Türk futbolunun 4 büyüğü olarak nitelendirilen Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor borç sarmalı içinde yüzmeye devam ediyor.
Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray’ın Kasım 2020, Trabzonspor’un ise Ağustos 2020 prestijiyle toplam borcu 14 milyar liraya ulaşmış durumda.
Kulüplerin Kamuoyu Aydınlatma Platformuna (KAP) yaptığı bildirimlere nazaran borç dağılımı şöyle:
| Kulüpler | Şirket borcu | Dernek borcu | Toplam borç ) |
| Fenerbahçe | 3.288.881.652 | 1.929.873.790 | 5.218.755.442 |
| Beşiktaş | 2.963.496.108 | 942.282.274 | 3.905.778.382 |
| Galatasaray | 2.456.377.347 | 1.152.109.529 | 3.608.486.876 |
| Trabzonspor | 1.259.619.912 | ||
| Toplam | 13.992.640.612 |
*Trabzonspor Kulübü, dernek ve bağlı tüm şirketlerin bilançosunu birleşik halde KAP’a bildiriyor.
SON SEKİZ YILDA YÜZDE 579’LUK ARTIŞ
Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un 2012 yılındaki toplam borcu 2 milyar 60 milyon liraydı.
İlerleyen yıllarda özellikle ligin yayın bedelindeki artışlarla kulüplerin kasasına daha çok para girmeye başladı.
Gelirdeki bu artışa rağmen harcamalar da fahiş oranda artınca 2019 yılında 4 kulübün toplam borcu 10 milyar sonunu aştı.
Kulüpler, son yıllarda UEFA’nın uyguladığı Finansal Fair Play kuralları ve çeşitli sponsorluklarla borç ölçüsünü frenlemeye çalışsa da 2020’nin son ayına girilirken toplam borç yaklaşık 14 milyar liraya yükseldi.
Bir diğer deyişle kulüplerin borcu son 8 yılda yüzde 579 oranında artış gösterdi.
ÖZDEMİR: “YÜKSEK ÖLÇÜLERDEKİ BORÇ, BU YILIN OLAYI DEĞİL YILLARIN BİRİKİMİ”
Türkiye Futbol Federasyonu Lideri Nihat Özdemir, kulüplerin içinde bulunduğu mali krize dair yaptığı açıklamada, “Yüksek ölçülerdeki borç, bu yılın olayı değil yılların birikimi.” sözünü kullandı.
İktisat Muhabirleri Derneği yöneticilerini kabulünde hususa dair görüşlerini lisana getiren Özdemir, ”Süper Lig’deki gruplarımızın 4-5’inin dışında hepsinin borcu var. Bu borç, bir anda bu düzeye ulaşmadı her yıl katlanarak bu hale geldi. Pandemi ve döviz kurundaki artışın da bunda tesiri var.” dedi.
Kulüplerin devasa borç yükü, 10,4 milyar liralık İçişleri Bakanlığının 2021 yılı bütçesinden daha fazla meblağa sahip.
Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un 14 milyar liraya varan borcu, İçişleri Bakanlığı haricinde 6 bakanlığın bütçesinden de daha fazla.
Kulüplerin borç toplamı ve 7 bakanlığın 2021 yılı bütçesi şöyle:
| Dört büyüklerin toplam borcu 13.99 milyar ? | |
| Bakanlıklar | 2021 yılı bütçesi (milyar ?) |
| Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı | 11,91 |
| İçişleri Bakanlığı | 10,66 |
| Ticaret Bakanlığı | 6,58 |
| Kültür ve Turizm Bakanlığı | 6,01 |
| Dışişleri Bakanlığı | 5,78 |
| Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı | 3,99 |
| Etraf ve Şehircilik Bakanlığı | 3,37 |
10 ÜNİVERSİTENİN TOPLAM BÜTÇESİ, 4 KULÜBÜN BORCUNU KARŞILAMIYOR
Kulüplerin toplam borcu, Türkiye’de 2021 yılı için en fazla bütçe ayrılan birinci 10 üniversitenin toplam bütçesini de geride bırakıyor.
Kelam konusu üniversitelere 2021 yılı için toplam 11,01 milyar liralık bütçe ayrıldı.
Üniversiteler ve bütçe hisseleri şöyle:
| Dört büyüklerin toplam borcu 13.99 milyar ? | |
| Üniversiteler | 2021 yılı bütçesi (milyar ?) |
| Ankara Üniversitesi | 1,48 |
| Hacettepe Üniversitesi | 1,34 |
| Gazi Üniversitesi | 1,09 |
| İstanbul Üniversitesi | 1,44 |
| Ege Üniversitesi | 1,17 |
| Dokuz Eylül Üniversitesi | 1,02 |
| Atatürk Üniversitesi | 0,94 |
| İstanbul Üniversitesi – Cerrahpaşa | 0,91 |
| Marmara Üniversitesi | 0,82 |
| Uludağ Üniversitesi | 0,8 |
| Toplam | 11,01 |
LİSANA KOLAY… 14 MİLYAR LİRA…
Dört kulübün borç ölçüsünü birkaç örnekle daha sıralayacak olursak:
* Üstün Lig’in dönemlik yayın bedeli (Yaklaşık 3 milyar ?), 4 dönem boyunca yalnızca bu gruplara verilse dahi borç kapanmıyor.
