Konuk müellif: Emel Seçen
Sinema dünyası can çekişiyor… 1975 yılından beri dağıtılan Fransa’nın Oscar mükafatları olarak anılan Cesar Mükafatlarına bu yıl, ne 7 ödüllü Adieu Les Cons, ne diğer sinema damga vurdu.
57 yaşındaki Fransız aktris Corinne Masiero, “En iyi kostüm ödülünü” takdim etmek üzere sahneye 1976 üretimi, Stephen King’in birinci romanından uyarlanan Brian De Palma’nın yönettiği “Carries, Şeytan Balosu/ Günah Tohumu” sinemasında yer alan eşek kostümü ile çıktı. Kostümün altındaki beyaz elbise kan ile sıvanmıştı ve hepsini üzerinden atıp: “Çırılçıplağız! İşte böyleyiz” dedi. Zira karnında “Kültür Yok, Gelecek Yok” ve sırtında Fransa Başbakanına ithafla “Bize sanatı geri ver, Jean!” yazılıydı. Pandemi devri boyunca, son üç aydır sinema salonlarının kapalı olması nedeni ile hükümeti eleştiren tutuma; kimileri gülerken, kimileri alkışlıyor ve kimileri ise gözlerini kapamayı tercih ediyordu. Corinne Masiero, konuşmasında süreksiz iş kontratıyla çalışan Roger isimli sinema personelini temsilen “Kim, Roger’in derisini istiyor” diye bitirdi kelamını. En Yeterli Senaryo kolunda Cesar mükafatına layık görülen Stephane Demoustier ise “Çocuklarım Zara’da alışveriş yapabiliyor lakin sinemaya gidemiyor, bunu anlamak mümkün değil” diye sesini yükseltti. Bizde de o denli maalesef!
Kasım 2020’den itibaren evvel aralık sonu, sonra ise “sektörün de talebi” açıklaması ile açılışı, 1 Mart 2021 tarihine uzayan Türkiye’de sinema salonlarında neler oluyor, araştırdık.
En son bıraktığımızda, Beyoğlu Sineması kapanmış, Cinemajestic ise biriken borçları ile cebelleşiyordu. Beyoğlu, sinemanın bir vakitler kalbi üzereydi. Seksenlerin sonlarında TRT’de yayımlanan Ferhan Şensoy’un yazıp, yönettiği Şey Beyefendi dizisinin, skeçlerinde Hümeyra telefonu açarken “Fal bilim merkezi buyurun!” repliğini kullanıyordu. Bundan sonra sık sık kullanabiliriz, zira ülkede ne sanat var, ne bilim var!
İŞTE BİZİM ÇIPLAKLIĞIMIZ…
Sanat yoksa yaşamak için fala umut bağlanan bir sinema salonu, son evrede Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan gelecek yardımı bekliyor. Birinci evvel Cinemajestic sahibi Şahin Dilbaz ile konuştuk.
– Siz, 1975 yılından beri sinemanın her dalındasınız. Kasım 2020’den beri neler oluyor, sinema afişleri yerinde neden FAL yazıyor?
Şahin Dilbaz: Mecburiyet, dikkat çekmek için sinemaya tekrar kavuşmayı beklerken şimdilerde yalnızca tost, simit ve çay, yanına kahve ve fal yaparak ayakta kalmaya çalışıyoruz. Kapalı olduğumuz süreçte faturalar birikti, her şeye faiz işliyor. Her gün sabah 7, akşam 19.00 buradayız ve içerdeki çalışana cebimden ödeme yapıyorum.
– Kira ve başka yardımlardan siz hiç yararlanmadınız mı?
Gözleri doluyor, Şahin Bey’in, yetmişe merdiven dayamış, içini çeke çeke anlatmaya çalışıyor:
Biz o kümede değildik lakin devlet 159 işletmeye 100 bin lira vereceğini söyledi, evrak tamamlandı, beklemedeyiz, alınca zati birikmiş borçlara gidecek. Bağlı olduğumuz oda, nisan ayının başı üzere salonların açılacağını belirtti, oturduk bu türlü, hepimiz bekliyoruz. Bir yandan belediyeye ilişkin emlak vergisi, çöp, katı atık vergisi, işgaliye yapılandırma 1. taksiti ödedik lakin bir öteleme, yapılandırma dayanak verilse, biraz soluk alabileceğiz. Cumhurbaşkanımızın dediği üzere işçi çıkarmıyor fakat sigortasını ödüyoruz. Dört ay tamamlandı, 2020 esasen kapalıydı, düşüncemiz çok büyük. 1 Mayıs tarihine kadar, cümbüş vergisi kalktı fakat kapalıyız, açılınca büsbütün kalkmasını istiyoruz. Düşünün kalabalık olunca cadde bir yandan kapanıyor, hayatımız sinema, ben burada İKSV, Boğaziçi, Kore Sinema Günleri yaptım, en son Fellini 100 yaşında -ücretsiz-etkinlik düzenledik. Artık yapayalnız, baharı bekliyoruz.
