TBMM Zelzeleye Karşı Alınabilecek Tedbirleri Araştırma Komitesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Esenler Belediyesi ile Avcılar Belediyesinin sarsıntıyla gayret çerçevesinde yürüttüğü çalışmalarını, projelerini ve tekliflerini dinledi.
AKP Sakarya Milletvekili Recep Uncuoğlu başkanlığında toplanan kurulda kelam alan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Uzman Polat, İstanbul’da mümkün bir zelzelede 200 bin binanın orta ve ağır hasar almasının beklendiğini, bunun da 3 milyon insanı etkileyebileceğini söyledi.
Süratli tarama sistemiyle Avcılar bölgesinde yapılan çalışmalarda daha evvel tespit edilen riskli bina sayısının 4 katına çıktığını gördüklerini belirten Polat, bu sayının Silivri bölgesinde de 2 katına çıktığını söz etti.
“HASAR GÖRECEK BİNA SAYISI 2 KATINA ÇIKACAK”
Polat, “İstanbul genelinde yapacağımız inceleme çalışmalarında bugüne kadar bilinen, hasar görecek bina sayısının en iyimser sayıyla iki katına çıkacağını öngörüyoruz. 2000 yılı öncesinde İstanbul’da yapılmış yapı stoku da 790 bin olarak görülüyor.” diye konuştu.
İBB Sarsıntı Risk İdaresi ve Kentsel Uygunlaştırma Daire Lideri Tayfun Kahraman, İstanbul’da 1,16 milyon binanın bulunduğunu, İstanbul’daki binaların beşte birinin muhtemel zelzelede kullanılamaz hale geleceğini, bir kısmının göçme riskiyle karşı karşıya olduğunu aktardı.
Mümkün 7,5 büyüklüğündeki bir sarsıntı senaryosuna nazaran 48 bin binanın ağır hasar almasının beklendiğini, göçme riskinin de bu binalarda olmasının öngörüldüğünü lisana getiren Kahraman, içme suyu, atık su, doğal gaz noktalarında da mümkün büyük bir zelzelede hasarlar beklediklerini anlattı.
VARSAYIMLARA NAZARAN 120 MİLYAR LİRALIK EKONOMİK KAYIP
Kahraman, “Tahmin çalışmasına nazaran 120 milyar liralık ekonomik kayıp, sarsıntının tesiriyle birlikte oluşacak. Daha sonra yaratacağı tesirle birlikte bunun büyüklüğünün elbette çok daha fazla olması bekleniyor. Zira Türkiye iktisadının büyük oranda etkileneceği bir zelzele olacak. İstanbul’da umarız ki bu türlü bir durumla karşılaşmayız.” sözünü kullandı.
İBB olarak sarsıntı odaklı çalışmalarını, “deprem seferberliği” başlığı altında topladıklarına işaret eden Kahraman, afet odaklı kentsel dönüşüm çalışmalarını, göçme riski olan binaları tespit ederek can kayıplarını azaltmak üzere bu binalara öncelikli olarak müdahale etmek tarafında sürdürdüklerini belirtti.
Mevcut altyapı ve ulaşım ağının afetlere sağlam hale getirilmesi kapsamında da çalışmalar yapıldığına değinen Kahraman, “İstanbul’da kara yollarının, köprü ve viyadüklerin afetlere karşı hazır hale getirilmesi gerekiyor. İstanbul’da içme suyu, kullanma suyu üzere rezervlerin tespit edilmesi, bunların afet sonrasında nasıl dağıtılacağına ait yol haritalarının hazırlanması gerekiyor. Şu an İstanbul’da yer altı sularının haritasını çıkardık, bu yer altı sularını süreksiz barınma alanlarıyla ilişkilendirilecek bir sistem kurguluyoruz. Sismik ve yer bilimleri çalışmalarıyla İstanbul’da zelzele, heyelan, tsunami üzere tespitler yapılıyor. Tsunami bugüne kadar Türkiye’de bir gerçeklik değildi ancak İzmir’deki son sarsıntı bize tsunamiyi hatırlattı. Artık bunun tespitleri de yapılıyor.” formunda konuştu.
Toplanma ve süreksiz barınma alanlarına ait bilgi veren Kahraman, “Arazi kullanım tipinden yol genişliğine, nüfus kapasitesine kadar burada yer seçim kriterleri belirlendi. Asıl gayemiz her İstanbullunun ulaşabileceği en uzak aranın 500 metre olabileceği halinde bir kurgu, bir haritalandırma çalışması yapıldı. Buna nazaran 32 milyon metrekare büyüklüğünde, 21 milyon kişi kapasiteli 859 adet toplanma alanı, 1017 açık ve 2 bin 662 kapalı olmak üzere süreksiz barınma alanları belirlendi.” sözüne yer verdi.
Kahraman, afet odaklı çalışmalar kapsamında planlanan çalışmaları aktararak, mevzuat açısından duydukları muhtaçlıkları da lisana getirdi.
