Maliyet artışlarıyla baş edemeyen beyaz et üreticileri iflas kıskacında, bir yılda yüzde 20 küçüldü

Yurttaşın kırmızı etten nispeten ucuz olduğu için tükettiği beyaz ette fiyatlar arka arda gelen artırımlarla kırmızı ete yaklaştı. Bir kilo dana kıyma fiyatı 60-65 TL ortasında değişirken, bir kilo tavuk kanadının fiyatı 55 TL’ye kadar yükseldi. Vatandaş fiyatların daima artmasından yakınırken üreticiler de maliyetlerin daima arttığını ve dalda arkası gerisine iflas ve el değiştirmelerin yaşandığını lisana getirdi.

Beyaz Et Sanayicileri Derneği (BESD-BİR) Lideri Naci Kaplan, dalda uzun yıllardır sorunlu bir periyot yaşandığını belirtti. Kesimin en büyük firmalarının ya el değiştirdiğini ya da iflas ettiğini anlatan Kaplan şunları söyledi:

“Yıllık kişi başı tavuk üretimi 21-22 kilogramdı. Bu sayı 2020’de 19.5-20 kilograma kadar geriledi. Bu düşüş dalı korkutuyor. Birçok firma şu an iflas etmemek için üretim kapasitelerini yüzde 25-30 oranında düşürdüler.”

Maliyet artışlarının dalın en büyük sorunu olduğunu söyleyen Kaplan, ana kalem olan yemde dövizdeki artışların tesirli olduğunu belirtti. Kaplan, şöyle devam etti:

MALİYETLE BAŞ EDEMEZ OLDUK

“Bizim maliyetlerimizin yüzde 75’ini yem oluşturuyor. Pandemi ile birlikte ihracatçı ülkelerin kendi stoklarını korumak için yem satmaması emtia fiyatlarını yüzde 80-120 ortasında artırdı. Maliyetlerle baş edemez olduk. 2020 Ocak’ta 1.90 kuruşa aldığımız karton koliyi bugün 4.35 kuruşa alıyoruz. 1300 tl’ye aldığımız mısırı şu an 2550 TL’ye alıyoruz. Biz nasıl artırım yapmayalım? Fiyatlar vatandaşın alım gücünü aşmaya başladı farkındayız ve bundan çok korkuyoruz, satışlarımız düşüyor” diye konuştu.

ALIM GÜCÜ ARTMIYOR

Et bölümünün yüzde 70’inin dışa bağımlı olduğunu söyleyen Türkiye Kasaplar Federasyonu Lideri Fazlı Yalçındağ ise “Her şeye artırım geliyor. Türkiye’de artmayan tek şey vatandaşın alım gücü” dedi. Bunun için temel besin eserlerinde KDV’nin yüzde 1’e düşürülmesi gerektiğini savunan Yalçındağ, şöyle konuştu:

“Bir kilo kıyma alan adam yüzde 8 KDV ödüyor. Şayet herkes elini taşın altına koyacaksa evvel devlet koymalı. Esnafa takviye vermek hoş fikir evet lakin vatandaşa da takviye vermek gerekiyor ki alışveriş yapsın. Esnaf bu türlü ayakta kalır.”

YAPRAK DÖKÜMÜ

• Mudurnu Piliç, 2001’den itibaren birçok sefer el değiştirdi, Pak Piliç’e geçti lakin 2016’da kapandı. Kesimhanesi Tayland merkezli CP Piliç’e satıldı.
• Şeker Piliç 2015’te iflas etti. Tesislerinin kimi kısmı icradan satışa çıkarılarak Asil Nakliyat’a satıldı.
• Dalın en eskilerinden Bandırma Vitaminli Yem’in yüzde 79.48’i, 2017’de Brezilyalı BRF ile Katar Yatırım Otoritesi iştirakine devredildi.
• Keskinoğlu, 2018’de konkordato ilan etti ve paylarını Vakıfbank, Halkbank ve Ziraat Bankası devralarak üretim devam ettirildi.
• 2019’da Adana’da konkordato ilan eden 40 yıllık Garip Tavukçuluk’un yem bulamadığı yaklaşık 300 bin civcivin bakımını 3 tavukçuluk firması üstlendi.
• 5 bin kişiyi istihdam eden Samsun menşeili, Köy-Tür firması 15 Ekim 2020’de konkordato ilan etti.

Cumhuriyet