Rusya gerçekten Ukrayna’yı işgal etmeyi mi planlıyor?

Getty ImagesUzmanlar ortasında Putin’in tansiyonu daha fazla tırmandırmaktan kaçındığı görüşü yaygın.

Ukrayna etrafında dönen sert siyasi telaffuz ve ülke hududuna askeri yığınak yapılması sonrası Batı’dan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’e tansiyonu daha fazla tırmandırmaması uyarısı geldi.

Moskova ise suçlamaları reddetti. Rusya Savunma Bakanlığı, Avrupa’da Nato’nun “tehdit” yaratan aksiyonlarına karşılık verdiklerini savundu.

Beyaz Saray’dan bunun üzerine Putin’e bir telefon geldi.

ABD Lideri Joe Biden Putin’e önümüzdeki aylarda ikili tepe düzenlemeyi teklif etti. Biden daha birkaç hafta öncesinde ise bir gazeteci ile röportajında Rusya başkanı için “katil” tabirini kullanmıştı.

BBC’ye konuşan gazeteci Konstantin Eggert, telefon görüşmesine ithafen, “Putin’in tansiyonu tırmandırma siyaseti yürüttüğü oyunda, birinci hamleyi yapan Blinken oldu” yorumunu yaptı.

Ukrayna hududunda konuşlandırılmış binlerce Rus askeri; Amerikan askeri gemilerinin Karadeniz’e yöneldiği haberleri ve Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın “kendi iyilikleri için” geri adım atma ikazları, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin yakın olduğu tartışmalarını beraberinde getirdi. Pekala Rusya’nın planı bu mu?

ReutersBiden ve Putin (sağda) 2011’de bir ortaya gelmişti.

Biden’ın atağı için “felaketi önleme” siyaseti diyen de oldu, imtiyaz vererek yanılgıya düştüğü yorumunu yapan da.

Öte yandan mümkün bir tepeye kısa müddet kala, büyük bir askeri harekât düzenleme ihtimali giderek zayıflıyor.

“Biden’ın hızına bu türlü bir tokat atmak bir devlet adamına yakışmazdı” diyen Eggert görüşme teklifini yapan Biden’ın avantajlı pozisyonda olduğunu da vurguladı.

Asker değil ileti gönderiyor

Bu ortada Rus televizyonlarındaki tartışma programlarında sunucu ve konuklar Moskova’nın güç gösterisini överek, ülkelerinin ABD ve NATO’nun düşmanca adımlarına karşı dik durduğunu savunuyor. Bir yorumcu Biden’ın “sinirlerine yenik düştüğü” görüşünü lisana getirdi.

Rus senatör Konstantin Kosaçev’in, “ABD’nin Rusya’nın askeri üstünlüğünü aşmasının imkansızlığını gördüğü” yorumu medyada geniş yer buldu. Kosaçev iki ülkenin diyalog masasına geri dönmesi gerektiğini belirtti.

Getty Images

Moskova’nın gösterişli askeri yığınak atılımı, “artık Batı’nın sevdiği ülke olmaya çalışmayı bırakıp korktuğu ülke” olmayı istediği izlenimini verdi şu ana dek.

Putin 7 yıl evvel Ukrayna’nın doğusuna asker ve silah yolladığında durum farklıydı. Bu bilinmeyen operasyonların varlığı bugüne dek daima reddedildi.

Bu kereyse Rusya asker göndermekten çok bir bildiri göndermenin peşinde üzere görünüyor.

Kiev’in “kibritle oynayan çocukları”

Rusya Memleketler arası Alakalar Kurulu Lideri Andrey Kortunov, Rusya’nın yaklaşımını “caydırma” siyaseti olarak niteliyor.

Kiev’in Ukrayna’nın doğusundaki askeri varlığını güçlendirme uğraşlarını hatırlatan Kortunov, Moskova’nın adımlarını Rusya dayanaklı militanların denetimindeki bölgeleri kaybetmeme gayreti olarak niteliyor.

