Tartışmalı “Büyük Kadın Sanatçılar” kitabını kadın sanatçılarımız yorumladı

İngiliz editörlerin seçip sanat eleştirmenlerine yazdırdığı 400 bayan sanatkarın hayatının paylaşıldığı, Hasan Bülent Kahraman’ın çevirisini yapıp önsözünü yazdığı ve Türkiye’de de referans kitap olarak bastırılıp armağan yapılan “Büyük Bayan Sanatçılar” kitabının tanıtımını dün yapmıştık ve bir soru sormuştuk: Bu kitapta niçin hiç Türk bayan sanatçı yok? Türk bayan sanatkarlar gereğince “büyük” mü değil, büyük bayan sanatçı ne demek, bunu bayan sanatkarlara soracağız. Doğal ki kitabın mütercimi Hasan Bülent Kahraman ve yayıncılarına da sayfamız açık. Birinci basamakta kültür sanat muharriri Serfiraz Ergun’un aldığı üç görüşü paylaşıyoruz.

Ergun, dünyaca ünlü sanatkarımız Alev Ebuzziya’ya Paris’te ulaştı; tekrar ünlü sanatkarımız Füsun Onur ve küratör Fulya Erdemci’den görüş aldı. Pandemi olmasaydı 2021 yılında 59. Venedik Sanat Bienali Türkiye Pavyonu’nda Türkiye’yi temsil edecek olan, Altan Gürman’la birlikte Türkiye’de çağdaş sanatın öncüsü Füsun Onur: “Büyük bayan sanatçı ne demek, küçük bayan sanatçı da mı var? Büyüklük nasıl bir kavram? Anlamamışlar bayan sanatkarları ya da bizleri sanatkardan saymamışlar. Umurumda da değil.”

Paris’te yaşayan ve Danimarka Kraliyet Porselen Fabrikası’nın bile “Bizi biz yapan 5 bayan sanatkardan biridir” dediği seramik sanatkarı Alev Ebüzziya: “Fahrelnissa Zeid alışılmış ki bir Türk sanatçıdır lakin onu da koymasalardı bari öbür bir Türk bayan sanatçı da yoksa. Saçma sapan bir iş yapmışlar. Sonra ‘Büyük Bayan Sanatçı’ da ne demek. Sanatkarın iyisi olur, berbatı olur, memleketler arası olur, yerlisi olur fakat büyük ve küçüğünü hiç duymadım.”

KÜRATÖR GÖRÜŞÜ

2008 Yeni Zellanda Bienali küratörü, 2011 Venedik Bienali Türk Pavyonu küratörü, 13. İstanbul Bienali küratörü, Danimarka’nın Kos Museum of Arka in Public Spaces yöneticisi Fulya Faziletçi ise şunları söyledi: “Hasan Bülent Kahraman, çok bilgili ve entelektüel bir yöneticidir lakin çağdaş sanat konusunda bilgisi derin değildir. Küratör değil, idarecidir o. Bir Ayşe Erkmen, Nil Yalter, Füsun Onur, Nilbar Güreş, Hera Büyüktaşçıyan neden yok kitapta? Neden kütüphanelere girecek kalıcı bir sanat kitabı değil de çeviri bir kitap yapmaya karar vermişler? 2017 yılında Alman Dışişleri Bakanı, Venedik Bienali sanatkarımız Ayşe Erkmen’le şahsen görüşmek istedi. Zira Münster Limanı projesiyle kent planlaması problemine dikkat çekip ödül almıştı. Nil Yalter, görüntü sanatını gündeme getiren birinci sanatçılardandır. Şimdi 1969’da Fransa Çağdaş Sanat arşivine girdi. MOMA, Nil Yalter standı yaptı. Nilbar Güreş, dünyanın ünlü kurumları tarafından daima davet ediliyor. Hera Büyüktaşçıyan’ın yapıtı Paris’te Tuileries Sarayı’nda sergileniyor. Hasan Bülent Kahraman yıllar evvel küratörlerle ilgili yazdığı bir kitapta da bana yer vermemişti, beni arkadaşlarım arayıp bilgilendirdiler. Burada ben alışılmış bir bayan düşmanlığı (misogyny) da seziyorum. Hasan Bülent Kahraman, kendisi iyi bir yönetici olabilir ancak elindeki maddi gücü iyi kullanmamış. Yazık kaç kitap basılıyor ki aslında.”

AKBANK SANAT’TAN AÇIKLAMA

Akbank Sanat, gazetemize kitapla ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada şu sözler kullanıldı: “Akbank Sanat olarak konserlerimiz, etkinliklerimiz, seminerlerimiz ve sergilerimizin yanı sıra her yılın başında sanatın farklı kollarında bilgilendirici ve birebir vakitte görsel zenginliği olan kaynak bir kitabı da yayımlıyoruz. Yayımladığımız kitabı da yeni yıl vesilesiyle dostlarımıza ve gençlerin faydalanabilmesi için de üniversite kütüphanelerine armağan ediyoruz. 2004 yılından bu yana Türkiye’de çağdaş sanattan mimariye, fotoğraftan resme kadar sanatın faklı disiplinlerinde 16 kitap yayımladık. 2014 yılında yayımladığımız ‘Contemporary Arka in Turkey’ kitabımızda birbirinden kıymetli çağdaş sanata emek veren 200’ü aşkın Türk sanatçı ve yapıtlarına yer verdik. Her bir kitabı belirlerken de çağdaş sanata hizmet eden, daha evvel Türkçe yayımlanmamış, görsel dünyası güçlü bir eser olması konusuna hassasiyet gösterdik. Bu yıl yayımladığımız ‘Büyük Bayan Sanatçılar’ kitabı da 2019 yılında yayımlanmış bir çeviri kitap. Sizin de çok iyi bildiğiniz üzere kurum olarak bir müdahalemiz olamıyor. Her sene yayımladığımız kelam konusu kitaplarımız ile ilgili bizim için çok pahalı olan farklı görüş ve yorumları titizlikle kıymetlendiriyor, özgün, daha evvelce yayımlanmamış yapıtları sanatseverler ile buluşturmak için itinayla çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”

Cumhuriyet