Tüketim alışkanlıkları ve pandemi kuralları nedeniyle bilhassa çocuk ve ergenlerde çok kilo artışı aileleri endişelendiriyor. Aileler tarafından erken yaşta diyete sokulan çocukların sonraki devirlerde kıymetli sorunlar yaşayabileceğini belirten Uzman Diyetisyen Büşra Umut Oyman, bu devirde uygulanan çok kısıtlamaların büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkileyebileceğini söyledi.
Diyete zorlanan çocukların, yemeğe takıntılı hale gelerek ebeveynlerinden saklı bir şeyler yemeye çalışmasının, yemeğe takıntılı hale gelebileceğini belirten Oyman, “Bu durumda çocukların sezgisel yeme yetenekleri bozulabilir. Yiyecek alımı kısıtlı olan çocuk neye muhtaçlığı olduğunu, acıktığını yahut tok olduğu vakti ayırt edemeyecek duruma gelebilir. Daima kısıtlamaya tabi tutulan çocuk, bedelleri beden biçimine nazaran biçimlendirmeye başlayabilir. Hoşluk standartları olur ve bu standartlara nazaran bireyleri sınıflandırmaya başlar” diye konuştu.
BESİNLER ‘İYİ’ YAHUT ‘KÖTÜ’ OLARAK AYRILMAMALI
Diyete alternatif olarak çeşitli prosedürlerle sağlıklı beslenmenin sağlanabileceğini tabir eden Oyman, “Besinleri ‘iyi’ yahut ‘kötü’ biçiminde nitelendirmek yerine tüketim sıklığını denetim edilmelidir. Çocuklara yiyeceklere karşı tarafsız olmayı öğretmeliyiz. Makus diye bahsettiğimiz bu besinler ekseriyetle çikolata/kek/cips üzere eserler oluyor ve bu eserler birden fazla vakit bir maksada ulaşmak uğruna kullanılıyor. ‘Uslu durursan çikolata alırız’, ‘Ödevlerini yaparsan kek yersin’, ‘Yemeğini bitirmeden dondurma yiyemezsin’ yahut tabaklarını bitirmelerini isteriz daima. Aslında doydukları noktada yemek yemeyi bırakmaları doygunluk hislerini denetim altına almalarına yardımcı olacaktır. Bu üzere durumlar çocukların yeme-içme muhtaçlıklarını denetim etme yetilerini karmaşık hale getirir. Yemek yemesi için bir neden olmadığında da yemek yemeye teşvik eder” dedi.
Makus olarak tanımlanan yasaklı besinlerin çocuk zihninde daima özel ve heyecan verici olarak kalırken, Âlâ olarak tanımlananların da (sebze, meyve, yoğurt) sıkıcı ve sıradan olarak kalacağını söyleyen Oyman, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bir başka değerli nokta ise besinleri özel günlerle eşleştirmek. ‘Doğum günü partisi, pasta demek’, ‘Plaja gitmek, dondurma demek’ üzere örnekler verilebilir. Besinlere karşı tarafsızlık oluşturur. Lakin birtakım besinlerin tüketim sıklığına sınırlama getirirsek çocuklar da bu yiyeceklere karşı takıntılı hale gelmeyeceklerdir. Yiyecekler özel günlere saklanmamalıdır. Evet yemekleri kutlama yapmak için kullanmamızın yanlış bir tarafı yoktur lakin, pizza yemek için bir doğum günü/karne günü vs beklemek yerine ‘bu salı pizza günümüz olsun’ diyebilmek daha müspet sonuçlar doğuracaktır.”
ÇOCUKLARA SEÇENEK SUNULMALI
Çocuklara ne yemek istediklerini sormanın ve seçenek sunmanın değerine değinen Oyman, “Çocuklara ‘Bugün ne pişireyim senin için?’ demek yerine seçenek sunmalıyız. Örneğin ‘bugün karnabahar mı yemek istersin yoksa bamya mı?’ üzere seçenekler olabilir. Zira seçenek sunulan çocuk fikirlerinin kıymetli olduğunu ve seçim yapabilme hissinin sorumluluğunu öğrenir. Bu halde seçtiği yemeği farkındalıkla yer. Aksi taktirde konutta hiç olmayan bir şeyi de isteyebilir ve bu isteği yerine getiremediğimizde bir inanç kaybına sebep oluruz. Birebir vakitte yemekler hiçbir vakit ödül yahut ceza olarak kullanılmamalı. Bunun yapılması sonucunda çocuklar yalnızca sevdikleri yemekleri yemek için tıpkı davranışları tekrar etmeye ve koşullanmaya başlarlar. Bu da ileriki periyotta daima onay görme gereksinimi duyan bireylere dönüşmelerine sebep olur” dedi.
Ebeveynlerin çocukları için rol model olduğunun unutulmaması gerektiğinin altını çizen Büşra Umut Oyman, ailelere de tavsiyelerde şu tavsiyelerde bulundu:
“Hareketsiz, TV karşısında patates cipsi atıştıran ebeveynlerin, çocuklarından sağlıklı beslenmelerini, hareketli olmalarını beklemeleri gerçekçi ve sürdürülebilir olmaz. Ayrıyeten araştırmalar çocuklara başka yemek pişirilmemesi gerektiğini, konutta herkesin yediği yemeklerden yemelerinin daha uygun olacağını söylüyor. Tabi birtakım günler özgür gün olabilir. Atıştırmalıklar için ise çocuklara, ortalarında seçim yapabilecekleri sağlıklı seçenekler sunabilirsiniz. Daha çok konutta kaldığımız bugünlerde, birlikte mesken üretimi sağlıklı kekler, krakerler yapabilirsiniz.”
Cumhuriyet
