Almanya federal meclis seçimlerinden Toplumsal Demokrat Parti (SPD), yüzde 25.7 ile birinci sırada çıktı. Angela Merkel’in yine aday olmadığı seçimlerde, partisi Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) ise yalnızca Bavyera eyaletinde faaliyet gösteren kardeş partisi Hıristiyan Toplumsal Birlik (CSU) ile birlikte tarihteki en makus sonucu alarak yüzde 24.1’le ikinci sırada yer bulabildi.
Sol-çevreci Yeşiller Partisi, yüzde 14.8’le (bir evvelki seçimlere nazaran +5.7) üçüncü olurken sağ liberal FDP yüzde 11.5’le (+0.8) dördüncü, çok sağcı AfD yüzde 10.3’le (-2.2) beşinci, sosyalist Sol Parti ise yüzde 4.9’la (-4.3) altıncı sırada yer aldı.
SOL KOALİSYON KURULAMIYOR
Seçimden evvel, anket sonuçları SPD, Yeşiller ve Sol Parti’nin, Berlin, Bremen ve Thüringen eyaletlerinde olduğu üzere üçlü bir sol koalisyon kurma ihtimalini gündeme getirmişti. Fakat Sol Parti oylarındaki büyük düşüş nedeniyle, üç partinin milletvekili sayısı koalisyon kurmak için kâfi olmadı. Sol Parti, beklenmedik biçimde yüzde 5’lik seçim barajının bile kıl hissesi altında kaldı. Buna karşın, en az üç bölgede, gösterdiği adaylar direkt kazandığı için, seçim sistemine nazaran parlamentoya girmeyi başardı. Almanya seçimlerinde her seçmenin iki oyu bulunuyor. Birinci oylar, direkt seçim listelerindeki adaylara, ikinci oylarsa parti listelerine veriliyor. Yasaya nazaran, birinci oylarla en az üç direkt milletvekili seçtirebilen bir siyasi parti, aldığı toplam oy kaç olursa olsun, parlamentoya girebiliyor. Sol Parti, direkt seçilen üç milletvekili sayesinde, baraj altında kalmasına karşın, mecliste yaklaşık 39 milletvekili ile temsil edilebilecek.
Danimarkalı azınlık tarafından kurulan SSW, yüzde 5 barajının altında kalmasına karşın, mecliste bir milletvekili ile yer alacak. SSW, azınlık partisi olduğu için seçim barajından muaf tutuluyor. Almanya’da Danimarkalıların dışında Sorb, Roma ve Sinti halklarına resmi azınlık statüsü tanınıyor. Ülkede yaşayan Türkler ise resmi olarak azınlık statüsüne sahip değiller.
ÜÇ FARKLI KOALİSYON…
Mevcut durumda, üç farklı koalisyon ihtimali var. Bunlardan biri, şu anda federal hükümeti oluşturan CDU-CSU ve SPD’nin büyük koalisyona devam etmeleri. Lakin bu ihtimal, her iki parti de istemediği için epeyce düşük görünüyor.
İkinci seçenek, CDU-CSU, Yeşiller ve FDP’nin bir ortaya gelerek üçlü koalisyon kurması. Fakat bu durumda, en çok oyu alan parti SPD devre dışı bırakılmış olacak ki, Alman siyasi geleneği açısından tercih edilen bir durum değil. Tekrar de tarihte ikinci partilerin liderliğinde kurulan koalisyonlar var. 1980 seçimlerinden CDU-CSU birinci çıkmasına karşın, FDP koalisyonu sürdürmek istemiş, bunun üzerine SPD’li Schmidt başbakanlık koltuğuna oturmuştu. Üçüncü seçenek ise SPD’nin, Yeşiller ve FDP ile birlikte bir koalisyona gitmesi. Özetle, Yeşiller ve FDP, çok büyük ihtimalle koalisyonda yer alacaklar. Lakin hükümetin büyük ortağının SPD mi, yoksa CDU-CSU mu olacağı, müzakere sürecinde aşikâr olacak.
BİR İHTİMAL DAHA VAR: ERKEN SEÇİM
2017 seçimlerinden sonra, Almanya tarihindeki en uzun koalisyon pazarlık sürecini yaşanmıştı. CDU-CSU ve Yeşiller ile aylarca müzakere eden FDP, mutabakat sağlanamadığı için masadan kalkmış; sonrasında CDU-CSU ile SPD, büyük koalisyonu kurmuştu. Mevcut sonuçlara nazaran, ortalarında çok büyük farklar olan sağ ve sol partilerin bir ortaya gelmesi gerekiyor. Ya Yeşiller Partisi, sağ bloka geçecek ya da FDP, sol partilerle birlikte bir koalisyonda yer alacak. Bu durumda zenginlere servet vergisi, minimum fiyatın ve toplumsal yardımın artırılması, otobanlara sürat hududu getirilmesi, nükleer faaliyetlerin durdurulması, iklim ve etraf siyasetlerinde somut adımlar üzere mevzularda önemli tartışmaların yaşanması bekleniyor. Sürecin sonunda, muahede sağlanamazsa, tekrar bir seçime gidilebilir.
Seçim akşamı hem SPD’nin adayı Olaf Scholz hem de CDU-CSU’nun adayı Armin Laschet, Yeşiller ve FDP ile birlikte kurulacak bir koalisyonda, başbakanlığa talip olduklarını açıkladılar. Her iki parti de çok sağcı AfD ile katiyen bir işbirliği yapmak istemiyor. Scholz, koalisyonun yılbaşına kadar kurulabileceğini düşünüyor. Hasebiyle, Alman kamuoyunu aylar sürebilecek bir uzlaşma arayışı bekliyor. Siyasi gelenek, çok farklı görüşlerdeki partilerin bile bir ortaya gelip ortak hareket edebilmesine imkân verse de ortada sabırla çözülmeyi bekleyen bir Gordion düğümü var. Bakalım Alman siyasetçiler, uzlaşma sağlayıp bu düğümü çözebilecekler mi? Yoksa Büyük İskender üzere kılıçla kesip atarak yeni bir seçim sürecini mi başlatacaklar?..
Cumhuriyet
