Covid-19 pandemisi, başta sıhhat olmak üzere, eğitim, iktisat ve toplumsal ömür üzere birçok alanda değerli sıkıntılara yol açarak adeta dünya gündemini esir aldı. Bu süreçte sıklıkla karşımıza çıkan mevzular; hastalığın kökeni, korunma tedbirleri, aşılar, antiviral ilaç çalışmaları ile salgınlarda kâfi ve sağlıklı besinin üretilmesi olarak sıralanıyor. Bu mevzuların odağında ise veteriner doktorlar bulunuyor.
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi öğretim üyesi ve İstanbul Veteriner Doktorlar Odası İdare Konseyi Lideri Prof. Dr. Murat Arslan, bu salgının son olmayacağı gerçeğini kabul eden ve salgınla gayrette ciddiyetle tedbir alan ülkelerin gelecekte avantajlı pozisyona geçeceğini belirterek bunun tüm sıhhat disiplinlerinin koordineli çalışmasıyla mümkün olduğuna dikkat çekti.
BARİYER OLUŞTURMAKTALAR
Arslan, günümüzde kişisel tıbbın çok geliştiğini, fakat kamu sıhhati alanının buna paralel gelişmediğini anımsatarak “Veteriner doktorlar hami hekimlik açısından çok iyi bir kamu sıhhati hizmeti vermektedirler. Bu manada, salgınlar ve toplum sıhhatini tehdit eden öteki zoonozlara karşı tabir yerinde ise birinci bariyeri oluşturmaktadırlar” diye konuştu.
Günümüzde insanlarda görülen enfeksiyonların yüzde 61’inin hayvansal kökenli, yani hayvanlardan insanlara bulaşan zoonotik hastalıklar olduğuna dikkat çeken Prof. Arslan, “Son otuz yıl içinde insanlarda sıkça görülen SARS, MERS, Kuş Gribi, Domuz Gribi, Ebola, Meczup Dana, Batı Nil Virüsü, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi üzere hastalıkların ise yüzde 75’i hayvanlardan insanlara bulaşmaktadır. Dünyada başta şarbon olmak üzere biyolojik savaş casusu olarak kullanılan mikropların yüzde 80’i hayvansal kökenlidir. Hayvanlarda sıklıkla salgınlara neden olan şap, sığır vebası, at vebası üzere hastalıkların etkenleri de virüsler. Neredeyse 100 yıldır veteriner tabipler gerek kamu gerekse özel kesime ilişkin laboratuvarlarda bakteriyel ve viral hayvan hastalıklarına karşı çok çeşitli aşılar üretmektedirler. Sonraki süreçlerde de bilhassa hayvan sıhhatinde kullanılan aşılar üretilmiş hatta ihracat yapılmıştır. Lakin ilerleyen tarihlerde gerekli yatırımlar yapılmadığı için aşı üretim merkezleri fonksiyonsuz hale gelmiştir. Covid-19 hastalığına karşı aşı üretmek hedefiyle TÜBİTAK tarafından desteklenen projede üç virolog veteriner doktor profesör yer almaktadır. Emsal halde dünyada da stratejik bilimsel kurumların başında veteriner tabipler yer almaktadır” dedi.
MESLEK ADETA YOK EDİLİYOR
Arslan, şöyle devam etti: “1985’ten başlayarak Bakanlık ve taşra teşkilatlarında bulunan Veteriner Doktor yapılanmaları adeta yok edilmiş, fonksiyonsuz hale getirilmiştir. Gelişmiş ülkelerde Tek Tıp Tek Sıhhat Konsepti içinde tüm sıhhat disiplinleri birlikte çalışmakta, kamu sıhhati için tesirli siyasetler üretmektedirler. Bu yok sayılma birebir vakitte özlük hakları konusunda da sonuçlar doğurmaktadır. Bu salgın son olmayacak. Lakin en az ziyanla atlatmak için tedbirler vaktinde alınmalıdır. Veteriner Hekimlik mesleği eğitimden başlayarak tekrar gözden geçirilmelidir. Bu salgın pandemik olarak seyreden salgınların önlenmesinde bir meslek kümesinin tek başına başarılı olamayacağı gerçeğini somut biçimde ortaya koymuş, multidisipliner çalışmaların kıymeti bir defa daha anlaşılmıştır. Vakit geçirilmeden Başta Tarım ve Orman Bakanlığı ve taşra teşkilatlarında özerk veteriner doktor örgütlenmesi yapılmalı, sıhhatle ilgili tüm kurumlarda veteriner tabiplere yer verilmelidir. Aksi takdirde çıkan salgınlarda kayıpları azaltmak için ağır ve kuvvetli çabaları vermeye devam ederiz.”
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi öğretim üyesi ve İstanbul Veteriner Tabipler Odası İdare Konseyi Lideri Prof. Dr. Murat Arslan
Cumhuriyet
