24 Mart Çarşamba günü staj yaptığı iş yerine gitmek için yola çıkan G. Ş. geçtiği işlek sokakta teşhirci bir erkek tarafından cinsel tacize maruz kaldı. Bursa’da yaşanan olaydan bir evvelki gün de tıpkı kişi tarafından taciz edilen G. Ş. bu sefer yaşadıklarını kayıt altına aldı ve toplumsal medyada paylaştı. Olay yerine gelen polisler, faili yakalamaya yönelik çalışmalara başladı.
Bayanların; kendilerini inançta hissetmediklerini haykırmalarına, seslerini duyurmaya çalışmalarına karşın emsal olaylar çabucak her gün karşımıza çıkıyor. Ülkemizde bayana yönelik şiddet, cinsel hücum ve taciz olayları artıyor. İstanbul Mukavelesi için Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yetki ve yöntem ögesi itibariyle hukuka ters halde alınan karar ülke çapında büyük reaksiyona neden olmaya devam ediyor.
Cinsel taciz cürmü olan teşhirciliğin artışını, yargının nasıl devreye girdiğini ve tutuklanmalar sonrasında bu faillere verilen cezaları Ceza Avukatı Naim Karakaya ile konuştuk.
‘TUTUKLAMAYI KUTSAMAMAK LAZIM’
Kolluk kuvvetlerinden devlete kadar göz gerisi edilen bu durumu olağanlaştırmaya müsaade vermeyen insanların gayreti karşısında yargı ne yapıyor?
Teşhir suretiyle işlenmiş hareket cinsel tacizdir. Bu kabahatin; 6 aydan 3 yıla kadar, yarı oranda arttırılınca da 9 aydan 4 buçuk yıla kadar cezası var. Lakin 1 yıla kadar verilen cezalar, paraya çevrilebiliyor. Ya da kamuya faydalı bir işte çalıştırabiliyorlar. Hareketin özelliğine nazaran yaptırımın ne olacağıyla ilgili bir süreç geçiyor.
Tutuklamayı da kutsamamak lazım. Türkiye’de tutuklama yaygın uygulanan bir durum ve artık tek başına cezaya dönüşmüş durumda. Burada da çok ağır ihlaller çıkabiliyor. Tutukluluk karar oranları dünya ölçeğinde gelişmişlik düzeyini gösterir. Yani gelişmiş ülkelerde, tutuklu hükümlü oranları yüzde otuza yüzde yetmiş iken Türkiye’de aşağı üst tam aksisi. Türkiye’de tutuklama ağrı kesici üzere kullanılıyor. Mağduriyeti gideriyormuş, can güvenliğini koruyormuş gibi… Lakin asıl emeli bu değildir. Emel, yargılamayı sağlamaktır. Burada da somut kanıt var. Kıymetli olan, durumun yargıya intikal etmesi. Bizde tutuklama çok yaygın. Sebebi, toplumsal öfkeyi dindirmek olarak bedellendiriliyor olması. Cinsel taciz hatalarında da tutuklamayı istisnai hale getirip yargıyı hızlandırmamız lazım. Temeli de soruşturma dediğimiz basamağın çok uzuyor olması aslında, bunun kısaltılması gerek.
Beşerler sokakta yürürken inançta hissetmiyorlar. Toplum huzuru ve güvenliği tehdit ediliyor. Teşhirciler potansiyel tecavüzcü olarak yargılanmalı mı?
Temelinde bu cürümler şikayete natürel değildir ve alışılmış kamu davası da açılır. Potansiyel tecavüzcü bakış açısı çok yanlışsız bulunmuyor. Bu damga rehabilitasyon mantığı açısından da tartışılan bir problem. Olağan faillerin her vakit ruhsal tedavi görmesi gerektiğiyle ilgili de bir durum yok.
‘AF ÇIKMIYOR AMA BİLİNMEYEN AFLAR ÜRETİLİYOR’
Cezaların caydırıcılığı aslında cürmün, hiçbir vakit cezasız kalmayacağına dair duyulan toplumsal inançtır. Cezanın yükünden çok, hata olan bir aksiyonun cezasız kalmayacağına dair duyulan inanç… Türkiye’deki cezaların çok aktif olmadığı aslında genelde söyleniyor. Bunun salt yaptırımla açıklanması yanlışsız değil. ‘Bu ceza fazla değil’ açısından fazla daima getirilen kontrollü hürlük sisteminin değiştirilmesiyle şahısların, ‘ben bu cezayı çekmeden çıkarım. Ya af ya da indirim çıkar. Ben de istifade ederim’ diye düşünüyor oluşu da aktif rol oynuyor. Bu halde içsel dünyalarında oluşan hisler, cürüm işlerken bunun cezasız kalacağına dair bir bilinçaltı kelam konusu. Bu da cinsel taciz kabahatlerinin artmasına neden oluyor. Baktığınızda teknik manada bir af çıkmıyor lakin infaz sistemi üzerinde kurallı salıverilme mühletleri yahut kontrol mühletleri üzerinden revizeler yaparak kapalı aflar üretiliyor.
Yaşanılan birtakım olaylardan dolayı meskene gelen kuryenin ya da otobüsteki muavinin tehdit oluşturduğuna dair tehlikeli bir korku var insanlarda. Patron, kişinin isimli sicil kaydına baktığında cinsel taciz hatası işlediğini görüyor mu?
İsimli sicil kaydında, belirli kurallar yerine getirildiğinde arşiv kaydına indirilir. İsimli sicil kaydında görülemez lakin arşivli sabıka kaydında görülür. O da her vakit herkese verilen bir şey değil.
Cumhuriyet
