Merkez Bankası (TCMB) Lideri Şahap Kavcıoğlu evvelki gün Türkiye Bankalar Birliği (TBB) üyesi bankaların genel müdürleriyle bir ortaya geldi. Toplantıda Kavcıoğlu’nun yeni swap mutabakatları için 4 ülke merkez bankası ile görüştüklerini ve ikisi ile görüşmelerin çok iyi noktaya geldiğini belirttiği söz edildi. Türkiye şu an Çin ve Katar ile swap mutabakatları bulunuyor. Geçen ay sonunda Çin ile olan muahede artırılmıştı. Bahse yakın kaynaklardan alınan bilgiye nazaran beklenen 4 yeni swap mutabakatlarında Katar ile olan mutabakatın artırılmasının yanı sıra Asyalı yeni bir merkez bankasıyla muahede öne çıkıyor.
Kavcıoğlu’nun, toplantıda sıkı para siyaseti uygulamasının devam edeceği iletisi verdiği lisana getirilirken TL’nin kıymetinin korunması için önümüzdeki devirde bankalarla işbirliği içinde çalışacağı bildirisi verdiği iletildi. Toplantıda TL’nin prestijini artırma konusunda bankalarla istişare ederek mecburî karşılık düzenlemelerinde değişiklikler yapabileceği sinyali veren Kavcıoğlu’nun TL’nin pahasının korunması için gereken siyaset adımlarının atılacağı iletisi verdiği kaydedildi. Kavcıoğlu’nun rezervlerin güçlendirilmesi amacına bağlı olduklarını söylediği belirtilen toplantıda 4 yeni merkez bankası ile swap muahedesi görüşmelerinin sürdüğünü açıklaması da dikkat çekti.
FED VE ECB İLE SIKINTI GÖRÜNÜYOR
Dünya gazetesinden Şebnem Turhan’ın haberine nazaran Türkiye, swap muahedeleriyle mahallî para üniteleri üzerinden ticareti kolaylaştırmayı ve karşılıklı iki ülkenin finansal istikrarına takviye sağlamayı amaçlıyor. Şu an kadar Türkiye, Çin ve Katar ile swap muahedeleri yapmış durumda. Analistler Avrupa Merkez Bankası (ECB), Amerikan Merkez Bankası (Fed) ile swap mutabakatlarının yapılma mümkünlüğünü epey düşük bulurken, geçen yıl pandemide Fed’in yayımladığı swap mutabakatı yapılan ülkeler listesinde de Türkiye yer almamıştı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun birinci 4 aylık datalarına nazaran Türkiye en fazla dış ticaret açığını 8.5 milyar dolarla Çin’e karşı veriyor. Akabinde ikinci sırada 6.6 milyar dolarla Rusya geliyor. Çin ile halihazırda swap muahedesi var. Rusya ile ise uzun müddettir mahallî para üniteleri ile ticaret konusunda adımlar atılıyor. Swap muahedesi ise şimdi imzalanmış değil. Analistler memleketler arası siyaset nedeniyle Rusya Merkez Bankası ile swap muahedesinin çok muhtemel olmadığını lisana getiriyor.
GÜNEY KORE VE MALEZYA ÖNE ÇIKIYOR
Analistler Asya ülkelerini öne çıkarırken 1.8 milyar dolarlık dış ticaret açığı ile Güney Kore dikkat çekiyor. Güney Kore ile de bir swap muahedesi gerçekleştirilme ihtimali bulunuyor. Bir öbür Asyalı Hindistan’a 1.5 milyar dolarlık dış ticaret açığı veriyoruz. Japonya 1.3 milyar dolarlık dış ticaret açığıyla öne çıkarken Malezya’ya da 811.9 milyon dolarlık açık verdiğimiz görülüyor. Asya’dan Tayvan, Tayland, Vietnam ve Endonezya tekrar dış ticaret açığı verdiğimiz birinci 20 ülke ortasında yer alıyor.
Bilhassa Güney Kore ve Malezya swap mutabakatının yapılma ihtimalinin yüksek olduğu ülkeler ortasında öne çıkıyor.
