Kuiper Kuşağı’nda Dünya’dan 4,8 milyar kilometre uzaklıkta bulunan buzlu cüce gezegen, 2018’de bir yıldızın önünden geçerken gökbilimcilerin dikkatini çekti.
ABD’deki Southwest Araştırma Enstitüsü’nden bilim insanları, yıldızın arttan cüce gezegeni aydınlatması sayesinde gök cisminin atmosferini ayrıntılı incelemeyi başardı.
Grup, hem ABD’de hem de Meksika’da birden fazla noktadaki teleskopları kullanarak Plüton’un büyük oranda nitrojenden oluşan ince atmosferini gözlemledi.
Bulgularını Amerikan Astronomi Topluluğu Gezegen Bilimleri Birimi’nin 4 Ekim’de yapılan 53. toplantısında açıklayan takım, cüce gezegen Güneş’ten uzaklaştıkça atmosferin de alçalarak yüzeyde donduğunu tespit etti.
Cüce gezegenin atmosferinde neler oluyor?
Bulgulara nazaran Plüton’un atmosferi, cüce gezegenin yüzeyindeki buzların oluşturduğu buhar basıncıyla destekleniyor. Münasebetiyle Plüton’daki buzun ısınması, atmosfer yoğunluğunu değerli ölçüde değiştirebiliyor.
Plüton, eliptik yörüngesi nedeniyle Güneş’e vakit zaman yaklaşıyor ve uzaklaşıyor. Yaklaşık 25 yıldır, Güneş’ten giderek uzaklaşan cüce gezegen giderek daha az ışık alıyor.
Üstelik son müşahedeler cüce gezegen soğudukça atmosferinin de yüzeyde tekrar donduğunu ve “kaybolduğunu” gösteren deliller ortaya koyuyor.
Lakin bulgulara nazaran cüce gezegenin yüzey basıncı ve atmosferik yoğunluğu 2018’e kadar artmaya devam etti. Bilim insanları bunu “termal atalet” diye isimlendirdikleri bir olguya bağlıyor.
Araştırma takımında yer alan ve Güneş’le buzlu objeler ortasındaki etkileşimleri inceleyen Leslie Young, Plüton’da yaşanan süreci Güneş’in kıyılardaki kumu ısıtma haline benzetiyor
“Güneş ışığının en ağır olduğu vakit öğlen saatleridir ancak kum öğlenden sonra da ısıyı emmeye devam eder, bu nedenle en sıcak olduğu an öğlenden sonradır” diyen Young, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
Plüton’un atmosferinin varlığını hala muhafazası, yüzeydeki nitrojen buz rezervinin yüzeyin altında depolanan ısıyla sıcak tutulduğunu gösteriyor. Ancak yeni datalar, artık bunların da soğumaya başladığını ortaya koyuyor.
Kaynak: Independent Türkçe
Cumhuriyet
