CHP İstanbul Milletvekili ve PM Üyesi Gökan Zeybek, Ilgın Şeker Fabrikası’ndaki yanlış uygulamalar sonucu oluşan ziyanı ve yolsuzluk argümanlarını TBMM gündemine taşıdı.
Konya’da bulunan Ilgın Şeker Fabrikasının kamunun elinde kalan fabrikalar ortasında en verimli ve karlı şeker fabrikalarının başında geldiğini belirten Zeybek “İşlevini kaybetmemesi ve üretimini sürdürebilmesi için Ilgın Şeker Fabrikasına gerekli yatırımların yapılmadığı görülmektedir. Teknolojiden mahrum bırakılmak suretiyle eskiyen ve mevcut durumuyla üretim yapamayan fabrikanın 40 yıllık kireç ocağı kulesinin yakın vakitte hasar gördüğü, çalışamayacak duruma geldiği fakat çalışır hale döndürülmesi konusunda da rastgele bir sürecin yapılmadığı ortadadır. Bunun yanı sıra; kömür ile üretim yapan şeker fabrikalarında kömür alımı üzerinden kurgulanan ihale vurgunu ve bu formda kamunun büyük ziyana uğratıldığı savları kamuoyunda değerli soru işaretleri barındırmaktadır.” dedi.
KAMU İÇİN KIYMETİ BÜYÜK
Üretim ve verimliliğin yüksek olmasından ötürü Türkşeker’in bünyesinde bulunan Ağrı, Kars, Erciş üzere şeker fabrikalarının yüksek üretim maliyetlerini de revize eden Ilgın Şeker Fabrikasının, bu özelliğinden ötürü Doğu Anadolu’daki fabrikaların da ayakta kalmasını sağladığını aktaran Zeybek; Ilgın Şeker Fabrikası’nın bu özelliğini kaybetmesinin, TÜRKŞEKER’in üretim maliyetlerini direkt yükselteceği için fabrikaların ziyanının katlanarak artacağını ve yurttaşın şekeri daha kıymetli tüketmek zorunda kalacağını belirtti.
ILGIN ŞEKER FABRİKASI YATIRIM BEKLERKEN KAPALI FABRİKAYA 60 MİLYON TL!
Türkiye’de yapılan yatırımların dengesizliğine de değinen Zeybek, “2020/2021 kampanya periyodunda çiftçiden yaklaşık 1 milyon 600 bin ton pancar alan ve bunun yaklaşık 1 milyon tonunu işleyen Ilgın Şeker Fabrikası’na tek bir kuruş yatırım ödeneği ayırmayan TÜRKŞEKER’in, bölgede yeteri kadar pancar üretimi olmayan ve 9 yıldır kapalı olan Çarşamba Şeker Fabrikası’nı tekrar üretime alma gerekçesiyle 60 milyon lira yatırım ödeneği ayırması bir tutarsızlık olarak karşımıza çıkıyor.” sözlerini kullandı.
KALİTESİZ KÖMÜR ÜZERİNDEN VURGUN
Devlete ilişkin olan fabrikalardan 4 adedinin kömür ile çalıştığına dikkat çeken Zeybek; Ilgın Şeker Fabrikası başta olmak üzere öteki fabrikalarda da yaşandığı kamuoyuna yansıyan kömür ihalesi üzerinden vurgun savlarını da şu halde aktardı:
“Kömür, bu fabrikaların en kıymetli ana sarf hususlarından birisi. Fabrikalar ihale düzenleyerek kömür alımı gerçekleştiriyor. O denli ki günlük sarf edilen kömür fiyatı yüzlerce ton. Fakat burada değerli bir kriter var, ‘Kömürün Kalitesi.’ İhalelerde aranan kurallardan birisi alınacak kömürün kalorisi. Yani kalitesi. Bu oranın da 5 bin-6 bin kalori olması gerekiyor. Kömürün kalorisi eksik olur ise pancar işlemesi için harcanan kömür ölçüsü 6 bin ton civarında iken bu sayı devamlı artarak kat be kat artar. Bu da açık ve net bir biçimde kamuyu ziyan uğratır.”
