Limonun kökeni kesin olarak bilinmemekle bir arada, kimi bitki bilimciler limonun Kuzey Hindistan’dan geldiğini düşünüyor. Güney Avrupa, Ortadoğu ve Doğu Asya’da yetişen limon, Amerika’ya Kristof Kolomb tarafından 1493 yılında taşındı. Günümüzde limon üretiminin başını çeken bölgeler Kaliforniya, Arizona, İtalya, İspanya, Yunanistan, Türkiye, Kıbrıs, Lübnan, Güney Afrika ve Avustralya formuna sıralanıyor.
Her ne kadar limon yılın her periyodunda mevcut olsa da dorukta olduğu mevsim yazdır. Birçok farklı biçimde tüketilebilen limon dilimlenerek yenebilir, suyu sıkılarak içilebilir yahut limonata yapılabilir, yiyeceklere garnitür olarak eklenebilir, kabuğundan şekerleme yapılabilir, ya da suyu ve kabuğu yemek yaparken kullanılabilir.
New York’tan lisanslı diyetisten, Beslenme ve Diyetetik Akademisi konuşmacısı Alissa Rumsey, limonun bol ölçüde C vitamini, folik asit, potasyum, flavonoid ve limonin denilen bileşenleri içerdiğini belirtiyor. Limoninler, limon suyunda bulunuyor. Dünyanın En Sağlıklı Yiyecekleri listesine nazaran çeyrek fincan limon suyu, günlük gereksinimimiz olan C vitamininin yüzde 31’ini, folik asit gereksinimimizin yüzde 3’ünü ve potasyum gereksinimimizin yüzde 2’sini karşılıyor. Ayrıyeten sırf 13 kalori. Bütün bir çiğ limon ise 22 kalori ve günlük C vitamini gereksinimimizin yüzde 139’unu karşılıyor.
SIHHAT AÇISINDAN FAYDALARI
Bağışıklık: Rumsey, C vitamininin bağışıklık için kıymetli bir rol oynadığını, tıpkı vakitte bedenimizdeki özgür radikallerin etkisizleştirilmesine yardımcı olduğunu söylüyor. Oregon Devlet Üniversitesi Linus Pauling Enstitüsü’nden bilim beşerlerine nazaran C vitamini beyaz kan hücrelerinin üretimini tetikliyor ve bağışıklık hücrelerinin bütünlüğünü koruyor. C vitamini tıpkı vakitte virüs önleyici unsur üreten lökositlerin korunmasına da yardımcı oluyor.
Kalp sıhhati: Folik asidin beyin kanamasını önlediği, birebir vakitte homosistein düzeylerini düşürerek kardiyovasküler sıhhate yardımcı olduğu düşünülüyor. The European Journal of Internal Medicine mecmuasında yayınlanan 2010 tarihli bir meta-analizde, folik asit ve kalp krizini inceleyen klinik araştırma sonuçlarının kesin bir sonuç vermediği, fakat folik asit tüketiminin beyin kanaması riskinin azalmasında az da olsa yarar sağladığı belirtildi.
Rumsey, C vitamininin de kardiyovasküler hastalık riskini azalttığını belirtiyor. The American Journal of Clinical Nutrition mecmuasında yayınlanan 2015 tarihli bir araştırmada yüz binden fazla iştirakçi incelenmiş, en fazla zerzevat ve meyve tüketenlerin kalp hastalıklarına yakalanma riskinin yüzde 15 daha az olduğu görülmüştü. En düşük riski düzeyine sahip olanlar ise kanlarında yüksek düzeyde C vitamini bulunan katılımcılardı.
Bilim insanları C vitamininin kalp sıhhatine yararlı olmasının, özgür radikallere karşı muhafaza sağlayan antioksidanlardan kaynaklandığını söylüyor. Maryland Üniversitesi Tıp Merkezi’ne nazaran C vitamini birebir vakitte berbat kolesterolü düşürmeye ve atardamarları esnek tutmaya da yarıyor.
