Getty Images
Seane Corn yoga öğretmenliği mesleği boyunca öğrencileri ve öteki öğretmen arkadaşlarından ilaç aykırısı telaffuzlar duymaya alışmıştı.
Hatta bu durumla ilgili çekincelerini de paylaşmıştı.
Ama 2020’de pandeminin başlamasıyla birlikte bir değişimi fark etti:
“Beni aşı terslerinin panellerinde konuşmacı yahut iştirakçi olmaya davet eden e-postalar ve SMS’ler almaya başladım. Covid’in gerçek olmadığını öne sürüyorlardı.
“Büyük ilaç şirketleriyle başlayıp Bill Gates ile devam eden ve sonrasında da seks için insan ticareti yapıldığına uzanan metinler gönderiyorlardı.”
Fark ettiği bir öteki değişim de yogacıların kullandığı söylemdeydi:
“Büyük Uyanış ve Fırtına İçin üzere tabirler kullanmaya başladılar.
“Bütün bunlar manevî sözler. Yoga etraflarında Büyük Uyanış üzere tabirler özgürleşmeyle ilişkilendirilir.”
Ancak bu telaffuzların kökeni, Yogacılar değil QAnon isimli komplo teorisi topluluğuydu.
Özetlemek gerekirse QAnon seks gayeli insan ticareti yapan Satanist pedofillerden oluşan küçük bir tarikatın hükümetleri, iş etraflarını ve dünya çapındaki medyayı ele geçirdiğini, Donald Trump’ın ise onlara karşı gayret verdiğini öne süren bir dizi temelsiz komplo teorisinden oluşuyor.
QAnon destekçilerinden kimileri Ocak ayında ABD’de yaşanan Kongre baskını üzere şiddet içeren kabahatlerle da ilişkilendiriliyor.
Bu kümenin Yoga topluluğu üzerindeki tesiri kimileri için şaşırtan olabilir.
Lakin pandeminin başından bu yana azımsanmayacak sayıda Batılı yoga ve “zindelik” fenomeni toplumsal medya platformlarında QAnon teorilerini paylaştı, maske ve aşı tersi sözler kullandı.
Getty ImagesYoga bir dizi fizikî, zihinsel ve manevî pratiklerden oluşuyorBu paylaşımlarda ekseriyetle bir tabiat fotoğrafı ve bildirisi daha tanınan hale getirebilmek için manevî bir lisan kullanılıyor. Concordia Üniversitesi’nden doktora öğrencisi Marc-André Argentino bunları “pastel QAnon” olarak isimlendiriyor.
Kimi yoga fenomenleri de QAnon ile ilişkilendirilen, global seçkinlerin seks emelli çocuk ticareti yaptığını öne süren komplo teorilerini içeren Save Our Children (Çocuklarımızı Kurtarın) paylaşımları yaptı.
Dezenformasyon ve çevrimiçi radikallik uzmanları yogacılar ortasında bunlara dair bir artış trendi olup olmadığını tespit etmenin güç olduğunu söylese de bu çeşit telaffuzları tespit edip yayınlayan araştırmacılar da var.
BBC bu paylaşımları yapan fenomenlerden Krystal Tini ve Stephanie Birch ile irtibata geçti ancak bir cevap alamadı.
‘Komplo teorilerine inanma eğitimi’
Yoga antik Hindistan’daki ortaya çıkmış fizikî, zihinsel ve manevî pratiklerden oluşuyor.
Kültür tarihçisi Matthew Remski, yoganın her vakit Batı tıbbına karşı alternatifler sunduğunu söyleyen karizmatik önderler tarafından etkilendiğini ve toplumsal medya fenomenlerinin de bu geleneğin doğal varisleri olduğunu anlatıyor.
New Age inançlarıyla komplo teorileri ortasındaki inceleyen Consprituality isimli bir podcast dizisi de hazırlayan Remski, yoganın kendine bakma, iyileştirme ve kendini keşfetme telaffuzlarının sıhhat kurumları ve hükümetler tarafından yalnız bırakıldığını hisseden kitlelerde yankı bulduğunu söylüyor.
