Türkçe konuşan ülkelerin bir ortaya geldiği 8. Türk Kurulu toplantısında, topluluğun isminin “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak değiştirilişi üzere siyasi hareketler bir yana, geçen hafta İstanbul’dan bir Türk Dünyası geçti, sanatla.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği “Korkut Cet Türk Dünyası Sinema Festivali”, simgesindeki Turna Kuşu üzere gönül lisanı, kardeşlik habercisi olarak uzaklıklardan bağımsız bir ve birlikte edici bir sorumluluk üstlenerek yola çıktı; on üç ülkeden kırk iki sinema, yüzlü sayıda sinema kültür insanı ağırladı. Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın sinemada kültürel işbirliği mutabakatı imzaladığı şenlik gelecek yıl Bursa’da, sonraki yıl ise Azerbaycan’ın Şuşa kentinde yapılacak. Azerbaycan Türklerinin uğruna müzikler, şiirler söylediği, otuz yıl ortadan sonra yine başını okşayıp koklayabildiği, yalnızca Şuşa’da yetişen “harı bülbül çiçeği” için şimdiden bereketli olsun.
TÜRK DÜNYASI KÜLTÜR MAHALLESİ
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ise “Türk Dünyası Ülkeleri 30. Bağımsızlık Yılı Sanat Kutlamaları” ile deneyimlenmesi hoşnut eden, zenginleştirici, gurur da verici bir unsur imza attı. İstanbullu, gündüz Topkapı’da kurulmuş olan “Türk Dünyası Kültür Mahallesi”nde ülkelerin müziği, dansları, el sanatları, çocuk oyunları, gezgin sunumları, klâsik yemek tadımlarıyla o günün ülkesi ile etkileşimsel tanışıp akşam da Cemal Reşit Rey’deki konserini izleyerek kaynaştı. Kutlamalarda, ayrıyeten Türk Dünyası’nın başta edebiyat olmak üzere başka alanlardaki “Türk Devletlerinde Lisan ve Kültür Birliği” üzere en önemli mevzulara ve Mustafa Kemal Atatürk, Ahmet Yesevi, Nâzım Hikmet, Ali Şir Nevâi, Cengiz Aytmatov, Mahtum Kulu üzere beşerlerine odaklı söyleşiler yapıldı. Son gün yapılan söyleşilerden biri ise en heyecan duyulasılardandı: Türk mitolojisi.
Pelin Batu’nun yönlendirdiği söyleşide Yaşar Çoruhlu’dan “Türk mitolojisi”nin yalnızca girişini dinlemeye bile vakit yetmedi. Hakkında öğrenmeye doyulacak üzere olmayan insancıl, doğacıl, eşitlikçi, hatta kimi yerde bayanı önde tutan mitolojimiz ne uzun ne geniş ne hoş. Şiddeti, tacizi beceri bilen rableri yok, “Erlik Han” dışında berbatlığı iş edineni yok topluma yardımcı ruhlarıyla, düzgünlüğe özendiren kahramanlarıyla dolu dolu. Umay Ana üzere iyilikçi, bayanı, çocuğu, yavru hayvanları koruyan tanrıçaları var. Dünya, ataerkil periyoda geçtikten sonra bile “Umay üzere annem hatunun kutu/devleti sayesinde küçük kardeşim kül tigin er ismini aldı” (Kül Tigin Yazıtı, Doğu Yüzü) diyerek annesini Umay’a benzeten, bayana kut/devlet yakıştırmaktan ar etmeyen kağanları var…
MİTOLOJİ DENİLİNCE AKLIMIZA TÜRK MİTOLOJİSİ GELEBİLİR
Pekala, öteki mitolojilere kıyasla varoluşun tüm öğelerine daha saygılı sevgili yaklaşan, şiddetin başrol oynamadığı mitolojimiz dururken mitoloji denildiğinde neden diğer kültürlerinki aklımıza geliyor? Bu algıyı nasıl değiştirebiliriz? Bu sorulara karşılık için gazetemize verdiği demeçte “Türk beşerinin kimliğinin yansıdığı, toplumsal kimliği oluşturan öğelerden biri olarak Türk mitolojisi, araştırılması, incelenmesi, her türlü detaylarıyla ortaya konulması gereken bir alandır. Tarihin her devri için Türk mitolojisinden kelam etmek mümkün. Mitoloji sona eren bir şey değil, daima oluşur, Cumhuriyet Mitolojimiz de var; Atatürk’ün mitolojimizdeki kurt efsanesinden esinlenip toplumuna güç kuvvet verişi örneğin” diye belirten Yaşar Çoruhlu’nun tekliflerini dikkate alsak, mitolojimizi ilkokullardan başlayarak okullarda okutsak, kültür sanat yapıtlarında husus edilmesini ya da esinlenilmesini sağlayarak günlük hayatımızın içine katsak, örneğin bir seramik yapıtında, karikatürde, fotoğrafta… canlı, yaşanır kılsak, -yine- çağdaş medeniyetler düzeyini yükselten kültürlerden biri olmamız işten değil. Sanat evet.
Cumhuriyet
