Uzmanı uyardı: ‘Çocuklarda oyuncak seçimi fiziksel ve zihinsel gelişimleri açısından önemli’
İtimat Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Kısmı Uzman Dr. Hakkı Akman, oyunun, çocukların dünyayı kendi tecrübeleri ile öğrenmesini sağlayan ve ekseriyetle sonuçları düşünülmeden, eğlenmek için yapılan hareketler olarak tanımlandığını söyledi. Oyuncakların kozmik tarifinin ise 14 yaşından küçük çocukların oyunlarında kullanmak maksadı ile tasarlanan yahut üretilen her türlü oyun, araç ve gereçler olduğunu belirten Akman, “Bu nedenle çocuklarda yaşa uygun oyuncak seçimi, fizikî ve zihinsel gelişimleri açısından ehemmiyet taşıyor. İtinasız alınan bir oyuncak hayal dünyalarını olumsuz tarafta etkileyebiliyorken, şuurla seçilen oyuncaklar saklı yeteneklerinin ortaya çıkmasına katkı sağlayabiliyor. Ebeveynlerin oyuncak deyip geçmemesi, çocuklarına uygun oyuncakları tercih etmeleri gerekiyor” dedi.
“YAŞA UYGUN OYUNCAKLAR KULLANMALIDIR”
Akman, oyuncakların çocuğun yaratıcılığını, karar verme maharetini, boyut, biçim ve renk üzere kavramları kavramasını desteklediğini tabir ederek, şunları söyledi:
“Oyuncaklar çocuğun düş kurma gücünün gelişmesini ve çeşitli maharetler kazanmasını dayanaklar. İşbirliği yapma, paylaşma, bekleme, sabırlı olma üzere yetenekleri kazanmasına yardım eder. Oyuncak seçerken o yaştaki çocuğun yeteneklerini ve genel ilgi alanlarını dikkate almak gerekir. İnce ve kaba motor maharetler, lisan gelişimi ve yaşa uygun toplumsal gelişim de dikkate alınmalıdır. Çocuğun yaşına nazaran küçük oyuncaklar çocukta ilgi azlığına ve erken sıkılmaya neden olabilirken, yaşından daha ileri yaşlar için tasarlanmış oyuncaklar ise, çocukta başarısızlık ve sonuçta özgüven eksikliğine neden olabilmektedir. Bu nedenle çocuklar yalnızca yaşına uygun oyuncaklarla oynamalıdır.”
HANGİ OYUNCAK, HANGİ YETENEĞİ DAYANAKLAR?
Seçilen oyuncakların çocuğun farklı yeteneklerini desteklediğini kaydeden Akman, “Üç tekerlekli bisiklet, kayma, tırmanma, sallanma oyuncakları ve kaykay üzere oyuncaklar büyük kas gelişimini; kağıt, makas, mum, boya, kalem, lego üzere çeşitli birleştirme oyuncakları ve kesimli bulmacalar ince motor maharetlerini; kukla, bez bebekler, çeşitli giysiler, süs eşyaları, meslek setleri, bebek otomobilleri düş kurma gelişimini; küpler, bloklar, araba ve kamyonlar, tahta ve plastik hayvanlar, kum havuzu gereçleri kurgu yeteneğini; mesken eşyaları ve mesken setleri toplumsallaşmayı ve paylaşma hislerinin gelişmesini, söz yeteneğinin artmasını ve dışa dönük kişilik gelişimini; tahtadan yahut mıknatıslı harfler ve sayılar, harf ve sayıları içeren mühürler, eklemeli bulmacalar, tamamlama oyunları lisan yeteneklerini, okuma ve konuşmayı; renkli çubuklar, oyuncak saat ve saati öğretecek küpler, geometrik formlar matematik yeteneğini; müzik ve ritim araçları lisan ve toplumsal marifetlerin gelişimini; taş, yaprak, deniz kabuğu, kuru bitki ve zerzevat koleksiyonu üzere oyuncaklar tabiat şuurunun gelişmesini destekler” tabirini kullandı.
“KIRMIZI, MAVİ VE SARI TERCİH EDİLMELİ”
Akman, oyuncakların çoklukla kırmızı, mavi, sarı üzere ana renklerde tercih edilmesi ve parlak oyuncaklardan kaçınılması gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Boyası dökülebilen oyuncaklar alınmamalıdır. Pelüş oyuncaklar tercih edilecek ise kısa tüylü, yıkamaya uygun olanlar tercih edilmelidir. Boya verebilecek kumaş içeren oyuncaklar alınmamalıdır. Sentetik gereçler yerine kesinlikle doğal gereçlerden yapılmış oyuncaklar tercih edilmelidir. Üç yaşına kadar olan çocuklar için seçilecek oyuncaklar daha çok yumuşak kumaş ve plastikten yapılmasına karşılık, üç yaşından sonrası için plastik, tahta, karton gibisi her çeşit gereç oyuncak imalinde kullanılabilir. Ancak ince, çabuk kırılır plastikten yapılmış oyuncaklar tercih edilmemelidir. Yumuşak gereçlerle yapılmış oyuncaklardaki göz, burun ve düğme üzere detayların kopmayacak biçimde dikilmiş ve yapıştırılmış olması kıymetlidir. Bu tip oyuncaklardaki dikiş yerleri de denetim edilmelidir. Genel teklif olarak tüm oyuncaklar ile birebir anda oynanmamalı, gerekirse çocuğun ilgisine nazaran makul aralıklarla meskendeki oyuncaklar saklanıp sıra ile verilmelidir. Fazla oyuncak ile çok uyarandan kaçınılmalıdır.”
Akman, Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) 2 yaşındaki çocukların ekran başında vakit geçirmemesini ve daha sonraki devirlerde ise, ekran başında geçirilebilecek toplam müddetin günde en fazla 2 saat olmasının teklifler içerisinde yer aldığını, elektronik oyuncakların, bilgisayar oyunlarının, tablet üzere elektronik aygıtların yerine düşünmelerini teşvik eden, öğretici, düş kurma gücünü geliştirici parlak ışık ve ses içermeyen oyuncaklar tercih edilmesi gerektiğini kaydetti.
Cumhuriyet
