Kış aylarıyla birlikte hem gribal enfeksiyonlarda artış hem de Covid-19 enfeksiyonuna yakalanma tasası, bağışıklık güçlendirici besinlere ve alışkanlıklara yöneltmeye sebep olabiliyor.
Bitki çaylarının, yurttaşlar ortasında doğal şifa kaynakları olarak görüldüğünü belirten Öneş, bu çayların sıhhate birçok yararı bulunmakla birlikte; hipertansiyon, diyabet yahut kanser üzere kronik hastalıklarda hastalığın şiddetini arttırabildiğini, üstelik kullanılan ilaçlarla da etkileşime girerek ilaçların ve tedavinin aktifliğini azaltabildiğini vurguladı.
NEREDEN TEMİN EDİLDİĞİNE DİKKAT
Öneş, kışın öne çıkan 10 bitki çayını ve bitki çayı tüketirken dikkat edilmesi gerekenleri anlattı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu:
Yeşil çay
“Bitki çaylarının içerisinde en meşhuru olan yeşil çay, bileşiminde bulundurduğu epigallokateşin galat fitokimyasalı sayesinde metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olur, yüksek antioksidan kapasitesi sayesinde sistemli tüketimde bağışıklık sistemini güçlendirici ve kronik hastalıklardan kollayıcı tesir gösterir. Lakin birebir vakitte yüksek ölçüde kafein içerdiği için yüksek tansiyon hastalarında, kalp hastalarında, hamilelerde ve emziren annelerde fazla tüketimi epeyce risklidir; bu kümeye dahil olanların günde azamî 1 fincan tüketmesi uygun olacaktır. Sağlıklı şahıslarda ise günlük tüketim 2 fincanın üzerinde olmamalıdır.”
Ekinezya
“Gribal enfeksiyonlara karşı bağışıklığı güçlendirmek yahut enfeksiyonu hafif geçirmek için çok sık kullanılan tesirli bir bitkidir. Kış aylarında her gün 1 yahut 2 fincan tüketilerek kür biçiminde uygulanabilmektedir, fakat bu tüketim formunun de 1 aydan uzun sürmemesi gerekmemektedir. Sıhhate yararlarının yanı sıra ekinezya; kolesterol ilaçları, alerji ilaçları ve doğum denetim haplarıyla etkileşime girebilmektedir, bu ilaçları kullanan bireylerin ekinezya tüketiminden uzak durması gerekir. Ekinezya tıpkı vakitte alerjik tepkilere da sebebiyet verebilen bir bitki çayı çeşididir.”
Adaçayı
“Soğuk algınlığı tedavisinde en tesirli bitki çaylarından biri adaçayıdır. Bileşiminde bulunan cineol fitokimyasalı sayesinde öksürüğü önlemeye yardımcı olur. Tıpkı vakitte sakinleştirici tesiriyle de bilinen adaçayı sakinleştirici ilaçlarla birlikte kullanıldığında uykuya eğilimi çok fazla arttırabilmektedir. Tıpkı vakitte gebelikte kasılmaları da tetikleyebildiğinden hamilelerin kullanması epeyce sakıncalıdır.”
Kuşburnu
“Kuşburnu C vitaminini en ağır bulunduran bitkilerden biridir. İçerdiği yüksek C vitamini sayesinde antioksidan tesir gösterir ve iltihabi hastalıkların birçoğunun tedavisinde kullanılır. Yüksek C vitamini içeriğiyle bağışıklık sistemini güçlendirir ve hastalıklara yakalanma riskini azaltır. Lakin günde 3 fincandan fazla tüketildiğinde ciltte kaşıntılara ve tahrişlere yol açabildiği üzere ağız, yemek borusu ve mide üzere sindirim kanalı organlarında da birtakım tahrişlere neden olabilir.”
