Naci Görür’den korkutan ‘İstanbul depremi’ uyarısı: İki fay birden kırılırsa 7.6 büyüklüğünde bir deprem olacak
Jeolog Prof. Dr. Naci Görür, zelzelelerle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul, İzmir ve Malatya için ihtarlarda bulundu.
‘BURASI DAHA EVVEL HAYLİ SESSİZDİ’
Malatya’da meydana gelen 4.7 büyüklüğündeki sarsıntının akabinde Prof. Dr. Naci Görür, Çelikhan-Erkenek bölgesi ile Maraş-Türkoğlu bölgesine dikkat çekerek bu bölgede geçmiş tarihte yaşanan zelzeleleri hatırlattı. Prof. Dr. Görür, “Malatya’da olan sarsıntılar çoğunlukla Doğu Anadolu fay jenerasyonu üzerinde oluyor. Bu jenerasyon Bingöl Karıova’dan başlıyor, İskenderun Körfezi’ne kadar devam ediyor. Bu fay nesli bilhassa 2020 yılında Elazığ’da olan sarsıntı nedeniyle hareketlendi. Burası daha evvel epeyce sessizdi. Yalnızca 1970 yıllında Bingöl zelzelesi vardı. Ondan sonra da küçük sarsıntı olan Palu zelzelesi oldu. O vakit Sivrice’ye dikkat etmek gerekir diye ikazları yapmıştık. 2003-2004 yıllarında bu uyarıyı yaptım lakin Palu sarsıntısı 2010 yılında oldu” dedi.
ÇELİKAN-ERKENEK, MARAŞ-TÜRKOĞLU FAYINA DİKKAT
Evvelki yıllarda yaşanan zelzelelerin tekrar edebileceği ikazında bulunan Prof. Dr. Görür, “2020 yılında da Elazığ Sivrice’de zelzele oldu. Bu zelzele çizgisi Sivrice ile Pütürge ortasındaki fay kolunu kırdı. Münasebetiyle hem Elazığ’ı hem de Malatya’yı etkiledi. Sivrice çizgisi kırılınca dikkatimizi onun Güneybatısında yer alan Çelikhan-Erkenek ortasına ve Maraş-Türkoğlu yöresine dikkat çekmeye başladık. Zira bu türlü doğrultu atımlı faylar bir yerde büyük zelzele ürettikleri vakit o fay üzerinde onun devamı olan yerlerde gerilimi artırır. Zelzele olduğu vakit kırılan fay kolunun gücünün kıymetli bir kısmı sismik dalga halinde yahut bir ısı halinde boşalır fakat kıymetli bir kısmı da o fayın devamına transfer olur. Münasebetiyle Elazığ-Malatya ortasında kol kırıldığı vakit Çelikhan-Erkenek bölgesine dikkat etmek gerekir. Bir de tarihi zelzelelere bakarız. Tarihte ne olmuşsa günümüzde de misal şeyler olabilir. Sahiden de o bölgenin dertli olduğunu düşünüyorum. Hangi yer bilimciye sorsak dertli olarak sayacaklarının ortasında Çelikhan-Erkenek, Maraş-Türkoğlu yöresini sayar. Vakit varken lokal idarelerin, halkın hazırlıkları yapmasında yarar var” tabirlerini kullandı.
‘İZMİR’DEKİ ZELZELE, BEKLENEN SARSINTI DEĞİLDİ’
Öte yandan geçtiğimiz günlerde İzmir’de hissedilen can ve mal kaybında neden olan zelzelenin akabinde konuşan Prof. Dr. Görür, İzmir’in eskiye göre zelzele manasında daha hassas olduğunu söz ederek “Yer bilimciler olarak İzmir de sarsıntı beklediğimiz yerler ortasında. İzmir’de hala zelzele bekliyoruz. Bilhassa İzmir fayı üzerine, yani Gediz grabeninin güney hudut fayı İzmir fayı olarak İzmir’in içerisine gelir. Bayraklı’nın falan bulunduğu körfezin içerisine gelir. Asıl zelzele üretecek fay İzmir fayıdır. Daha o fay kırılmadı. O kırılırsa 7 büyüklüğünde zelzele üretebilir. Geçenlerde İzmir’de olan sarsıntı aslında Kuşadası körfezi üzerinde oldu. O zelzele İzmir’in beklenen zelzelesi değil. Bu sarsıntı de etraftaki faylara gerilim transferi yaparak ya da düzeyini değiştirerek bazılarında yükleyip, bazılarında geciktirmiş olabilir. Bilhassa İzmir yarımadası üzerinde kuzey güney istikametli olan fayları değerli ölçüde etkilemiş olabileceğini düşünüyorum. İzmir’in eskiye göre zelzele bakımından daha hassas hale geldiğini söyleyebilirim” diye konuştu.
MARMARA’DA İKİ FAY KOLU KİLİTLİ
Mümkün İstanbul zelzelesi ile ilgili olarak son araştırmalar hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Görür kelamlarını şöyle sürdürdü;
“Son yapılan bütün araştırmalar Marmara’da iki farklı fay kolunun kilitlendiği istikametinde. Bunlardan biri Kumburgaz fay kolu, oburu de Adaların güneyindeki fay kolu. Bu iki fay kolu kilitli. Yani bu kol üzerinde rastgele bir önemli sarsıntı olmuyor. Ufak sarsıntılar oluyor bu da bizim klik dediğimiz daha yavaş kaymaların sonucu olan küçük sarsıntılar. Bunlar da kilitli fay kısmını etkiliyor. Muhakkak manada da gerilim değişimine neden oluyor. Bu da bizi endişelendiriyor. Şu an birçok araştırmacılar Marmara’da bu iki fay kolundan birinin kırılması sonucunda en az 7.2 büyüklüğünde bir sarsıntı olacağını bekliyor. Bilhassa Kumburgaz kolunun yani Silivri açıkları ile Yeşilköy açıklarına uzanan 65 kilometrelik fayın kırılmasıyla en az 7.2 büyüklüğünde bir zelzele olacağını ancak Adaların güneyinden geçen fay sınırı kırılırsa en fazla 7 büyüklüğünde sarsıntı olacağını düşünüyoruz. Lakin her ikisinin birden kırılma mümkünlüğü var. Ya tıpkı vakitte ya da makul bir vakit aralığından sonra kırılma mümkünlüğü var. İkisi birden kırılırsa İstanbul’da 7.6 büyüklüğünde bir sarsıntı olacak. Farklı vakitlerde olursa kısa vakit içerisinde 7’nin üzerinde iki farklı sarsıntı olacak demektir. Bunun örneği 1766 yılında olmuştur. 1766 yılında 3 ay ortayla 2 tane 7’nin üzerinde sarsıntı meydana gelmiş. Münasebetiyle Marmara’daki durum sarsıntı tarafından kaygı vericidir”
Cumhuriyet
