarak biliniyor. FIP, bilimsel tanısı 1914 yılına kadar görülmüş, lakin birinci defa 1963 yılında Dr. Jean Holzworth tarafından rapor edilmiştir.
FIP, kedilerde görülen ölümcül bir hastalıktır ve kesin bir tedavisi yoktur. Kesin teşhis otopsi sayesinde konulabilir. Yüksek güvenilirlikli teşhis için birçok test yapılması gerekir. FIP’in teşhisinde kullanılan testlerde kimi durumlarda yanılgılı sonuçlar alınabilir. Uzmanlar, çok gerekli olduğunda hayvanı “uyutma” kararı verebilir. FIP hastalığının öbür hayvanlara ve insanlara geçtiği konusunda hiçbir tıbbi bulgu yoktur. Bununla birlikte hastalık kedigilller ailesi içinde bulaşıcıdır, evcil kedilerde görüldüğü üzere yırtıcı kedilerde de görülebilir.
KEDİ 14 YAŞINI GEÇTİĞİNDE RİSK ARTIYOR
Hastalık, kedilerin 6 ile 23 ay ortası yavrularında ve 5-13 yaş ortası yetişkinlerinde daha çok görülür ve kedi 14 yaşın üzerine çıktığında risk daha da artar. Bununla birlikte her yaşta görülme mümkünlüğü vardır. Kediler ortasında bulaşma riski kapsamında kesin bulgu yoktur lakin mümkünlük dahilindedir. Cinsiyet, hastalık mümkünlüğünü etkilemez. Irk açısından bakılacak olursa büyük farklılıklar olmamasına karşın bağışıklık sistemi güçlü ırklarda daha az görülür.
FIP’İN KÖKENİ KORONAVİRÜS
Koronavirüslerin neden olduğu kompleks seyirli enfeksiyöz bir hastalık olan Fip hastalığı; Feline enteric coronavirüs (FECV/ FECoV)’UN mutasyona uğramış halidir. Birçok farklı koronavirüs tipi kedileri enfekte edebilir ancak birden fazla kıymetli bir hastalığa neden olmaz. Mutasyona uğramadan öldürücü olma riski neredeyse yok üzeredir.
Virüs kediden kediye temas yoluyla geçer, yayılma yoluysa genelde dışkıdır. Kedilerin neredeyse yarısı bu virüsle hayatlarında bir sefer karşılaşırlar. Bu oran kedilerin toplu yaşadığı yerlerde daha da artar. Belirtiler genelde ateş, ishal ve halsizlik halinde olur. Lakin neredeyse yüzde yüze varan oranlarda kediler bu virüsün hastalığını yenebilirler. Virüsün yayılması genelde “dışkılama – dışkıyla temas – tüy yalama” formunda olur. Düşük bir mümkünlük da olsa hava yolu da bulaşma yolları ortasındadır. Olağanda kedilerin rahatça atlattığı bu hastalık, koronavirüsün mutasyon geçirmesiyle ölümcül FIP’e dönüşür. Koronavirüsünü kapan kedilerin yüzde 92 ile yüzde 98’i kolay belirtilerle hastalığı atlatırken, geri kalanlarda ise hastalık öldürücü FIP’e çevrilmektedir. Koronavirüsünün mutasyon geçirmiş hali olan FIP virüsü, FIP hastalığına neden olur.
FIP BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kedilerde Fip hastalığının, ıslak ve kuru form olmak üzere iki formu bulunur. Islak form daha sık görülür (vakaların yüzde 60 ila 70’i) ve kuru formdan daha süratli ilerler.
Islak Formda; Abdomen ya da göğüs içerisinde sıvı birikmesi şekillenir ve güç teneffüse neden olur. Karında genişleme gözlenir. Öteki semptomlar iştahsızlık, ateş, kilo kaybı, sarılık ve ishaldir.
Kuru formda ise; iştah kaybı, ateş, sarılık ve kilo kaybıyla karekterizedir. Sıvı toplanması minimal seviyededir. Ayrıyeten göz ve sinirsel belirtiler de görülebilir. Buna bağlı olarak yürümede zorluk, paraliz (felç) ve görme kaybı gelişebilir.
Fip’te genel olarak görülen belirtiler şu formda sıralanabilir. Ancak bu belirtilerin görülmesi de FIP teşhisinin konulabilmesi için kâfi değildir:
İştahsızlık ve kilo kaybı
Ateş
Halsizlik ve sakinlik
Karın bölgesinin şişmesi
Görme sıkıntıları, gözün sulanması ve beğenilen renk değişimi
Teneffüs sıkıntıları ve nezle
İstikrar sıkıntıları
Genel ruhsal durumda değişme, mutsuz tabir
FIP’İN TEDAVİSİ VAR MIDIR?
Hastalığın kesin tedavisi yoktur. Bağışıklık sistemi güçlendiriciler, interferonlar, vitamin kürleri (özellikle C vitamini), antibiyotik dayanağı en değerli tedavi araçları ortasındadır.
Tedavi yalnızca semptomatik olarak yapılmaktadır. Bağışıklık sistemini güçlendirmeye çalışmak ve ikincil aksilikleri (sekonder enfeksiyonları) ortadan kaldırmaya yönelik takviye tedavisi uygulanır. Kortikosteroid uygulamaları, immunosupresif ilaçlar, antibiyotikler, istikrarlı beslenme ve sıvı alımı birtakım olaylarda faydalı olmaktadır.
Islak FIP’te karında biriken suyun vakit zaman alınması kedinin teneffüsünü rahatlatabilir. Veteriner tabibin bilgisi dahilinde doğal eserler denenebilir. Fakat hastalığın efuziv formunun rastgele bir tedavisi yoktur.
Cumhuriyet