YOLSUZLUĞUN PENÇESİNDEKİ KAMU KAYNAKLARI
Zeybek, Ilgın Şeker Fabrikası’ndaki yolsuzluk savını şöyle anlattı:
“Ilgın Şeker Fabrikası’nda, 2020/2021 kampanya devrinde kullanılmak üzere baz kalori 4800/5000 kcal kömür ihalesi düzenleniyor. İhale sonucunda 27 bin ton kömür için ihaleyi alan firma ile kontrat düzenleniyor. Teslimat için 1000 tonluk partiler halinde ve tahlil raporları ile uygun görüşle 30 gün sonra ödeme yapılması konusunda mutabakat yapılıyor. Ilgın fabrikasındaki yetkililer bacalardaki dumandan ve kazanların durumundan şüphelenip yakılan kömürün kalitesinin yetmediğini düşünerek inceletmeye karar veriyorlar. Numuneler alınıyor lakin fabrikanın laboratuvarında yapılan tahlillerde kömürlerin kalitesinin 4800-5000 kcal olduğu raporu veriliyor. Tatmin olmayan fabrika yetkilileri numuneleri Şeker Fabrikaları Genel Müdürlüğü’ne gönderiyorlar ve sonuç olması gerekenin çok altında, 1400-2200 kcal çıkıyor. Bakınız; 2019 yılında fabrikada 10 günlük pancar işlemesi karşılığında sarf edilen kömür ölçüsü günlük 1240 ton. Kalitesiz kömürün yakıldığı fark edildikten sonraki ölçümlerde ise 10 günde 1240 tondan 610 tona düşüyor.”
PAKDEMİRLİ’DEN CEVAP BEKLEYEN SORULAR
CHP’li vekil mevzuyla ilgili Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli tarafından yanıtlanması istemiyle verdiği soru önergesinde şu sorulara yer verdi:
1- Çiftçiden alınan 1 milyon 600 bin pancarın yaklaşık 1 milyon tonunu işleyen Ilgın Şeker Fabrikası’na neden yatırım yapılmamaktadır? Uzun vakittir eski teknoloji barındıran araç gereçlerle üretime devam eden fabrikaya neden yatırım ödeneği ayrılmamıştır?
2- Ilgın Şeker Fabrikası’nda üretimdeki kapasite artırımı plan dahilinde midir?
3- 2021 yılı bütçesinde Ilgın Şeker Fabrikasının hasar gören kireç ocağı kulesinin tamiri ya da yenilenmesi için gerekli ödenek ayrılacak mıdır?
4- Hali hazırda üretimi durdurulan fabrikada bulunan ve işlenemeyen 150 bin ton pancarın akıbeti nedir?
5- Ilgın Şeker Fabrikası tekrar ne vakit üretime başlayacaktır?
6- Kömür ile çalışan şeker fabrikalarının en değerli ana sarf gereci kömürdür ve kömürün kalorisi yani kalitesi belirlenmiş pahalar ortasında olmalıdır. Ilgın Şeker Fabrikası özelinde; Kömür alımında bu kıymetlerin ölçümü, denetimi ve onayı evrelerinde kamu ziyanına yol açacak suistimaller yaşanmış mıdır?
7- 2020/2021 kampanya periyodunda kullanılmak üzere baz kalori 4800/5000 kcal kömür alımı için gerçekleştirilen ihalede 27 bin ton kömürün bin tonluk partiler halinde yapılmasının planlandığını görmekteyiz. Kömür kalitesinin ihale kurallarına uygun olup olmadığını görmek için her bir parti için başka tahlil yapılmış mıdır?
8- Kömür ile üretim yapan öteki şeker fabrikalarında da kömürün kalorisinin yani kalitesinin düşük olması sebebiyle kamunun ziyana uğratıldığı tespit edilmiş midir?
9- Pahaları 4800-5000 kcal olması gereken kömür yerine 1400-2200 kcal ölçülen kömürü vererek ihale kaidelerine uymayan ve kamuyu ziyana uğratan firma hakkında gerekli süreç yapılmış mıdır? Süreç hangi evrededir?
10-Bu firma, Ilgın Şeker Fabrikası haricinde öteki hangi fabrikalara ihale ile kömür vermiştir? O fabrikalardaki kömür alımında bu kıymetlerin ölçümü, denetimi ve onayı evrelerinde kamu ziyanına yol açacak suistimaller yaşanmış mıdır? Bu mümkün ziyanı ortaya çıkaracak soruşturmalar yapılmakta mıdır?
Cumhuriyet
