Topkapı Sarayı içindeki tarihi Darphane binasında yer alan yapıtın kilometrelerce uzağa taşınmasını kınayan Prof. Dr. Alpay Pasinli, “İstanbul Arkeoloji Müzeleri depolarının 20 kilometre uzaklıktaki Atatürk Havalimanı ile 25 kilometre uzaklıktaki Maltepe’ye taşınması son derece sakıncalıdır. Böylelikle eserler müzeden ve çalışma ortamından koparılmış olacaktır. Yanılgıdan dönmek fazilettir. ‘Depoların taşınması’ kararını kınıyorum” dedi.
OLMAZSA OLMAZLARDAN
Darphane binalarındaki yapıtların kilometrelerce uzağa taşınmasını nasıl karşılıyorsunuz?
Hakikat bulmuyorum. Hem rasyonel değil hem de pratik değil. Zira “müze depoları” çeşitli eserlerin / materyalin saklandığı “Toptancı Depoları” yahut “Soğuk Hava Depoları” değildir ki lazım olduğunda eserler gidip partiler halinde alınabilsin. Depolar kolay bir benzetmeyle bir meskenin mutfağı üzeredir. Nasıl mutfağı öteki bir mahalleye taşınarak o konutta yaşanamazsa; depo olmadan da müzede hiçbir çalışma yapılamaz. Deposuz bir müze düşünülemez. Müze bünyesinde yapıtların sistematik bir biçimde düzenlendiği depolar “olmazsa olmazdır.” Uzak yerlerde depo düşünmek müzeoloji bilimine de uygun düşmemektedir.
“MÜZE FONKSİYONUNU YİTİRİR”
Yapıtların taşınması müzedeki uzmanların yapıtlarla temasını nasıl tesirler?
Müzelerde uzmanlar devamlı olarak depo ve yapıtlarla iç içedir. Depodaki eserler üzerinde çalışırlar. Yeni gelenler depodaki yapıtları inceleyerek bilgi ve tecrübe sahibi olurlar ve bu yolla kendilerini geliştirirler. Dışarıdan gelen araştırmacılar depolarda çalışma ve araştırma yaparlar. Müze bir eğitim, araştırma kurumudur.
Stant salonları ve depoları ile bir bütünleşme sağlarlar. Müzeler yalnızca stant salonlarından ibaret değillerdir. İstanbul Arkeoloji üzere büyük müzelerde stant salonları, depolar, kütüphane, laboratuvar ve konferans salonları bir bütün halindedir. Bunların koparılması / ayrılması, müzeden uzak yerlere taşınması kusurludur ve müzenin fonksiyonunu yitirmesine sebep olur.
Hele depoların uzaklara taşınması çok sakıncalıdır. Öbür bir konu; İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde eserler (Çandarlı, Troia, Kıbrıs, Rodos, Suriye-Filistin vb) büyük koleksiyonlar halindedir. Bu yapıtların bir kısmı teşhirde, büyük bir kısmı ise depolardadır.
“AKLA BİLE GELMEZDİ”
Darphane binalarının Arkeoloji Müzeleri’nden alınmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Darphane binalarının Arkeoloji Müzesi’nden alınmasını hiç yanlışsız bulmuyorum zira müzenin Darphane binalarından diğer genişleme alanı bulunmamaktadır. Evet İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin depoları doludur ve depo muhtaçlığı da vardır. Bunun tahlili bugün yapılmaya konulduğu üzere biri Atatürk Havalimanı’nda başkası Maltepe’de iki depo yeri oluşturmak değildir. 35 – 40 yıl öncesinden planlandığı üzere müzenin çabucak karşısındaki eski Darphane binalarının arkeoloji müzesine tahsis edilmesidir. Liyakatlı ve müzecilikten anlayan, müzenin işleyişini bilen karar mercii ve üst yöneticiler olsaydı bu türlü bir uygulama gerçekleşmek değil, akla bile gelmezdi.
Herkese düşen vazife müzeyi daha da geliştirerek üstün düzeyli bir kültür kurumu haline getirmektir. Müzenin depolarını uzak yerlere taşıyarak bütünlüğünü bozmak takdirle karşılanacak bir durum olmayacaktır. Depoların kilometrelerce uzağa taşınması son derece sakıncalıdır. Eserler müzeden ve çalışma ortamından koparılmış olacaktır. Tüm müzecilerin bu karara karşı olduğunu düşünüyorum. Kusurdan dönmek fazilettir. İdarenin de bu vahim yanılgıdan döneceği ümidiyle “depoların taşınması” kararını kınıyorum.
Cumhuriyet