– Makinistiniz, yılların işçisi Ali Koçoğlu, bu yıl SİYAD EMEK Mükafatına layık bulundu, buna sevindiniz mi?
Sahiden emektar, emeği tartışılmaz hem burada hem bundan evvelki çalışma hayatında, sinemaya katkısı büyüktür. Hak etmiştir, bizim için gurur verici, hepimizi sevindiren bir olay.
İkinci durağımız, 1989 Beyoğlu Sineması Müdürü Oğuzhan Durmuş.
– Cuma günlerinin basın gösterimleri ile vazgeçilmezi Beyoğlu Sineması, nitekim büsbütün mi kapandı yoksa pandemi için bir mola mı, kasım ayından itibaren?
Oğuzhan Durmuş: Biz, 29 Şubat 2020’de özel sinemalar ile tam hareketlenmiştik, pandemi nedeni ile kapandık, sonra tekrar açıldık ancak hiç seyirci ile buluşamadık. Kaldı ki 2017 yılında tadilat geçirdik, süreç içinde yenilenme devam etti lakin kapatmak zorunda kaldık. Kira ve masraflar bizi önemli zorluyor. Halep Pasajı içerisinde, sekiz farklı mal sahibi var ve hepsinin farklı farklı kira talebi. Kimi alınsın, kimi alınmasın dedi, biz kiramızı ödemek zorundayız, seyirci olmasa bile gelen faturaları ödemek durumu var.
– Kültür Bakanlığı’nın takviyesini alabildiniz mi?
Bakanlıktan 90 bin TL’lik bir yardım kelam konusu ancak bu, 2020 yılı için geçerli, onun da koşulu var! Kültür Bakanlığı takviyeli Türk sineması seçkilerinden 12 sineması 3 seans oynatmak zaruriliği. Ve bahsi geçen 3 seansın ikisi, saat 16.00’dan sonra olacak. Biz zati Körfez, Kapan üzere sinemaları seyirci ile buluşturamadık ki, onların seyircisi başka. 4/8/12 olarak tamamlamak durumundaydık ve üçe gelmiştik ki, pandemi ve sonrası yasaklar geldi.
– O vakit siz evvel eldeki bu sinemalardan başlamak durumundasınız.
Alışılmış, 2020 yardımını alabilmek için, aslında 2021 için mühlet geçti.
– Bu ortada 22 yıllık makinistiniz Mehmet Nevroz ayrılmak zorunda kalmış, öteki çalışanınız Covid-19 tedavisi görmüş.
Sahiden kelamla tabir edemeyeceğimiz güç günler geçiyor, Mehmet Beyefendi bizim için son derece değerli ancak harika koşullar buralara kadar getirdi. Öbür arkadaşımızın sıhhati çok iyi. Artık ortada burayı kiralamak ve çekim yapmak için talepte bulunanlara veriyoruz, onun dışında biz de önümüzü göremiyoruz, öylece bekliyoruz.
– Pekala, dağıtımcılar ile durum nasıl?
Geçen hafta iki dağıtımcımız ile toplantı gerçekleştirdik, süreci değerlendirdik. Biz, “ bugün açın!” deseler, hazırız ancak sahiden 1 Nisan üzere açılacak mı? Açılınca neler yaşayacağız hepsi ütopya üzere.
913 SİNEMA SALONU
Son durağımız, hem dağıtım hem sinema salonları ile geniş yelpazeye sahip, CJ CGV Mars Cinema Group CEO’su Nurdan Ulu Horozoğlu ile.
– CJ CGV olarak genelde fakat en çok Türkiye için, “sektörün de talebi” açıklaması ile Kasım 15 tarihinden itibaren salonlar kapalı ve ne vakit açılacağına dair bir belirsizlik hâkim, süreç içerisinde kaç sinema salonunuz var ve nasıl etkilendiniz?
Türkiye genelinde 108 lokasyonda 913 salonumuzla sinemaseverlere hizmet veriyoruz. Pandemi sürecinden doğal ki dalımızın geneli üzere biz de etkilendik lakin aksiliklere odaklanmak yerine çalışmalarımıza aralıksız devam ettik. Sinema salonlarımızda tüm teknik altyapımızı elden geçirdik. Bu süreç boyunca başta Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere, sinema ekosisteminde yer alan yapımcılardan dağıtımcılara, öteki sinema operatörlerine kadar hepsiyle bu süreçte irtibatımızı koruduk. Salgın sonrası hangi adımları atabileceğimizi, ekosistemimizi nasıl koruyabileceğimizi daima birlikte değerlendirdik.
