Sahiden de savaş öncesini andıran bir hava vardı: Rusya on binlerce askerini Kırım’a ve Ukrayna sonuna yığdı, savaş gemileri ve uçakları Karadeniz’de tatbikat yaptı. Bu hava içinde Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in hem Ukrayna’yı hem de Batı’yı kastederek, “Köprüleri yakmak istemiyoruz lakin yakmak isteyenlere en sert karşılığı veririz. Kırmızı çizgimizi geçenleri pişman ederiz” mealindeki Federal Meclis konuşması nasıl bir “yangın” çıkabileceği konusunda açık ihtar oldu. Putin, bu ihtarın “yeterli” olduğuna karar vermiş olmalı ki, konuşmasından 24 saat sonra Ukrayna sonuna yığılan Rus askerleri çekilmeye başladı.
Ukrayna’nın Rusya yanlısı ayrılıkçı doğu bölgeleri yalnızca iki Slav ülkeyi karşı karşıya getirmedi, Batı’nın Kiev’in yanında meseleye müdahil olması tansiyonu tehlikeli formda yükseltti. Yedi yıllık kriz, Ukrayna’da Moskova yanlısı önder Viktor Yanukoviç’in 2014 yılının birinci aylarında devrilmesiyle başladı. Kiev’de Batı yanlılarının iktidara gelmesinden sonra Rusya Ukrayna’ya ilişkin olan Kırım’ı ilhak etti, çabucak akabinde Ukrayna’nın doğusundaki Lugansk ve Donetsk bölgelerindeki ayrılıkçılar Moskova’nın da takviyesiyle bağımsızlık ilan etti.
BİDEN PERİYODUYLA BİRLİKTE…
Krizin yedi yıl sonra ansızın alevlenmesiyle ilgili olarak taraflar birbirini suçluyor. Fakat tırmanmanın, Joe Biden’ın Amerikan başkanlık koltuğuna oturur oturmaz Putin’e “katil” demesi ve “Rusya bedel ödeyecek” kelamı vermesinden çabucak sonra başlaması dikkat çekiyor. Biden’ın, eski Lider Donald Trump devrinde hasar gören ABD-AB münasebetlerini onarmak için Rusya olayını kullanmaya çalıştığını düşünenlerin sayısı az değil. Karadeniz’e iki savaş gemisi göndermek için Türkiye’ye başvuran ABD karar değiştirdeyse de İngiltere benzeri bir bildirimde bulundu.
Rusya’nın askerlerini çekmeye başlaması tansiyonu düşürse de krizi yaratan sorun havada asılı kalmış durumda. Karar öncesinde bazıları Rusya’nın Ukrayna’nın doğusunu işgale hazırlandığını ya da barış gücü yerleştirmek için fırsat kolladığını, bazıları de Kremlin’in Biden’ın sabrını test ettiğine düşünüyordu.
Putin’in son konuşmasındaki üslup sertliğine karşın ana bildiri, “Çıkarlarımıza dokunursanız misliyle karşılık veririz”di. Bu da Ukrayna’nın doğusundaki statükonun korunmasının Rusya’nın bugünkü önceliği olduğunu gösteriyor. Örtülü bir ileti da Ukrayna’yı üyeliğe almaması için NATO’ya verildi.
Sıcak bir çatışma durumunda Batı’nın Ukrayna’nın yardımına koşup koşmayacağı ise soru işareti. Benzeri bir durum 2008 yılında yaşanmış, Gürcistan tek taraflı olarak bağımsızlık ilan eden Güney Osetya ile Abhazya’yı tekrar topraklarına katmaya çalışınca karşısında Rusya’yı bulmuş, NATO üyeliği için Tiflis’in sırtını sıvazlayan Batı savaş başlayınca Gürcüleri yazgılarıyla baş başa bırakmıştı. Gerginlik azalmaya devam mı eder yoksa ansızın tekrar tırmanır mı söylemesi güç fakat ünlü muharrir Anton Çehov’un, “Eğer kimse ateş etmeyecekse sahneye dekor olarak silah koymayın” kelamını Rusların ezbere bildiğine kuşku yok.
TÜRKİYE’NİN DURUMU
Gerginlik iki ülkeyle de yakın alakalar içinde bulunan Türkiye’yi ortada bıraktı. Kısa aralıklarla Rusya’dan Ankara’ya hem Montrö’de değişiklik yapmama hem de İHA satışı kastedilerek, “Ukrayna’nın militarist eğilimlerini teşvik etmeme” ikazları geldi. Lakin Carnegie Moskova Merkezi tarafından yayımlanan bir tahlilde belirtilen, “Türkiye’nin yakın gelecekte ABD ile alakalarını düzeltmesinin imkânsız olduğu, münasebetiyle Rusya’ya yakınlaşmak dışında bir seçeneği bulunmadığı” görüşü büyük olasılıkla Kremlin tarafından da paylaşılıyor. Yani o denli görünüyor ki, Moskova yakın gelecekte Ankara’dan sürpriz bir atılım beklemiyor.
Cumhuriyet