Kekik çayı
Uzman Öneş “Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında, başta mide olmak üzere sindirim sistemi sorunlarında ve idrar yolu enfeksiyonlarında tedavi hedefli kullanılabilen kekik çayının çoklukla bilinmeyen özelliği ise tansiyon düşürmesidir. Bu tesiri düşük tansiyonlu bireylerde risk oluştururken tıpkı vakitte yüksek tansiyon hastalarının kullandığı tansiyon düşürücü ilaçların da aktifliğini arttırarak hayati risk oluşturabilmektedir. Yüksek tansiyon hastalarının kekik çayını mümkünse hiç tüketmemesi, tüketilmesi durumunda ise uzman denetiminde ilaçtan 2 saat sonra halinde düzenlenmesi önerilmektedir” dedi.
Zencefil çayı
“Soğuk algınlığında, mide bulantısı başta olmak üzere mide-bağırsak rahatsızlıklarında sıklıkla kullanılan zencefilin çoğunlukla bilinmeyen özelliği ise safra salgısını önemli halde arttırmasıdır. Bu nedenle safra kesesi rahatsızlığı bulunan bireylerin zencefili ve zencefil çayını uzman denetiminde tüketmesi değerlidir. Mide bulantılarında kullanılmasından ötürü hamilelerin sıklıkla başvurduğu bir çay olan zencefil çayının 1 g’dan fazla tüketimi adet söktürücü tesiri nedeniyle hamilelerde düşük riskini arttırabilmektedir. Zencefil tıpkı vakitte pıhtılaşma bozukluğu olanların da kesinlikle tabibine istişareden tüketmemesi gereken bir bitkidir.”
Zerdeçal çayı
“Zerdeçal çok güçlü antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip bir fitokimyasal olan kurkumini içerir. Kurkumin, kan beyin bariyerini geçerek Alzheimer üzere nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde olumlu tesirler gösterdiği üzere tıpkı vakitte kurkuminin eklem iltihaplanmalarının semptomlarını azaltabildiği ve kansere karşı kollayıcı olduğu da bilinmektedir. Fakat tıpkı zencefil üzere zerdeçal da safra salgılarını arttırabildiği için safra kesesi hastalarının zerdeçal çayını da uzman denetiminde tüketmesi değerlidir.”
Sinemaki çayı
“Sinameki çayı kabızlık tedavisinde kullanılabildiği üzere bilhassa zayıflama çaylarında karşımıza sık sık çıkıyor. Fakat sinameki çayı bağırsaklarda kronik tembellik oluşturabiliyor ve bırakıldığında daha şiddetli kabızlığa yol açabiliyor. 3 haftadan daha uzun müddetli sistemli tüketiminde ise bağırsaklarda kalıcı hasarlara yol açabildiği üzere tümör oluşumunu bile hızlandırabiliyor. Birebir vakitte sinameki sistemli kullanılan ilaçlarla etkileşime girebilen bir bitki olduğundan daima kullanılan ilaç varsa tabibe danışarak tüketilmesi epeyce kıymet taşımakta.”
Mate çayı
“Son yıllarda popülerliği artmış olan mate çayı ağır kafein içeriği sayesinde metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olurken tıpkı vakitte idrar söktürücü ve ödem attırıcı tesirleriyle de bilinmektedir. Lakin ağır kafein içeriği nedeniyle yüksek tansiyon hastalarının ve kalp hastalığı bulunan şahısların katiyetle tüketmemesi gerekir. Hamilelerin ve emziren annelerin tüketimine de uygun değildir. Sağlıklı şahıslarda ise günlük tüketim 2 fincanın üzerinde olmamalıdır.”
Beyaz çay
“Antioksidan kapasitesi en yüksek çaylardan biri olan beyaz çay esas tesir olarak sindirimi kolaylaştırır. Tıpkı yeşil çay ve mate çayı üzere kafein içeriği yüksek çaylardan biridir ve çarpıntı yahut uykusuzluk üzere sorunlara yol açabilir. Yüksek kafein içeriği nedeniyle tansiyon ve kalp hastalarının, hamilelerin ve emziren annelerin tüketimine uygun değildir. Sağlıklı şahıslarda ise günlük tüketim 2 fincanın üzerinde olmamalıdır.”
Cumhuriyet