Suudi Arabistan ile ikili münasebetlerde düzelme işaretleri gözlense de 792 milyon dolar dış açık verdiğimiz bu ülkeyle yakın devirde bir swap mutabakatı imzalanması uzak ihtimal.
Güney Amerika ülkelerinden Brezilya ile de mutabakat yapılması piyasayı çok da şaşırtmayacak.
KATAR İLE SWAP ÇİZGİSİ 20 MİLYAR DOLARA ÇIKABİLİR
Katar ile birinci kere 17 Ağustos 2018’de swap muahedesi imzalandı. 3 milyar dolar ile başlayan mutabakat 25 Kasım 2019’da ise 5 milyar dolara çıkarıldı. 20 Mayıs 2020’de ise sayı 15 milyar dolara yükseltildi. Fakat Türkiye ile Katar dış ticareti bu sayının epeyce altında. TÜİK datalarına nazaran 2020 yılında Katar’a 1 milyar 37 milyon dolar, yılın birinci 4 ayında ise 336.9 milyon dolar ihracat yaparken, Katar’dan geçen yıl 301.5 milyon dolar, yılın birinci 4 ayında ise 194.5 milyon dolar ithalat yaptık. Yani dış ticaret hacmi 1.3 milyar dolar düzeylerinde. Bu data lokal para ile ticaretin de epeyce sonlu olduğunu gösteriyor. Analistler bu ülkeyle swap sınırı mutabakatını dış ticareti kolaylaştırmaktan çok siyasi/jeopolitik düzlemde düşünmek gerektiğini vurguluyor. Katar ile swap çizgisinin 20 milyar dolar düzeyine çıkarılması mümkün.
ÇİN İLE MAHALLÎ PARAYLA TİCARET SONLU KALDI
Çin ile 30 Mayıs 2019’da imzalanan ve geçen yıl haziranda birinci süreçlerin yapıldığı swap muahedesinde da ölçü artırılmış ve 3.6 milyar dolarlık yeni mutabakat ile meblağ 6 milyar dolara çıkarılmıştı. Merkez Bankası da Çin Merkez Bankası ortasında 30 Mayıs 2019 tarihinde imzalanan ikili para takası (swap) mutabakatının 35.1 milyar TL ve 23 milyar Çin yuanı artırılarak toplam 46 milyar TL ve 35 milyar Çin yuanına ulaştırıldığını açıklamıştı. Merkez Bankası artırılan kelam konusu sayı 15 Haziran 2021 tarihi itibariyle TCMB hesaplarına girdiğini duyurmuştu. Türkiye TÜİK datalarına nazaran yılın birinci dört ayında 68.7 milyar dolarlık ihracat yaptı. 82.8 milyar dolarlık da ithalat gerçekleştirildi. Bu 82.8 milyar dolarlık ithalatın 26.4 milyar doları Euro cinsinden 4.8 milyar doları ise TL cinsinden yapıldı. Swap mutabakatımızın olduğu Çin yuanı ile yapılan ithalat 105.7 milyon dolar iken ihracat 10.1 milyon dolarda kaldı.
SWAP SINIRI NEDİR?
Swap, söz manasıyla değiş-tokuş yahut takas demek. Finans piyasalarında ise bu kavram iki tarafın makul bir vakit dilimi içinde farklı faiz ödemelerini ve/veya farklı para ünitelerini karşılıklı olarak değiştirmelerine yani takas mutabakatına swap mutabakatı ismi veriliyor. Swap piyasasında yüklü döviz swapları ile faize dayalı swap mukaveleleri süreçleri yapılıyor. 2008 krizinden sonra sıkça başvurulan swap çizgisi mutabakatları ile merkez bankaları kendi para ünitelerini başka bankalara verip, yabancı para ünitesi alabiliyor. Böylelikle piyasaya likidite sağlanarak, rastgele bir ülkenin döviz bulma ya da ödeme yapma külfeti yaşamasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Cumhuriyet