Bugün geldiğimiz durumda ise İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan genelgeye nazaran sinema salonlarının açılışı 1 Nisan olarak belirlendi. Lakin pandeminin seyri planlamaları değiştirebilir zira toplum sıhhati her şeyden daha kıymetli. Biz de alınan kararları her zamanki üzere titizlikle takip etmeye devam ediyoruz.
– Mart 2020 tarihinde AVM içerisinde yer alan dükkânlardan kira alınmayacağı açıklanmıştı, bundan yararlanabildiniz mi? Ya da farklı bir yardım kelam konusu oldu mu?
Pandemi sürecinin başından itibaren kesimimizin tüm paydaşları ve Kültür Bakanlığımızla daima irtibat halindeydik, birlikte hareket edip tahlil yolları aradık. Bu süreçte hem dalımızın tüm tarafları hem de bakanlık ile daima tıpkı masadaydık. KDV indirimi kesimimiz ismine atılan büyük ve yararlı bir adımdı. Ayrıyeten cümbüş vergisine ait misal bir tedbir alındı ve sinema gösterimlerinde cümbüş vergisi oranları Mayıs 2021 sonuna kadar sıfırlandı. Bu devirde devletimizin farklı dayanakları de oldu.
– Kurumsal olmayan işletmeler işçi çıkartmak zorunda kaldılar. Siz süreci nasıl tolere edebildiniz?
Pandemi sürecinin başından bu yana çalışma arkadaşlarımızın ve ailelerinin sıhhati ve güvenliğini korumak için Türkiye genelindeki sinemalarımızda ve genel merkezimizde gereken tedbirleri almıştık. Bakanlıkların ve resmi mercilerin talimat ve yönlendirmeleri doğrultusunda hareket ettik ve hareket etmeye de devam ediyoruz. CGV Mars Cinema Group olarak, hiçbir çalışanımızın mağdur olmaması için elimizden gelen tüm kaynakları kullandığımızı belirtmek isteriz.
– Salonlar açıldığında internet üzerinden sinemalar ile buluşan seyirciyi tekrar yakalayabilmek konusunda fikriniz nedir?
Salonların kapalı olduğu devirde kıymetli olanın üretimlerin ve içeriklerin izleyicilerle buluşması olduğunu düşünüyoruz. Yani üretimden seyircilere ulaşmasına kadar sürecin devamlılığı çok değerli… İlerleyen periyotlarda de dijital platformların hayatımızda yer almaya devam edeceği aşikâr. Lakin biz bir sineması beyazperde de seyretmenin çok farklı bir büyüsü olduğuna inanıyoruz. Bir sinema salonunda sinema izlemek, kaldı ki bunu en son teknoloji ve konfor imkanlarında gerçekleştirmek apayrı bir tecrübe. Üstelik bu tecrübenin yerini alabilecek bir mecra da yok. Sinema salonlarının yarattığı bu atmosfer ve tecrübenin ötesine geçilmediği sürece izleyicilerin sinemayı sinema salonlarında izleme tutkusundan vazgeçeceğini düşünmüyoruz. Biz de bu çerçevede sinemaseverlere en iyi tecrübesi yaşatmak için salonlarımızda 3S (Screen, Sound, Seat) kuralını uyguluyoruz. Konutta ya da diğer ortamlarda sağlanamayacak yenilikçi teknolojileri Türkiye’de sadece Cinemaximum’larda sinemaseverler ile bir ortaya getiriyoruz. Daha kaliteli manzara ve ses tecrübesi sunan bu teknolojiler ile eşsiz bir sinema tecrübesi sunuyoruz.
Ne sinemada seyirci var, ne Cinemaxiumum hoşluğu üzere sinema salonunda “Doğum Günü Kutlama” lüksü. Görülüyor ki herkes start bekliyor. Dağımtıcılarda dert yok tersine herkeste haklı bir sabırsızlık, yine eski günlere kavuşabilme duası. Bugünlerde hepimiz şafak sayarken, sinema için en olumlu şey Beyoğlu Sineması’nın, basın ön gösterimlerinde bizimle simit yiyen kedisi Mia’nın, Halep Pasajı’nda yeni bir mesken bulması.
“Sinema, Sinemada İzlenir!” olgusunun pekiştiği, dostlarla, buluştuğumuz, birlikte kritik yaptığımız o hoş günlere bir an önce kavuşup kendi bayramımızı kutlayabilmek isteği ile…
Cumhuriyet