Rumsey, limoninin de kolesterolü düşürdüğüne dair araştırma sonuçları bulunduğunu belirtiyor. Alternative Therapies in Health and Medicine mecmuasında yayınlanan 2007 tarihli bir araştırmada yüksek kolesterolü olan bayan ve erkek iştirakçilere bir ay boyunca her gün limonin ve E vitamini verilmiş, bir ayın sonunda kolesterollerinde yüzde 20-30 oranında düşüş olduğu gözlenmişti. Araştırmacılar limoninin, kolesterol düzeylerini yükselttiği bilinen apolipoprotein B düzeylerini düşürdüğünü düşünüyor.
Böbrek taşı: Sarı ve yeşil limonda (lime yahut misket limonu) öbür bütün meyvelerden çok daha fazla sitrik asit bulunduğundan bu iki besin, böbrek taşı düşüren şahıslar için son derece yararlı. Wisconsin Sıhhat Üniversitesi’ne nazaran sitrik asit taş oluşumunu engelliyor ve oluşan küçük taşları da parçalıyor. İdrarınızda ne kadar citrik asit bulunursa böbrek taşı oluşumundan o kadar korunuyorsunuz. Günde yarım fincan limon suyu içmeniz durumunda farmakolojik bir tedavide alacağınız kadar citrik asit almış oluyorsunuz.
Kanser: Asian Pacific Journal of Cancer Prevention mecmuasında yayınlanan 2011 tarihli bir araştırmada limon özü göğüs kanseri hücrelerine uygulandığında hücrelerin öldüğü görüldü. Limon özünün uygulanışı laboratuvar ortamında yapılmış olsa da elde edilen sonuçlar limonun kansere karşı tesirli olduğunu gösteriyor.
Rumsey, folik asidin kanser riskinin azaltılmasında oynadığı rolü inceleyen birçok araştırma bulunduğunu belirtiyor. American Journal of Clinical Nutrition mecmuasında yayınlanan 2007 tarihli bir araştırmada folik asidin kanser riskini azalma özelliğinin, kanser DNA’sını bastıran hususların üretimindeki rolü ile irtibatlı olabileceği belirtildi. Fakat araştırmada, birtakım durumlarda yüksek folik asit düzeyinin kanser hücrelerinin gelişimini tetiklediği de görüldü. Muharrirler, folik asidin karsinojenez evresinin başlarında ve düşük düzeyde uygulandığı takdirde muhafaza sağlayabileceğini, ilerleyen evrelerde ve yüksek dozda verildiği takdirde ise karsinojenezin ilerlemesine sebep olabileceğini belirtiyor.
Limoninlerin de kanser riskini azaltıyor olabileceği düşünülüyor. Journal of Nurtigenetics and Nutrigenomics mecmuasında yayınlanan 2012 tarihli bir makalede limoninlerin göğüs kanseri konusundaki rolü incelenmiş, kemoterapiye yarar sağlıyor olabileceği görülmüştür.
Gebe sıhhati: Rumsey, nöral tüp defektlerinin önlenebilmesi için folik asidin gebe bayanlarda çok kıymetli bir rol oynadığını belirtiyor. Her ne kadar doğum öncesi vitaminlerde folik asit bulunsa da işlenmemiş besinler yoluyla almak bedenin folik asidi daha kolay emmesini sağlar.
Limon, limon kabuğu ve kilo kaybı: Düşük kalorisi ve yiyecek ve içecekleri çarçabuk aromalandırması sebebiyle limon, limon suyu ve kabuğu diyet yapan şahıslar ortasında son derece yaygın. Ayrıyeten limon kabuğunda birçok besin hususu de bulunuyor. Kabuğu rendeleyerek salatalarınıza, tavuk ya da balık yemeklerinize katabilirsiniz. Limon birebir vakitte meyve- zerzevat pürelerine ve çorbalara da katılabilir. Fakat Rumsey, limonun detoks yapmak ya da kilo vermek için mucizevi bir besin olarak görülmesinin yanlışlığına da dikkat çekiyor.
Ziyanları: Genel olarak bir ziyanı olmasa da çok limon tüketmeniz durumunda reflü ya da mide yanması üzere meselelerle karşılaşabilirsiniz. Ayrıyeten Dünyanın En Sağlıklı Yiyecekleri’ne nazaran sitrik asit diş minelerinizi aşındırabildiğinden limon suyunu pipetle içmenizde yarar var.
Cumhuriyet