Yoganın her komplo teorisinde geçerli olan üç öğeye sahip olduğunu belirten Remski, bunları şöyle sıralıyor:
“Her şey birbiriyle irtibatlıdır, hiçbir şey nedensiz yere olmaz ve hiçbir şey göründüğü üzere değildir.”
Remski, “Kendinizi bu kanılara nazaran eğitirseniz, aslında komplo teorilerine inanmak için de eğitmiş olursunuz” diyor ve ekliyor:
“Kendinize yetebileceğiniz ve sıhhatinizi denetim edebileceğinize inanma konusunda kendinizi şartladıktan sonra bir halk sıhhati görevlisinin çıkıp da ‘Farkında olmadığınız bir hastalığın asemptomatik taşıyıcısı olabilirsiniz’ demesi hakaret üzere hissetirir.”
Kendisi de bir tarikattan kurtulmuş olan Remski, sokağa çıkma kısıtlamaları devrinde yoga stüdyolarının kapılarını kapatmak zorunda kalmasıyla toplumsal medyadaki varlıklarının ve takipçi sayılarının finansal açıdan daha değerli hale geldiğini aktarıyor.
Yoganın komplo teorilerine daha yatkın olduğunu söylemek mümkün ama yoga topluluğu içinde bu teorilerin ne kadar yayıldığını ölçmek kolay değil.
Bağımsız araştırmacılar dezenformasyonların kıymetli bir kısmının özel kümeler ve sohbetlerde yayıldığını, toplumsal medyada Instagram öyküleri üzere resen yok olan paylaşımlarla aktarıldığını ve bu nedenlerden dolayı ölçülemediğini aktarıyor.
Kimi fenomenler tarafından kullanılan açık manalı ve manevî lisan de Twitter ve Facebook üzere toplumsal medya platformları bunları kolay bir formda tespit edemiyor.
Stratejik Diyalog Ensitüsü’nden araştırması CEcile Guerin, “Komplo teorilerine inananlar yoga ve zindelik dünyasında azınlıkta olsa da bu etkin azınlık takipçilerini radikalleştirebiliyor” diyor.
Mevzuyla ilgili bir araştırma yapan Dijital Nefretle Çaba Merkezi (CCDH) ortalarında yoga topluluğundan bireylerin de bulunduğu aşı aksisi görüşlere sahip olan fenomenlerin, 2019’dan bu yana sekiz milyona yakın takipçi kazandığını aktarıyor.
Facebook’ta aşı zıddı kümeleri takip eden 31 milyon kişi bulunuyor. YouTube’da ise bu sayı 17 milyon.
CCDH, bu hareketin toplumsal medya şirketlerine 1 milyar dolarlık reklam geliri yarattığını belirtiyor.
Getty ImagesToplumsal medyadaki takipçiler, beğeniler ve paylaşımlar artsa da sanal ortamdaki bu yayılımın gerçek hayattaki tesirini ölçmek güç.
Miami Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Joseph Uscinksi “İnsanlar her gördüğü tweete inanmıyor. Birinin karşısına komplo teorisi çıktığında, bu akıllarına yatmıyorsa inanmayacaklardır” diyor.
ABD’deki komplo teorilerine dair 2012’den bu yana anketler yapan Uscinksi, komplo teorilerinin medyadaki görünürlüğünün artmasına karşın inanan insan sayısının düşük kalmaya devam ettiğini söylüyor.
Yoga eğitmeni Seane Corn, gelecekteki tehditlerle başa çıkmak için her eğitmenin buna karşı hal alması gerektiğini düşünüyor:
“Bu teorilere inanmayan çok eğitmen olduğunu biliyorum lakin bir kısmı ‘Biz aşağı bakan köpek duruşunu öğretelim, öğrenciler kendileri doğruları bulurlar’ diyor.
“İnsanların doğruları bulabileceğini umalım ancak bir yandan da öğretmenlerin buna karşı açıklama yapmasına muhtaçlığımız var zira burada bir sömürü yaşanıyor.”
Cumhuriyet
