Göz Hastalıkları Kısmı Uzmanı Prof. Dr. Ali Hakan Durukan, halk ortasında sarı nokta hastalığı olarak bilinen ‘makula dejenerasyonu’nun belirtileri, teşhis ve tedavi formülleri ile korunma yolları hakkında bilgi verdi. Durukan, “Makula dejenerasyonu, tüm dünyadaki geri dönüşümsüz görme kayıplarının en değerli sebepleri ortasında birinci sıralarda yer alıyor. Hastalığın ortaya çıkmasında ve seyrinde, yaş ve genetik üzere değiştirilemeyen risk faktörleri kıymetli bir rol oynuyor. Bununla birlikte, beslenme biçimi üzere risk faktörlerinde yapılacak küçük değişiklikler, gözlerimizi makula dejenerasyonuna karşı muhafazada hayli tesirli sonuçlar verebiliyor. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu, 55 yaş ve üzeri bireyleri etkileyen, gözün makula bölgesinde yaşa bağlı değişiklikler nedeniyle oluşan ve hastaların merkezi görmelerinde hastalığın evresine bağlı olarak ilerleyici bir halde azalma ve bozulmaya yol açan dejeneratif bir hastalıktır. Her ne kadar 55 yaş sonrasında daha sıklıkla izlense de daha erken yaşlarda da tespit edilebilmektedir. Bu hastalıkta en bariz şikâyet merkezi görmenin bozulmasıdır. Hastaların kimilerinde rastgele bir yakınma yoktur ve hastalık rutin göz muayenesi sırasında tesadüfen tespit edilir” dedi.
‘HASTA, AYRINTILARI GÖREMEMEKTEDİR’
Prof. Dr. Durukan, hastaların birçoklarının merkezi görmeleri bozulana kadar makula dejenerasyonları olduğunu fark etmediklerini belirterek, “Hasta yakında yahut uzakta bir nesneye, bir şahsa baktığında bu nesne yahut şahsa ilişkin ince ayrıntıları görememekte, nesne ya da kişiyi tanıyamamaktadır. Perifer görüş denilen yan görüş ise korunmaktadır. Örneğin; hasta, duvar saatinde saatin sayılarını görmekte, fakat yelkovan ve akrebi seçememektedir. Öteki şikâyetler ortasında koyu lekeler görme, renkleri soluk görme, karanlıktan aydınlığa geçişte adaptasyon zahmetleri, okurken söz ya da harflerin kaybolması, küçük puntolardaki yazıları okumada zahmet ve düz çizgilerde eğrilme, kırıklık yahut bükülme sıralanabilir. Bir gözünde hastalık olanlarda gözler ortasında nesnelerin renk ve boyutu farklı görünür. Hastalığın ileri evrelerinde hastanın kendi muhtaçlıklarını gideremeyeceği kadar önemli görme kayıpları gelişebilmektedir” diye konuştu.
HASTALIK TANISI NASIL KONULUR?
Sarı nokta hastalığı teşhisinin klinik muayene ve tetkik sistemleriyle konulduğunu kaydeden Durukan, “Makula bölgesinin muayenesinde göz tabibi, özel birtakım mercekler kullanarak bu bölgeyi inceler. Bu süreç öncesinde hastanın göz bebeğinin damlalarla genişletilmesi gerekebilmektedir. ‘Amsler Grid’ ismi verilen kareli kâğıt testi uygulanmaktadır. Bu kâğıt, hastanın görme alanı içeresindeki bulanık gördüğü yahut görmediği alanları fark etmesini ve işaretlemesini sağlamaktadır. Anjiyografi bir öbür teşhis tekniğidir. Bu tetkikte koldaki toplardamarlardan ‘flöresein’ yahut ‘indosiyanin’ ismi verilen kimi boyalar enjekte edilmektedir. Boyalar kan damarları içerisinde hareket ederek göz damarlarına gelirler. Göz damarları içerisinde hareket ederlerken özel kameralarla damarlar görüntülenir. Böylelikle retina altında ortaya çıkmış olağandışı damarlar ve bunlara bağlı sızıntı görüntülenmektedir. Günümüzde artık enjeksiyon gerekmeyecek biçimde optik koherens tomografi anjiyografi tetkiki ile de retina ve altındaki olağandışı damarlanmalar tespit edilebilmektedir. Bir başka ve çok kıymetli teşhis prosedürü optik koherens tomografidir. Burada tıpkı beden tomografisi üzere retinanın ince kesitlerde görüntülenebilmekte ve retina ve makulanın ayrıntılı incelemesi yapılabilmektedir” sözlerini kullandı.
‘TEDAVİ EDİLMEZSE ÖNEMLİ GÖRME KAYIPLARINA YOL AÇABİLİR’
Sarı nokta hastalığının yaş ve kuru tip olmak üzere iki tipi bulunduğunu belirten Durukan, kelamlarına şöyle devam etti:
“Her iki tipinde de ilerleyici bir hastalıktır. Bu nedenle tedavisiz kalan hastalarda yıllar içinde önemli görme kaybı gelişmesi riski yüksektir. Kuru tip tanısı olanların yaklaşık yüzde 10-15’inde hastalık yaş tipe dönüşebilmektedir. Bu durum çok değerlidir. Kuru tip hastalarının merkezi görmelerinde ani bir azalma olması durumunda süratle göz doktorlarına başvurmaları çok kıymetlidir. Sarı nokta hastalığında kuru tipte cerrahi tedavinin yeri yoktur. Yaş tipte göz içi ilaç enjeksiyonları birinci basamak tedavi yoludur. İlaç enjeksiyonlarına karşın yahut hiç tedavi almadan retina altı önemli kanama ile gelen hastalarda vitrektomi ameliyatı uygulanmaktadır. Bu ameliyatta retina altındaki kanama çeşitli prosedürlerle gözden uzaklaştırılmaktadır.”
HASTALIĞA KARŞI ALINABİLECEK TEDBİRLER
Durukan, sarı nokta hastalığına karşı alınabilecek ferdî tedbirler ile ilgili de, “Makula dejenerasyonunun risk faktörleri ortasında yer alan yaş yahut aile öyküsünü değiştirmeye imkan yoktur. Ama ömür biçiminde yapılacak değişiklikler, makula dejenerasyonuna karşı gözlerimizi müdafaada faydalı olabilir. Sarı nokta hastalığına karşı alınabilecek ferdî tedbirler ise, şu formda sıralanabilir. Sigarayı bırakmak. Ülkü beden tartısına ulaşmak ve bu tartısı korumak. Kan basıncı olağan seviyelerde tutmak. Ultra viyole (UV) ve mavi ışığı filtre eden gözlükler kullanmak. Direkt güneş ışığından korunmak için bilhassa yaz aylarında siperlikli şapka giymek. Periyodik göz muayenesi yaptırmak. Taze zerzevat meyve tüketmek. Diyette doymuş yağları azaltmak. Nizamlı antrenman yapmak” dedi.
Cumhuriyet
