Yazar Zehra İpşiroğlu’ndan Genco Erkal’a destek yazısı: “Yapıcılık ve Yıkıcılık”

Usta tiyatrocu Genco Erkal hakkında, 2016 yılından bu yana yaptığı paylaşımlar münasebet gösterilerek “Cumhurbaşkanı’na hakaret” suçlamasıyla soruşturma başlatılmıştı. Erkal, Pazartesi günü, avukatları ile birlikte Çağlayan Adliyesi, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Hataları Soruşturma Bürosu’na giderek söz verdi.

Erkal hakkında ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’ suçlamasıyla soruşturma açılması, tiyatro ve sanat dünyasında da yankı uyandırdı. Birçok sanatçı, muharrir ve akademisyen Genco Erkal’a takviye bildirilerinde bulundu. Usta sanatkara bir takviye de Tiyatro Akademisyeni ve Müellif Zehra İpşiroğlu’ndan geldi. İpşiroğlu, Erkal için “Yapıcılık ve Yıkıcılık” başlıklı bir yazı kaleme aldı.

İpşiroğlu’nun yazısı şu biçimde:

Hakaret mi? Hayır. Tenkit mi? Evet. Hakaret anlık bir öfke patlamasıdır, gözü dönmüşlüktür, ilkelliktir ve hiçbir vakit, hiçbir şartta onaylanmayacak bir şeydir. Zira hakaret, nefret ve şiddet telaffuzları yeni şiddet telaffuzlarına yol açar. Şiddet şiddeti doğurur. Hakaret özünü şiddet ve yıkıcılıkta bulur, tenkit ise yapıcıdır, yol açıcıdır. Hakaret zehirlidir, zehirdir, tenkit ise panzehir. Hakaret çok kolaydır, tenkit ise çok sıkıntı, efor, emek ve vakit ister. Sanatın özünde ise tenkit vardır.

Genco Erkal hakkında Cumhurbaşkanına hakaret suçlamasıyla soruşturma açıldığını duyduğumda dondum kaldım. Tiyatrosuyla ve eleştirel duruşuyla ömründe ve sanatında yalnızca yapıcılığın izini süren Genco Erkal ile hakaret sözcüğünün içerdiği yıkıcılığı yan yana getirmekte bile zorlanıyorum.

Haksızlığı, adaletsizliği, yıkıcılığı tetikleyen sistemler nasıl ortaya çıkıyor, hangi güçler bunları tetikliyor, kimsenin kimseyi ezmediği özgür ve barışcıl bir dünya nasıl oluşabilir? Dünyanın her yerinde, her devirde sanatkarların sordukları bu soruları tiyatroda ve toplumsal medyada Genco Erkal de soruyor. Oyunlarında da on yıllardır bu sorulara cevap arıyor; baskılı toplumlarda aydın sorumluluğundan, göç ve sığınmacıların problemlerine, savaşın acımasızlığından, bağnazlık ve din sömürüsüne, kapitalizmin nahoş yüzünden insan ticaretine kadar sahnelediği, oynadığı her oyun bu arayışı gündeme getiriyor. Ve bu oyunların hepsinde cüret, sabır, insan sevgisi ve yapıcılık var. Sorgulayıcı ve eleştirel duruşu ise ona yol gösteren parlak bir ışık üzere.

Genco Erkal’ın yapıcılık yolundaki bu uzun yürüyüşüne kimbilir benim neslimin dışında benden evvelki ve sonraki kaç jenerasyon eşlik etmiştir, kaç kişi ondan ve onun tiyatrosundan etkilenmiş ve esinlenmiştir.

Tiyatromuza istikamet veren bu türlü bir sanatçıyı el üstünde tutmamız gerekirken böylesine hor görmemizi nasıl açıklayacağız? Sanatı daima bir tehdit olarak algılayan otoriter zihniyet mi? Cehalet mi? Kimbilir kaç sefer sormuşuzdur ve soracağız bu soruyu daha kendimize. Ve hayal bu ya, gün gelecek bu soruyu sormamız bile gerekmeyecek, tahminen de unutmuş olacağız, tahminen de evvelce, çok evvelden beşerler soru sormanın da, eleştirmenin de sanatın da ne olduğunu bilmiyormuş diyeceğiz, çok evvelden beşerler düşünmeyi saldırganlıkla, yapıcılığı yıkıcılıkla karıştırıyorlarmış diyeceğiz. Hayallerin sonu yok ki.

Cumhuriyet