Ani biçimde sıfırın altına inen hava sıcaklığı, ağır kar yağışıyla hayat kaosa dönerken onlarca kişi hayatını kaybetti. Güç zengini, Cumhuriyetçilerin kalesi eyalet felakete hazırlıksızdı… Pek çok kentte elektrik günlerce kesildi, su, doğalgaz boruları dondu. Çöken güç çizgileri ile rüzgâr tribünleri de donunca tüm sistem çöktü. Beşerler kimi bölgede eksi 18’lere varan derecelerde ölüm-kalım gayretine girişti.
Biz Dallas kentinin Addison kasabasında 7 katlı bir binanın çatı katındaki dairemizde karşıladık karlı günleri. Öteki pek çok bölgeye nazaran daha şanslıydık. Ortada kendini gösteren güneşle biraz olsun sıcaklık, moral bulduk. Elektrik sık sık kesildiği için asansör devre dışıydı. Mutfakta ocaktan fırına pek çok aletin elektrikli olması ise yemek yapmada zorluk yaratıyordu. Elektrik geldiği an elimizde ne bulursak haşladık, su ısıtıcılarını çalıştırıp termoslara koyduk. Felakette en ağır tablonun yaşandığı yer ise Houston’dı. Eyaletin güneyinde tropikal iklimiyle bilinen kentte binlerce konut günlerce elektriksiz kaldı. Kırsal bölgelerde yer yer kesintilerin hâlâ sürdüğü belirtiliyor. Kimi elektrik ve doğalgaz şirketlerinin müşterilerinin binlerce doları bulan faturalarla karşılaştığı da gündeme yansıyor.
Unutulan altyapı
Yetkililerin kriz karşısında yetersiz kalmalarıyla birlikte reaksiyonlar de haliyle çığ üzere büyüdü. Teksas, ABD federal sistemine sonradan kendi parlamentosunun kararıyla katılan bağımsız bir devletti. Günümüzde de geçmişte olduğu üzere çoğunlukla muhafazakâr Cumhuriyetçilere oy verilen bir eyalet. Rüzgâr gücünden doğalgaza, kömürden petrole nükleer güce ne ararsanız güç ismine her şeyin kullanıldığı yer. Lakin yaşanan felakette güç konusunda sınıfta kalındı. Yansılarla birlikte elektrik üreticileri ve dağıtım şirketlerinin yalnızca eyalete ilişkin ERCOT ismi altında bir güç ağı kurdukları, özgüven mi artık bilinmez ülke genelindeki güç ağına katılmadıkları uzunluk boy yazılıp çizildi. Eyaletin kararının gerisinde aslında devletin rolüne ve hür ticarete müdahalesine karşı çıkan ideolojik bir bakışın olduğu da söyleniliyor. 1999’da eyalette güç piyasasında yer alan küçük, büyük firmalarla ERCOT’u oluşturmuşlar. Eski lider Bush’un vali olduğu devirde alınan bu kararla akıllarınca rekabeti körükleyip halka ucuz elektrik vermek gayesi gütmüşler. Lakin anlaşılan o ki yıllar uzunluğu maliyeti düşürme, kârı yükseltme maksatlı siyasetlerinde altyapıya yatırımı es geçmişler! Tabiat dostu güce kâfi ilgi göstermemişler.
Teksas Üniversitesi’nden Ed Hirst, “Bu kararlar karayolunda sürat denetimini kaldırmak üzere oldu” yorumunu yapıyor. Sonuç olarak ideolojik saplantı ve kontrolsüz kapitalist rekabet bu güçlü eyaleti çölde kutup ayısına yakalanan bahtsız bedeviye döndürdü. Varlık içinde yokluğa itti…
[email protected]Cumhuriyet
