Trump 130 yıllık geleneği sonlandırdı: ABD’de geçiş sürecinde idam cezaları infaz ediliyor
Getty Images
ABD Lideri Donald Trump, iktidarının son günlerinde idam mahkumlarının cezalarının infaz edilmesine karar verdi.
ABD’de 130 yıldır lider değişimi devirlerinde idam cezaları infaz edilmiyordu.
Ama ABD’nin seçilmiş lideri Joe Biden 20 Ocak’ta misyona başlamadan evvel beş kişinin idam edilmesi planlanıyor.
Bunun gerçekleşmesi durumunda Trump, son yüz yılda devrinde en fazla kişi idam edilen ABD lideri olacak.
Ülkede Temmuz’dan 11 Aralık’a kadar 13 kişi idam edildi.
Beş idam cezasından ikisinin bu hafta infaz edilmesi planlanıyor.
İdam edilmesi planlanan beş mahkum
- Dustin John Higgs: 1996’da üç genç bayanın kaçırılıp öldürülmesi davasında ceza alan Higgs, bu bayanları öldüren kişi değildi. Evraktaki ikinci sanık olan Willis Haynes’a bu kabahati azmettirdiği gerekçesiyle idam cezası aldı. Ancak Haynes mahkemede verdiği tabirde, Higgs’in kendisini bu cürmü işlemesi için tehdit etmediğini ve zorlamadığını söylemişti.
- Brandon Bernard: 1999’da iki kişinin kaçırılması ve öldürülmesinden ceza aldı.
- Alfred Bourgeois: İki yaşındaki kızının azapla vefatına yol açtığı gerekçesiyle ceza aldı. Avukatları zihinsel engelli olduğunu savunuyor.
- Lisa Montgomery: 2004’te gebe bir bayanı boğarak öldürüp, karnını keserek bebeğini kaçırmaktan karar giydi. Avukatları çocukken çok dayak yediğini ve bu yüzden oluşan kalıcı beyin hasarı nedeniyle önemli akıl sıhhati problemleri yaşadığını söylüyor. Cezası infaz edilirse federal hükümetin 1953’ten beri idam ettiği birinci bayan olacak.
- Cory Johnson: Uyuşturucu ticareti sırasında yedi kişiyi öldürmekten karar giydi. Avukatları çocukken maruz kaldığı fizikî ve duygusal istismar nedeniyle akıl sıhhati sıkıntıları yaşadığını söylüyor.
Adalet Bakanı William Barr sadece kanunları uyguladıklarını söylerken insan hakları örgütleri, idam cezasını kaldırmayı düşünen Joe Biden’ın misyona başlamasından haftalar evvel bu cezaların infaz edilmesini eleştiriyor.
ABD’de partizan olmayan araştırma kuruluşu Death Penalty Information Center (Ölüm Cezası Bilgi Merkezi) Yöneticisi Ngozi Ndulue, “Bu uygulama katiyen normun dışında, son derece sıra dışı” dedi.
ABD Yüksek Mahkemesi 1988’de federal idam cezalarının geri getirilmesine karar vermişti.
O tarihten bu yana federal hükümetlerin infaz ettiği idam cezası sayısı son derece azdı.
2003’ten sonra hiç federal idam cezası infaz edilmemişti.
Kasım 2019’da Gallup’un yaptığı bir anket, ABD’lilerin yüzde 60’ının idam cezasını desteklemeye devam ettiğini gösterse de bu oran, 30 yıl evvel bu mevzuda anketler yapılmaya başlandığından beri en düşük oran.
1896’dan bu yana en çok idam
Adalet Bakanı Barr ise Temmuz 2019’da yaptığı bir açıklamada Kongre’nin idam cezasını onayladığını ve bu cezaların infaz edilmesinin mağdurların ailelerine ödenmesi gereken bir borç olduğunu söylemişti.
İdam edilecek mahkumların seçimi de bu kararın politik olduğu tenkitlerine yol açtı.
Yazın ırkçılık aykırısı protestolar sürerken idam edilen mahkumların beşi de beyazdı.
Bu sefer idam edilmesi planlanan beş şahıstan dördü ise siyah.
Ndulue, federal davalarda siyahların oransal olarak daha fazla ceza almasının tartışıldığı bir periyotta siyahların idam edilmeyip protestolar bitince idam edilmelerine karar verilmesinin tesadüf olmadığını savunuyor:
“Bu hususta yapılan araştırmalar gösteriyor ki, ülkenin dört bir yanında mağdurların ırkı da failin idam cezası alıp almayacağında büyük etken.”
Bakan Barr: İdamları durdurmanın yolu idamı kaldırmak
Bu hafta iki mahkum idam edilirse bu yıl infaz edilen cezaların sayısı 10’a çıkacak ve 2020, 1896’dan bu yana en fazla kişinin federal hükümet tarafından idam edildiği yıl olacak.
Bugüne kadar seçimi kaybeden yahut misyon müddeti dolan liderler, idam mahkumlarının geleceklerine kendinden sonraki liderin karar vermesine müsaade veriyordu.
AP’ye konuşan Adalet Bakanı Barr ise vazifesi bırakmadan evvel daha fazla mahkumu idam etmeyi planladıklarını açıkladı.
Barr “İdam cezasının uygulanmamasının yolu idam cezasını kaldırmaktan geçer. Ama bu olmadığı surece yargı idam cezası vermişse ceza uygulanmalı” dedi.
İdam edilmesi planlanan birinci kişi olan Brandon Bernard 1999’da 18 yaşındayken cinayet ve adam kaçırma kabahatlerinden karar giymişti.
Ceza infaz edilirse Bernard son 70 yılda idam edilen en genç yaşta kabahat işlemiş kişi olacak.
Davanın heyetindeki dokuz bireyden bugüne kadar hayatta kalan beş kişi ve temyiz mahkemesinde idam cezası verilmesi tarafında görüş bildiren savcı, cezanın infaz edilmemesi için davet yaptı.
Kim Kardashian da bunun için Twitter üzerinden ABD Lideri Trump’a davette bulundu.
Yeni idarenin idama bakışı
Seçilmiş ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris, siyasi mesleği boyunca idam cezasına karşı çıktı.
2003’te vazife başında öldürülen 29 yaşındaki bir polisin katilinin idam edilmemesi için, partisinden gelen baskıya karşı çıkarak kampanya yürüttü ve muvaffakiyete ulaştı.
Joe Biden’ın geçmişi ise daha karışık.
Getty Images1990’larda senatör olan Biden idam cezasını destekliyorduBiden’ın 1994’da hazırladığı bir ceza yasası, hatalıların idam cezası alabileceği federal cürümlere 60 yeni unsur eklemişti.
Bugün idam cezasının infaz edilmesine bekleyenlerden kimileri bu hususlarla ceza almış durumda.
Lakin Biden bugün federal idam cezalarını kaldırmayı ve eyaletlere de bu istikamette davet yapmayı savunuyor.
Biden’ın kampanya takımı de 1973’ten bu yana idam cezası alan 160 kişinin sonradan aklandığına dikkat çekiyor.
Biden şimdi adalet bakanını açıklamadı.
Cumhuriyet
