Uzaktan çalışma döneminin sonu: Ofise geri dönüş ve kaybedilecek özgürlükler

Getty ImagesOtonomiyi kaybetmemek için önerilen bir yol hibrid çalışma modeli

Bir yılı aşkın müddettir Covid-19 salgını yüzünden konuttan çalışmak zorunda kalanlarımızın fark ettiği birinci ve en büyük değişiklik ‘özerklik’ oldu. Tahminen de hayatımızda birinci sefer, çalışırken üstlerimizin ya da çalışma arkadaşlarımızın gözünün daima üzerimizde olmamasına alıştık.

Bu daha özerk çalışma ortamı bize yaptığımız işlerin kimi irili ufaklı istikametleri üzerinde daha fazla denetim sahibi olma fırsatı verdi. Nerede oturacağımızdan işleri hangi öncelikle yapacağımıza, ne müddetle çalışacağımıza, ne vakit orta vereceğimize kadar artık çok daha fazla inisiyatif sahibiyiz. Birçoğumuz için artan bu özerklik ya da özgürlük, uzaktan çalışmanın en büyük nimeti haline geldi.

Kuzey Carolina Üniversitesi’ne bağlı Kenan-Flagler Ticaret Fakültesi’nden strateji ve girişimcilik uzmanı profesör Arvind Malhotra “Birden teğe yalnızca nerede çalışacağımız değil işimizi nasıl yapacağımız konusunda da oldukça denetim gücüne sahip olduk. Birileri daima sizi izlemediği vakit neyi, nasıl yapacağınız konusundaki tercihleriniz artıyor” diyor.

Ayrıyeten günlük hayat faaliyetlerimizle iş faaliyetlerimizi birlikte yürütmeye de alıştık. Öğlen ortasında köpeği yürüyüşe çıkarıp, 10 dakikalık çay ortasında çamaşırları makinaya atabildik, bulaşığı yıkayabildik.

Profesör Malhotra “Bunlar küçük şeyler ancak bu özerkliklerin tümünün biriken bir tesiri oluyor. O anlarınızın denetimi size ilişkin. Halbuki oburunun kontrolündeki bir ortamda bunu çoklukla kaybediyorsunuz” diyor.

Salgın yavaş yavaş denetim altına alınırken dünya da ofislere geri dönüşün hazırlıklarına başladı ve bizden çabucak alışıverdiğimiz bu denetimin en azından bir kısmından vazgeçmemiz bekleniyor.

Ama bu vilayetle de berbat haber olmayabilir. Daha az özerklikle baş etmenin ve konuttan çalışmanın en hoş yanlarından kimilerini müdafaanın yolları da var.

Kendisi ve etrafı hakkında kelam sahibi olmanın gücü

İngiltere’deki Birmingham Üniversitesi’nin ticaret ve iş iktisadı kısmından Daniel Wheatley, özerkliğin hem bireyler hem de iş açısından iyi bir şey olduğunun bir müddettir uzmanlarca bilindiğine dikkat çekiyor.

“Eğer hayatlarımız ve hayatlarımız mühletince neler yaptığımız konusunda denetimimiz varsa, ne yapacağımıza ve neyin bizim için iyi olduğuna karar verebildiğimiz için kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlar. Bize ortamımızla ilgili bir hakimiyet, diğerlerine tabi olmama duygusu verir. Karar vericiyizdir. Ruhsal metinlerde vurgulandığı üzere bunlar insanın en temel muhtaçlıkları ortasındadır.”

Psikologlar özerkliği, hayatının denetimine sahip olmayı “temel insan ihtiyaçları” ortasında sayıyor. Wheatley çalışma hayatında da yaptığımız iş ve onu nasıl yaptığımızla ilgili kelam sahibi olmanın bir dizi olumlu tesiri olduğunu söylüyor.

Yakınlarda California’daki Claremont Üniversitesi ve Claremont Nöro-ekonomi Merkezi tarafından yapılan bir araştırma da, “otonominin birey ve kümenin verimliliğini kayda paha şekilde” olumlu etkileyebileceğini ortaya koydu.

Denetimi tümüyle bırakmak gerekmiyor

Getty ImagesOfiste, uzaktan çalışma sırasında alışılan otonomiden oldukça vazgeçmek gerekecek

Profesör Arvind Malhotra ofise dönüşün ister istemez çalışma nizamının daha klasik taraflarına, daha fazla kontrol ve daha az otonomiye de geri dönüşü içereceğini söylüyor. Ancak yeniden de iş hayatımız üzerinde denetimi sürdürmenin yolları bulunabilir. Burada sorulması gereken sorunun “Neyi koruyabilirim ve ilaveten ne talep edebilirim?” olduğunu ekliyor.

Daniel Wheatley, ofise dönüşü takiben birçok yerde çalışanlar ve patronlar ortasında bir dizi pazarlık yaşanacağını düşünüyor. Bu müzakerelerde çalışanlar muhtemelen geçtiğimiz 18 ay boyunca hayatlarına giren birtakım değişimlerin daha kalıcı olmasını isteyecekler. Bunun yollarından biri de hibrid (dışardan ve ofisten çalışma karması) bir model olabilir.

Profesör Malhotra ofiste çalışırken de bireylerin özerkliğini artırıcı yollar geliştirilebileceğini söylüyor.

“Eğer yer ve vakit konusundaki denetiminizi kaybediyor ve ofise dönüyorsanız, üstünüzle örneğin üzerinde çalışacağınız hususlarla ilgili bir esnekliğin pazarlığını yapabilirsiniz. Tahminen de daha yaratıcı, daha inisiyatif kullanabileceğiniz işler vardır” diyor.

Malhotra ayrıyeten her şey uzaktan çalışma periyodunun öncesinin birebiri şartlara dönse bile, özerkliği “mikro misyonlar düzeyinde” de müdafaanın mümkün olduğunu düşünüyor:

“Evdeyken bunu yaptık. Muhakkak vakitleri, yapmamız gereken muhakkak şeylere ayırdık ve kendimize düşünme vakti ve alanı tanıdık. Bu tıp alışkanlıkları sürdürmeyi ofise döndüğümüzde de denemeliyiz. 9’dan 5’e kadar çalışılan bir yerde bile koparıp alabileceğiniz özerklikler vardır.”

Getty ImagesUzaktan çalışma işe orta verdiğimiz anlar üzerinde de çok daha büyük denetim sahibi olmayı getiriyor

Nihayetinde ofise dönüş muhtemelen alıştığımız denetimin bir kısmından vazgeçmemiz manasına gelecek. Wheatley “Bu kaçınılmaz” diyor.

Fakat tıpkı vakitte bu süreçte işimizi bize daha uyan biçimlerde yapmak için şimdiye kadar sahip olmadığımız ölçüde müzakere imkanları da olabilir.

Birçok kişi uzaktan çalıştığında verimli olduğunu kanıtladı. Bu da çalışma nizamını tekrar biçimlendirmek, iş yükünü dengelemek isteyen çalışanlara sağlam bir pazarlık gücü verdi.

Kimi yöneticiler eski günlerin inançlı kurallarına dönmeye çalışsa da bir kısmı da çalışanlar için iyi olanın birçok vakit şirket için de iyi olduğunu bilerek daha esnek olacaktır.

Cumhuriyet