Uzmanlara göre Türkiye’nin kırılgan ekonomisinde swap sorunları çözemeyecek
Merkez Bankası’nın swap için Azerbaycan, Malezya, Güney Kore, Rusya, İngiltere üzere ülkelerle görüştüğü ortaya çıkarken, ekonomistler Türkiye’nin düşük rezervi nedeniyle şoklara karşı kırılgan olduğunu görüşünde birleşerek swap mutabakatlarının kısa vadeli döviz sıkıntılarını gidermek hedefiyle oluşturulan bir süreç olduğunu ve iktisadın orta ve uzun vadeli meselelerini çözmeyeceğini lisana getirdi.
UÇURUMA GERÇEK
Türkiye’nin swap mutabakatlarını yalnızca bilançolara makyaj yapmak olarak değerlendirilebileceğini belirten Sakarya Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tahsin Bakırtaş, uzun vakittir borçlanmaya gidilmediğine dikkati çekti. Bununla küçük yatırımcının elindeki doları satmasının amaçlandığını aktaran Bakırtaş, şöyle devam etti:
“Swap muahedeleriyle ekonomiyi şoklardan kurtarmak bir strateji değil. Zira swap, sadece sağlam temellere sahip ve iyi yönetilen gelişmekte olan ülkelerde işe yarayabilir. Sağlam temeller ise öncelikle sağlıklı döviz rezervlerini içerir. Bu olmadan swap muahedeleriyle döviz rezervlerini artırma yanılsaması çok kısa devirde işe yaramazken, uzun devirde de ekonomiyi kurtarmak yerine, uçuruma çok daha fazla yaklaştırır. Zira swaplar, global finansal istikrara katkı yaparken, aslında büyük merkez bankaları, sırf kendi ülkelerinin çıkarlarına uygun olduğunda, bizim üzere ülkelere likidite dayanağı sağladığını göz önüne aldığımızda, güçlü ülkeler ihracatlarını artırırken bizim üzere gelişmekte olan ülkeler de o ülkelerin pazarları haline gelirler.”
DIŞ TİCARET SORUN
Orta ve uzun vadeli stratejilerin oluşturulmasına vurgu yapan Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Şişman ise şu cins tekliflerde bulundu:
“Sağlıklı döviz rezervleri için Türkiye’nin dış ticaret açığı meselesini çözecek tedbirler alması gerekir. Bu acildir. İkinci olarak turizm ve öteki hizmetler kaleminde değerli bir tesir yaratabilir. Bu manada swap süreksiz bir tahlildir yalnızca. Kısa vadeli portföy girişlerindeki aksamayı gerek tahvil piyasasından gerek kısa vadeli olarak swap piyasasından çözmeye çalışıyor. Bu basamakta yabancı yatırımcıya orta ve uzun vade için olumlu sinyalleri vermek gerekir. Yatırımların üçte ikisi inşaata gidiyor, bu da ekonomiyi üst itmekten fazla aşağıya çekecek eğilimleri besliyor.”
DÖVİZ AÇIĞI KRİZİ YALNIZCA ÖTELENDİ
128 milyar dolar tatışmasını hatırlatan ekonomist Cihan İhtilal Zelyut, şu vurguyu yaptı: “AKP’nin ithalata bağlı iktisat siyasetleri rezervi bitirdi. Kasa eksi 48 milyar dolara döndü. Borçla dönen iktisadın Merkez Bankası da ödünç paralarla ayakta tutulmaya çalışılıyor. Bu paralar Merkez Bankası bilançosuna süreksiz bir makyaj sağlıyor ancak işin özü şu ki, döviz açığına bağlı krizi yalnızca öteliyor, günü kurtarıyorlar.”
DOLARDA HAREKET ÜSTE HAKİKAT
Dolar/TL haftaya başladığı 8.80’den ve bu ay test ettiği 8.88 doruğundan sonra istikametini sonlu olarak aşağı çevirse de, fırsatları yükseliş istikametinde kullanıyor. Dün güne 8.64’te başlayan dolar/TL 8.72’ye kadar çıktı ve günü 8.71 düzeyinde tamamladı.
Öte yandan İsviçre merkezli finans devi UBS, para siyaseti patikasındaki belirsizliklerin daha fazla bedel kaybına neden olabileceğini belirterek yıl sonu dolar/TL iddiasını 9’dan 9.30’a çıkardı.
AKARYAKIT FİYATI HAZİRANI TESİRLER
Merkez Bankası’nın son Para Siyaseti Heyeti (PPK) toplantısının dün açıklanan özetlerine nazaran, mayıstaki ÖTV artışının sarkan tesirleriyle haziran ayında da akaryakıt fiyatlarında artışlar yaşanacak. Enflasyonun kısa devirde, başta emtia fiyatları olmak üzere arz ve talep istikametli çeşitli ögelerin tesiriyle oynak bir seyir izlemesi de bekleniyor. Ayrıyeten PPK, finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten bir yaklaşım sergilemeyi sürdürecek.
Cumhuriyet
