Pandemi sürecinde uygulanan kısıtlamalar, artan hayat pahalılığı ve artırımlar vatandaşın cebini yaktığı için dar gelirliler ve esnaf iyice perişan oldu. İstanbul’un kalbinin attığı, evvelce iğne atsan yere düşmeyecek Mahmutpaşa’ da dükkan sahipleri de, işletmeciler de, çalışanlar da dertte. Pandemiden evvel de kahır yaşayan, kirasını, primini, vergisini ve masraflarını ödemekte zorlanan esnaf, bu devirde iyice tabana vurdu. Fakat esnaf seslerinin gereğince duyulmamasından şikayetçi. Bekledikleri takviyeleri alamadıklarını söyleyen esnaf, yaşadıklarını anlattı.
‘KİRAMI VEREMİYORUM, KONUTUMU GEÇİNDİREMİYORUM’
“Bakın dükkan bomboş. Bu koşullarda biz konutumuza ekmek götüremiyoruz” diyen bir ayakkabı çalışanı şunları söyledi:
“Ben şu an buradan devlet büyüklerine sesleniyorum. Beşerlerle lütfen rica edeceğim dalga geçmeyin. Beşerler şu an geçinemiyor. Evliyim ve üç çocuğum var. Şu an konutumu geçindiremiyorum, kiramı veremiyorum. Markete gittiğim vakit istediğim şeyi alamıyorum. Hepsinden kısmak zorunda kalıyorum. Bir kalıp peynir 35 lira. Bu insanlara yardımcı olun. Ben mağdurum zira aldığım fiyat ile geçinemiyorum. Bunları kendileri de biliyorlar ancak Allah yardımcımız olsun. Nitekim çok sıkıntı. Bak dükkân bomboş. Biz çalıştığımız dükkân sahibinden nasıl haftalık isteyeceğiz. Bakın çarşı da bomboş. İş olacak ki biz de hak ettiğimiz alalım. İş yok. Düğünleri iptal ettiniz. Her şeyi iptal ettiniz. Bu beşerler nasıl para kazanacak? Ondan sonra diyorsunuz ki ‘Ekonomi çok iyi’. Açız kardeşim, aç. Artık bunu duyun. Bu beşerlerle dalga geçmeyin, alay etmeyin.”
‘25 YILDIR BURADAYIM MAHMUTPAŞA BİRİNCİ SEFER BOMBOŞ’
25 yıldır Çarşı’da esnaf olan Hüseyin Kurt, işlerinin yüzde 80 düştüğünü belirterek, şöyle konuştu:
“Bekliyoruz, gördüğünüz üzere müşterimiz yok. Düğünler iptal olduğu için düğünlerin açılmasını bekliyoruz. Kiralarımızı ödeyemiyoruz, devletin verdiği yardım da olmadığı için. Kendi işimiz dışımızda işler yapmaya başladık. Olağanda damatlık satıyoruz ancak artık çocuklar için mont, kaban satıyoruz ki yalnızca günlük yeme içme paramız çıksın diye. Çok güç durumdayız. Buradaki bütün esnaf birebir durumda. Kapalı Çarşı esnafı, Mahmutpaşa esnafı. 25 yıldır buradayım. Ben birinci kere bu türlü bir şey görüyorum Mahmutpaşa bomboş. Araplar olmasa büsbütün boş burası. Hükümetten kiraların ertelenmesini istiyoruz. Mal sahibi dinlemiyor ‘Ben kiramı alırım’ diyor. Kira indirimi istiyoruz. Bu türlü giderse çok arkadaşımız dükkanlarını kapatır masraf. Benim bildiğim 15, 20 kişi el değiştirip kapatıp gitti. Siz şu an caddeyi görüyorsunuz, hanlarda binlerce arkadaşlarımız var. Kepenkleri kapalı, açmıyorlar dükkanları. Kiralarını ödeyemeyecek durumda hepsi. Düğün yok. Biz burada en iyi cumartesi, pazar iş yapıyoruz. Onu da elimizden aldılar. Ne satacağız? Damatlığı kime satacağız biz?”