Kremlin’den üst seviye bir yetkili de Kiev’den gelecek böylesi bir askeri adımın, “Ukrayna’nın sonu” olacağı ihtarında bulundu, Ukrayna hükümetini “kibritle oynayan çocuklara” benzetti.

Bu günlerde Rusya’nın askeri bir müdahale için eline geçirdiği bir münasebet var aslında.

Ukrayna’nın doğusunda 2014’te başlayan çatışmalardan bu yana Donbas olarak da bilinen “Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetlerinde” yaşayan yarım milyona yakın şahsa Rus pasaportu çıkarıldı.

Kortunov, Ukrayna’nın ABD ve Avrupa takviyesi ile askeri gücünü artırdığını hatırlatarak, bu ‘halk cumhuriyetlerinde’ önemli bir hezimet tehdidi olursa, Rusya’nın bu insanları kurtarmak için bölgeye gitmekten çekinmeyeceği görüşünü lisana getirdi.

“Putin’in direkt askeri müdahaleden yarar sağlayacağı bir şey göremiyorum” diyen Kortunov, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bana kalırsa Rusya’nın siyaseti statükoyu müdafaaya yönelik. Moskova’da, Ukrayna’nın biriken meselelerin ve Batı’daki Ukrayna yorgunluğunun altında kalacağı yaklaşımı var.”

EPAUkrayna Cumhurbaşkanı Zelenski 8-9 Nisan’da Ukrayna ordusunu ziyaret etmişti

Washington‘a bir ileti

İşin bir de ABD tarafı var.

Washington, daha geçtiğimiz günlerde NATO’ya katılma isteğini yineleyen Ukrayna’nın bu talebine karşı duran ve bölgenin geleceğini kendi belirlemek isteyen Rusya konusunda ikazda bulundu.

Birtakım yorumcular ise Moskova’nın ABD seçimlerine müdahale ettiği ve siber taarruzlarda bulunduğu tezleri sonrası Biden idaresinin yaptırımlarından kaçınmaya çalıştığı kanaatinde.

Dış siyaset analisti Mikhail Troitski, “Rusya işi ciddiye bindirme uğraşında: Ülkesinin ağır bedel ödemesine çabalayanlara ağır bedel ödetebileceğini göstermek istiyor- bu gözü kara yaklaşımın çok daha ağır yaptırımlara neden olabileceğini bile bile” diyor.

Troitski, “gerilimin tırmanması tehlikeli zira bir noktada denetimden çıkabilir” diye de ekliyor.

Rus devlet televizyonlarında durmadan “faşist Ukrayna” tartışılıyor olsa da, halihazırda koronavirüs salgını ile çaba eden Rusya’nın topyekün savaşa gitmesine Rus halkının dayanak vereceği kuşkulu.

Bilhassa de mümkün yaptırımlar ve petrol fiyatlarında düşüş gözleri korkuturken.

Kortunov, Rusya’nın Ukrayna’yı ilhak ettiği 2014’ten farklı olarak insanların salgın ve kendi sıkıntılarına ağırlaştığına dikkat çekiyor.

2008 Rusya-Gürcistan savaşı, iki güç karşı karşıya geldiği hallerde gerginliğin nasıl süratli tırmanabileceğinin açık göstergesiydi. Kimse Putin’in Kırım’ı ilhak etme cüretini göstereceğine inanmıyordu.

Lakin Donbas’ı savunmak çok daha kanlı ve tehlikeli bir operasyon olurdu.

Putin önümüzdeki hafta her yıl olduğu üzere ‘ulusa sesleniş’ konuşmasını yaptığında planının ne olduğu da netlik kazanabilir. Rus önder bu kürsüyü Batı’ya karşı savaş tehditleri için kullanması ile ünlü.

Biden’ın telefonu ise çatışmadan geri adım atması için ona bir baht vermiş olabilir.

Konstantin Eggert bunu şöyle yorumluyor:

“Bence Putin ilgiyi kendine çekerek yalnızca Avrupa değil ABD idaresinin de dikkatini çekti, onları korkuttu. Bunu yapmayı seviyor.”

Cumhuriyet