AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı davetin akabinde ‘astronot’ sözünün Türkçe karşılığı için gelen isim tekliflerini açıklayan Türk Lisan Kurumu (TDK) Lideri Gürer Gülsevin, “Gökmen, gökalp, gökderi, yani gök sözü ile başlayan, devam eden sözler çoğunlukta. Demek ki halkın lisan zevki o tarafta oluyor. Bir de gelenler ortasında şahıs isimleri var. Alpaslan var, Fatih var. Tarihimizdeki kıymetli şahsiyetlerin isimleri canlandırılmak isteniyor” dedi.
‘ÖNERİLEN SÖZÜN TUTACAĞININ GARANTİSİ YOK’
TDK’nin 2005 yılında ‘astronot’ için ‘gökmen’ ve ‘uçman’ sözlerini önerdiğini belirten Gülsevin, kurumun bir bilim kurumu olarak yanlışsız olduğunu düşündüğü halde söz türeterek teklifler yaptığını vurgulayarak, “Bunların kullanılıp kullanılmaması halkın zevkine de bağlı kalıyor. Bir söz türetiyorsunuz, tutulmuyor; öbür bir söz yanlış türetiliyor lakin tutuyor. Kimileri tutuyor ve yaşıyor. Hakikat türettiklerinizden bile yaşamayan var. Demek ki gerçek türetmek, lisanın ölçülerine nazaran ve Türk lisanının kurallarına nazaran türetmek de sözün tutunabilmesinin garantisi değil” diye konuştu.
İSİMLER TÜRKİYE UZAY AJANSI’NA SUNULACAK
“‘Gökmen’ yahut ‘uçman’ yaygınlaşırsa kullanılır, yaygınlaşmazsa kullanılmaz” diyen TDK Lideri Gülsevin, Türkiye Bilimler Akademisi’nin de (TÜBA) Türkçe Bilim Tabirleri Sözlüğü’nde astronot için ‘gökmen’ sözünü de kullandığını söyledi.
TDK’nın toplumsal medyadaki ve anketlerdeki isim tekliflerini bir ortaya topladığını, öte yandan Türkiye Uzay Ajansı’nın ise bu işin tam merkezi olduğunu belirten TDK Lideri Gülsevin, “Onlar bu sıkıntının bir kanadını oluşturuyor, bunun Türkçeleşmesi de kelam konusu olduğu için TDK öbür bir kanadını oluşturuyor. Onlarla randevumuz var, görüşeceğiz. Ne cins sözler öneriliyor, onların bakış açısıyla neler bekleniyor, onlarla konuştuktan sonra bir program yapıp kendi üzerimize düşeni, bugüne kadar yaptığımız üzere kendi yollarımızla herkese sunabileceğiz” dedi.
‘CACABEY DE ÇOK HOŞ OLABİLİR’
Gülsevin, teğe bir çeviri edildiği vakit ‘astronot’ sözünün ‘yıldız gemicisi’ biçiminde, ‘kozmonot’ sözünün ise ‘evren gemicisi’ biçiminde karşılandığını tabir etti.
Farklı teklifler gelebileceğini belirten Gülsevin, “Uzay sözüyle oluşturulmuş bir iki teklif var. Geriye kalanlar daha çok ‘gökmen’, ‘gökalp’, ‘gökeri’ üzere gök sözü ile başlayan sözler. Demek ki halkın lisan zevki o tarafta. Gelen teklifler ortasında şahıs isimleri de var; Alparslan var, Fatih var. Tarihimizdeki kıymetli şahsiyetlerin isimleri canlandırılmak isteniyor. Sayın Devlet Bahçeli Beyefendi ‘Cacabey’ olmasını önermiş. Çok özel bir tespit bu. Selçuklu devrinde, 13. yüzyılda Anadolu’da Kırşehir’de (Caca Bey’in) medresesi var. O medresenin olduğu yerde rasat yapıldığı da kestirim ediliyor. Başka tarihi isimler üzere ‘Cacabey’ de çok hoş olabilir. Tahminen bilim tarihinde çok şey borçlu olduğumuz bu şahsiyetin ismini bugün bu türlü bir şeyle canlandırabiliriz” biçiminde konuştu.
EN ÇOK ÖNERİLEN SÖZ: GÖKTÜRK
En çok önerilen sözün ‘göktürk’ olduğu bilgisini veren Gülsevin, “Bir yandan ‘gök’ var, bir yandan ‘Türk’ var. O da halk tarafından yakıştırılıyor. TDK Lideri olarak fikrimi değil, tespitimi söylüyorum; ‘Göktürk’ bizim keşif uydumuza verilen isim oldu. Hem bizim keşif uydumuz ‘Göktürk’ hem de eski ismiyle astronot ‘göktürk’ olur mu? Olmaz da diyemiyorum, olur da diyemiyorum. Bunları önümüzdeki süreç gösterecek” tabirlerini kullandı.
Cumhuriyet
