Sanatta devrim niteliği taşıyan NFT’ler, dijital pazarlarda satılıyor

ArtDog çağdaş sanat mecmuası, mevzunun taraflarıyla konuşarak NFT ile ilgili birkaç belge hazırladı. Mecmuanın İstanbul Genel Yayın Direktörü Şebnem Kırmacı da bizim sorularımızı yanıtladı. Kırmacı, “NFT’yi anlamak sancılı bir süreç; mevzu hakkında o kadar çok okuma yaptığım halde baştan sona anlamakta zorlanıyorum. Bilindiği üzere NFT’nin açılımı Non-fungible token diğer bir eşi daha bulunmayan varlık demek. Mesela Bitcoin “fungible” yani öteki bir bitcoin ile değiştirebilir, eşsiz değildir.

NFT ise Ethereum blockchain’e (blokzinciri)’ ilişkin.Ethereum da bir kripto para ünitesi. Taklit edilmesi, kopyalanması, değişimi mümkün olmayan kripto para ünitesi NFT’nin bu kadar ses getirmesinin nedeni satılabilen sanat yapıtları. NFT tabanlı sanat işi eşsiz ve değiştirilemez olduğu için öbür kripto paralardan farklı olarak her biri kendine mahsus özelliklere sahip token’ları tabir ediyor. Sanat yapıtının içinde bulunan bu token’lar işin bedelini belirliyor. Şifreli olan NFT’ler ne kopyalanabiliyor, ne değiştirebiliyor. NFT’den diğer para ünitesi ile takas edilemiyor. Yapıtın bağlandığı blockchain altyapısı dataları şifreli bir halde tutuyor ve istenmeyen şahısların erişimi bu biçimde engelleniyor. Sonuç olarak sanat yapıtı özgünlüğünü koruyor ve kopyalanamıyor” diyor.

Kırmacı, “Bildiğimiz dünyada her türlü sanat yapıtı kopyalanabiliyor diyor ve ekliyor; “Bugün hâlâ dünyanın belirli başlı sanat yapıtlarının geçersiz olup olmadığı hakkında tartışmalar sürerken NFT sanatında kopyalama yapılamaması küresel sanat dünyasını heyecanlandırıyor. Yediden yetmişe herkesin bildiği Mona Lisa tablosunun bile hâlâ geçersiz mi gerçek mi olduğu tartışmaları sürerken NFT’nin sanat yapıtını eşsiz ve kopyalanamaz kılması nereden bakarsanız bakın bir ihtilaldir.”

PEKALA NERDEN ALINIR BU NFT’LER?

NFT’leri elbette süpermarketlerden ve gibisi yerlerden satın alamayız. Bu dijital sanat yapıtlarını satın almak için Ephimera, Mintbase, Opensea, Nift Gateway, Portion, SuperRare ve Terra Virtua üzere dijital pazarları ziyaret etmek gerekiyor.

NFT patlamasından sonra en çok konuşulan mevzulardan biri dijital sanat koleksiyonerliğinde bir evrim yaşanması oldu. Bu ortada dijitale aktarılabilen her şeyin NFT olarak satılabildiğinin de altını çizelim.

‘MORONLAR’

Kırmacı, “Kripto para blok zincir firması Injective Protocol dünyaca ünlü sokak sanatkarı Banksy’nin yapıtını yok ederek NFT’ye çevirdi. Injective Protocol Banksy’nin 2006 yılında ürettiği “Moronlar” isimli yapıtını 95 bin dolar ödeyerek bir sanat galerisinden aldı. Sonrasında “BurntBanksy” isimli bir Twitter hesabı açıp işi yakarak yok ettiği görüntüyü canlı olarak yayımladı. Üzerinde “Siz moronların nitekim bu boktan şeyi satın alacağınıza inanamıyorum,” yazan iş, yakılmadan evvel blok zincir altyapısına yüklenip NFT’ye dönüştürüldü. İşin NFT versiyonu 382 bin dolara alıcı buldu” diyor.

KALICI OLACAK MI?

Dünya gündemine oturan bir öteki NFT macerası Elon Musk’ın sevgilisi olan müzisyen Grimes’ın erkek kardeşi Mac Boucher ile ürettiği WarNymph isimli 10 yapıttan oluşan seriyi 20 dakika içinde 6 milyon dolara satması oldu.

Akıl almaz NFT satışları devam ederken bu işin kalıcı olup olmayacağı konusunda birçok tartışma sürüyor.

Cumhuriyet