* Para ödülünün en fazla dağıtıldığı UEFA Şampiyonlar Ligi’nde, şampiyon grubun ortalama 120 milyon avro kazandığı düşünüldüğünde, 4 kulübün toplam borcu yaklaşık 13 Devler Ligi şampiyonluğuna denk geliyor.
* Özellikle Anadolu’da son yıllarda artan ve göz kamaştıran stadyumların ortalama maliyeti 200 milyon lira. Yani 4 kulübün borcu ile 70 stadyum yapmak mümkün.
* Kelam konusu borçla, 22.500 seyirci kapasitesi ile Türkiye’nin en büyük, Avrupa’nın 3. büyük kapalı spor salonu hüviyetindeki Sinan Fazilet Spor Salonu’ndan 40 tane yapılabilir.
* Dört kulübün borcu, Ekim 2020’de İzmir’de meydana gelen sarsıntıdaki maddi hasarın (Yaklaşık 3,5 milyar lira) 4 katına tekabül ediyor.
* 24 derslikli 1000 adet okul inşa etmek isterseniz, 4 büyük kulübün borcu kadar bütçeniz olması gerekir.
Devasa borç yüküne sahip kulüpler, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na karşı olan maddi yükümlülüklerini de yerine getirmiyor ve bu durum hesaplara da yansımıyor.
Kanunen maç yapılan tüm stadyumlar Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın mülküdür ve bu statlar kulüplere kiralandı. Buna istinaden de yalnızca 4 büyük kulüp değil tüm Harika Lig grupları, kullandıkları statlar için bakanlığa kira bedeli ödemek zorunda.
Sayıştay raporuna nazaran kulüplerin büyük çoğunluğunun bu bedeli ödemediği dikkati çekiyor.
Rapora nazaran bakanlık, salt 2019 yılında toplamda 18,8 milyon lira fiyatındaki kira gelirinin yalnızca 3,5 milyon lirasını tahsil edebildi. Bir öbür deyişle kulüpler, toplam kiranın yalnızca yüzde 18,6’sını ödedi.
Kulüpler ayrıyeten saha içi, dışı ve skorbord reklamlarından elde edilen gelirin yüzde 10’uyla, bilet satışlarından kazanılan hâsılatın yüzde 7’sini bakanlığa vermekle yükümlü. Bu durum kanunla sabit olsa da kulüplerin bu istikamette hiçbir ödeme yapmadığı Sayıştay raporunda yer alan başka bahisler ortasında.
Dört büyük kulübün, son 8 yılda borç yükünü yüzde 579 artırmasına karşın milletlerarası alanda sportif açıdan bariz bir kazanımın olmaması dikkati çekiyor.
Son 10 döneme bakıldığında Fenerbahçe ve Trabzonspor 4, Galatasaray ve Beşiktaş da 2’şer dönem Avrupa kupalarına katılamadı.
Kelam konusu devirde Galatasaray ve Trabzonspor mali disiplinsizlikleri gerekçesiyle UEFA tarafından 1’er yıl Avrupa’dan men cezası alırken, Fenerbahçe de şike sebebiyle birebir cezayla karşı karşıya kaldı. Beşiktaş ise her iki münasebetle 2 yıl Avrupa’ya çıkamadı.
Son 10 dönemde Avrupa’da toplam 235 maç yapan bu dört grup, bu müsabakalardan 85’ini kazanabildi. 84 maçtan hezimetle ayrılan ekipler, 66 defa de rakipleriyle berabere kaldı.
2012-13 döneminde Fenerbahçe’nin Avrupa Ligi’nde yarı final oynaması, tıpkı dönem Galatasaray’ın Şampiyonlar Ligi’nde çeyrek finalde çaba etmesi ve 2016-17’de Beşiktaş’ın Avrupa Ligi’nde son sekize kalması (çeyrek final) son 10 yıldaki en iyi performanslar olarak kayda geçmiş durumda.
Dört kulübün özellikle son yıllarda Avrupa’yı es geçmesi ülke puanına da büyük darbe vurmuş durumda. Türkiye bu dönem klasmanda 13. sıraya düştü ve gelecek dönem Muhteşem Lig şampiyonuna Devler Ligi’ne direkt iştirak kapısı kapandı. Ayrıyeten önümüzdeki dönem Avrupa Ligi’nde uğraş edecek ekip da elemeler geçtikten sonra kümelere kalabilecek.
Kaynak: Eyüp Karakuş / A.A.
Cumhuriyet