“ESENLER’DE 41 BİN BAĞIMSIZ ÜNİTENİN İVEDİLİKLE DÖNÜŞMESİ GEREKMEKTEDİR”
Esenler Belediyesi Kentsel Dönüşüm Müdürü İbrahim Aslan, ilçenin mevcut yapı durumu, risklerin tarifi, risklerin azaltılması için yapılacak çalışmalar, karşılaşılan meseleler ve bunlara karşı tahlil teklifleri başlıklarında sunum yaptı.
Esenler’in yapı stokunun büyük kısmının 1970 ve 1980’li yıllarda kırsaldan kentlere yaşanan göç sonucunda, mühendislik hizmetlerinden mahrum ve plansız biçimde oluştuğuna dikkati çeken Aslan, ilçedeki ortalama bina yaşının da 33 olduğunu söyledi.
Mevcut yapı stokunun bir kısmının, jeolojik açıdan tedbir alınması gereken alanlar üzerinde bulunduğunu söz eden Aslan, ilçedeki yapı durumuna ait şunları kaydetti:
“Meri imar planına nazaran fazla katlar ve inşaat alanları bulunmaktadır. Yapı stokunun büyük bir kısmı yanlışlı kolon kiriş ilişkileri, yetersiz demir kullanımı, kolon ve kiriş kesilmesi üzere nedenlerden ötürü sarsıntı karşısında yüksek risk taşımaktadır. Meri imar planında donatı alanında kalan ve yerinde dönüşümü mümkün olmayan 16 bin 846 bağımsız ünite, 1999 yılı öncesi yapılan ve yapı ömrünü tamamlayan 24 bin 444 bağımsız ünite olmak üzere toplam 41 bin 290 bağımsız ünite hemen dönüşmesi gerekmektedir.”
Aslan, ilçede sosyo-ekonomik yapıdan kaynaklanan risklere değinerek, “Esenler’de ikamet eden vatandaşlarımızın mevcut ekonomik gelir durumu nedeniyle, kentsel dönüşüm konusunda finansman sıkıntıları yaşanmaktadır. Aile yapısı ve hane halkı büyüklüğü nedeniyle konut tercihleri ve taleplerini karşılamak mevcut inşaat haklarıyla imkansız hale gelmektedir.” dedi.
Kentsel dönüşüm karşısında yaşanan finansman meselesini lisana getiren Aslan, “Yerel idarelere proje bazında fizibilite raporlarının onaylanması kaidesiyle 5 yıl geri ödemesiz kredi imkanı getirilmeli. Düşük gelirli olduğu kaymakamlıkça tespit edilen hak sahiplerine yönelik faizsiz ve düşük faizli kredi imkanı verilmeli. Dönüşüm kredisini hiç ödeme imkanı bulunmayan ve kaymakamlıkça tespiti yapılan hak sahiplerine ilişkin payların imal maliyetinin hazine tarafından karşılanarak, hak sahibine ömür uzunluğu kullanım hakkı verilmesi ve vefatından sonra varislerine konutu satın almada öncelik hakkı verilmesi gerekir.” tekliflerinde bulundu.
HANÇERLİ, KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARINI ANLATTI
Avcılar Belediye Lideri Turan Hançerli, Avcılar’da kentsel dönüşümün başarılı olduğunu ve bu mevzuda ilerlemelerinin sürdüğünü, imar artışı olmadan bu dönüşümü gerçekleştirdiklerini aktardı.
Sarsıntının tahliline ait sarsıntı öncesi ve sonrası olmak üzere iki etabın bulunduğunu anımsatan Hançerli, “Depremden evvel 1 harcarsınız, sarsıntıdan sonra tıpkı duruma gelebilmek için 7 harcarsınız. Kaybettiğimiz canlar da var. Zelzele öncesine odaklanmak üzere bir yükümlülüğümüz bulunuyor.” değerlendirmesinde bulundu.
KONDA Araştırma ve Danışmanlık Şirketinin sarsıntı konusundaki bir çalışmasında elde ettiği bilgilere nazaran, sarsıntıyla uğraş konusunda yapılması gerekenlere yönelik verilen karşılıkta “binaların sağlamlaştırılması” teklifinin öne çıktığının altını çizen Hançerli, zelzeleye karşı farkındalığın kesinlikle en üst düzeyde tutulması gerektiğine vurgu yaptı.
Hançerli, “Deprem konusunda hala önemli bir farkındalık yok. Burada zelzele öncesine odaklanma ve binaların zelzeleye yönelik sağlamlaştırılması noktasında önemli bir seferberliğe gereksinim olduğunu düşünüyoruz. ‘Odaklanmadığımızı nereden çıkarttınız?’ derseniz, geriye dönüp baktığımızda kentsel dönüşüm çalışmalarının tamamında sorunlar var. Bunu eleştirmek için falan değil lakin gerçekliği kabul etmezsek, tahlil de üretmeyiz. Yeni bir model kurmak lazım. Süratli, yerinde ve gönüllülük üzerine bir sistemin kesinlikle kurulmasını destekliyoruz.” biçiminde konuştu.
Cumhuriyet