‘TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR, ÜSTTEKİLERE DUYURULUR’
Mahmutpaşa’da 40 yıldır esnaflık yaptığını söz eden Sinan Pehlivan, “40 yıldır bu çarşıda ayakkabı satıyorum. Dükkân sahibiyim. Ayakkabı satmaya devam ediyoruz. Ancak ne satıyoruz? Nasıl satıyoruz? Gelin bize sorun” dedi. Müşteri kitlellerinin yok olduğunu tabir etden Pehlivan, şunları lisana getirdi:
“Potansiyeli çok yüksek olan Arap müşterilerimiz de yok oldu. Müşteriler yok olunca işler tabana vurdu. İşler yüzde 90’dan yüzde 20’lere, yüzde 30’lara düştü. Kira ödemelerimiz geriden geliyor. Kimisi ödeyemiyor, kimisi üç aylık geriden, kimisi hiç veremiyor. Yani çarşımızda şu an da kanayan bir yara var. Hem iş hem ödeme hem sıhhat… Bu saatten sonrada iş değişikliği olmaz. Gücümüz yok, paramız yok, işimiz de yok. Evvelki yıllarda kazandıklarımızı yiyoruz. Hazıra dağ dayanmaz. Elimizdeki birtakım gayrimenkulleri çıkarıyoruz. Ayakta ve burada kalmak istiyorsak birtakım şeyleri feda etmek lazım. Bu yıllarda ayakta kalmak için elden çıkarıyoruz. Kira gelirleri, elektrik, doğalgaz bunları ötelemek değil görmemek değerli. Vergiyi öteliyorlar lakin sonra onu ben ödüyorum. Bir yıllık vergi birikti, bir yıllık elektrik birikti, sigorta birikti. Siz bunları ödemem için bir kolaylık gösteriyor musunuz? Yok. Yalnızca ‘Ana parayı ödeyin iş bitsin’ diyorsunuz. Bu iş değil. Madem genel bir kriz var bu krizi atlatmamız için devletin Avrupa’daki üzere küçük esnafa takviye olursa ayakta kalırız. Yoksa ben şurada sayabilirim size. Bu çarşıda şayet 20, 30 tane kiralık dükkân bırakıp gittiyse bu tehlike çanları çalıyor demektir. Üsttekilere herkese duyurulur.”
Bilhassa bir mühlet gizlenen Covid-19 ile ilgili gerçek sayıların açıklanmaya başlamasından sonra işlerin daha da kötüleştiğini tabir eden Oktay isimli Mahmutpaşa esnafı, “Sağ olsunlar hiçbir biçimde yardımcı da olmuyorlar. Büsbütün bir bataklığın içerisindeyiz kendi kendimize çırpınıyoruz” dedi. Esnaf, kelamlarını şöyle sürdürdü:
‘ÇOCUĞUNUZA BİR ÇİKOLATA ALAMIYORSANIZ ARTIK BİTMİŞTİR HER ŞEY’
Dükkan sahibi çeyizlik eser satan esnaf Mustafa Yurdagül, düğün yüklü bir dal oldukları için pandemi sürecindeki kısıtlamalardan en çok kendilerinin ziyan gördüğünü söyledi. Yurdagül, “Virüsün düğünlerde bulaşıyor olayı bize ziyan ettirdi. Devletin yardımı dersen bize edilen bir yardım yok. Vergimizi ödüyoruz. Kiramızı bir şeylerimisi satarak ödemeye çalışıyoruz. Yani ayakta kalmaya çalışıyoruz. Ayakta kalmak derken yaşamaya, konutumuza para götüremediğimiz vakit oluyor. Benim yanımda iki tane, üç tane bayan çalışırken şu anda hiçbir bayan yok. Çalıştıramıyorum. Zira çalıştırırsam haftalıklarını veremiyorum. Bırakın maaş ödemeyi, dükkanımın kirasını ödeyemiyorum. Ayrıyeten mesken kirası var. Anlatacak o kadar şey var ki. En kısa örnek; meskene gittiğinizde çocuğunuza bir çikolata alamıyorsanız, artık bitmiştir her şey. Konuşmanın da bir manası yok. Hiçbir biçimde hiçbir dayanak almıyoruz. Ben şu anda otomobilimi, meskenimi satıp dükkanımın kirasını, vergimi ödemeye çalışıyorsam aslında benim hiçbir şeyim kalmamıştır” diye konuştu.
Cumhuriyet
