İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu, İstanbul’un raylı sistemi için alınan yabancı kredileri Karar Gazetesi’ne anlattı.
Misyona geldiklerinde yaklaşık 12 metro inşaatının durduğunu söz eden İmamoğlu, zararın her geçen gün arttığını söyledi. Bu yüzden süratli finansman bularak metro sınırlarına yöneldiklerini anlatan İmamoğlu “Kamu bize kredi vermedi yurtdışından duran şantiyelerin başlaması için kredi bulduk. Şantiyelerin durması akabinde başlaması artısı ve eksisiyle maliyeti bizim ayrıntılı hesaplamalarımıza nazaran yaklaşık 11 milyar lira” dedi. İmamoğlu ayrıntıları şöyle sıraladı:
TESLİM ALDIĞIMIZ SINIRLAR DURMUŞ VAZİYETTE
Toplu ulaşımın merkezinde raylı sistemler var. Bu mevzuda yılardır çalışma yapılıyor ancak istenilen süratte değil. 2019 seçimlerinden sonra gördük ki ne yazık ki teslim aldığımız metro sınırları durmuş vaziyette. Her yere metro diye 2017’de tanıtımı yapılan birçok metro çizgisi inşaatı çalışmıyor.
“ŞANTİYELERE DURUN TALİMATI VERİLMİŞTİ”
Bütçeleri olmadığı için Mevlüt Uysal tarafından şantiyelere durun talimatı verilmişti. Biz 2019’da teslim aldığımızda durmuş sınırlar vardı. Bunun tamamını harekete geçirdik. Vazifeye geldiğimizde ihale edilmiş 6 proje 7 çizgi vardı. 29 Aralık 2017’de bir yazıyla durdurulmuş. Bu çizgilerin toplam uzunluğu 78.2 kilometre idi. Bunun da dışında 2017’nin öncesinde ihale edilen fakat tekrar ödenek yetersizliğinden yarım kalmış yahut başlamamış yaklaşık 103 kilometrelik metro çizgisi vardı.
Metro inşaatlarının durmasının ve bir mühlet bekledikten sonra tekrar harekete geçmesinin önemli bir sorun olduğunu anlatan Ekrem İmamoğlu şunları aktardı:
İHALESİ YAPILMIŞ LAKİN PROJESİ YOK
Temel olan finansal sorun. Büyükşehir Belediyesinde şöyle bir şanssız devir oluşturdular. İhalesi yapılan bu işlerin büyük bir kısmının tam maliyetini karşılayacak finansman modeli oluşturulmadan ihalesi yapıldı.
Yani siz şayet bu türlü külfetli bir projeyi kendi öz sermayenizden döndüremiyorsanız ki bu türlü bir bahtınız yok büyükşehir belediyesinin bunun bir finansman modeline zorlamaya mecbursunuz. Ne yazık ki ucu açık bir halde yola çıkıldı. İhalesi yapılmış Mahmutbey – Esenyurt sınırının projesi bile yok aslında. Uygulama projesi hazır değil lakin ihalesi yapılmış. Hiç de başlanmamış aslında.
YURTDIŞI KAYNAKLA DEVAM EDİYORUZ
Bütün bunların reklamı yapıldı lakin finansman modeli olgunlaşmadığı için de durmasına neden oldu. Bu durma durumunu biz harekete geçirdik. Bir yandan da finansman arayışına geçtik. Tam o noktada 2019 yılında biz birtakım sınırlarımızla ilgili yurtdışı finansmanı için imzalarımızı attık. Hem Almanya kaynaklı hem de Fransa kaynaklı. Bunun dışında da aldığımız krediler oldu.
BONO TAHVİL İHRACINA BAŞVURDUK
Zira hareketlendirmemiz gerekiyordu. Bu da kâfi değildi. Onun için bono tahvil tarafına başvurduk. Bunun 1 yılı aşkın bir öyküsü var. Kasımda sonuçlandı ancak esasen 1-2 aylık bir sorun değil. Bu kararı geçen yılın Ekim-Kasım aylarında verdik. Liyakat ve prestijli bir İstanbul idaresi ile yürüdüğünü anlattık. Bono sıkıntısı bu türlü sonuçlandı.
‘HATLAR VAKTİNDE YAPILMADI MALİYETİ BÜYÜK’
İBB’nin metro çizgilerinin vaktinde yapılmadığına değinen Ekrem İmamoğlu “Her şey vaktinde olsaydı ne olurdu. Bunun maliyeti bize yansıdı. Ve İstanbullulara. Şantiyelerin durması akabinde başlatması artısı ve eksisiyle maliyeti bizim ayrıntılı hesaplamalarımıza nazaran 10.9 milyar lira.
Misyona geldiğimizde 12 tane metro projesi vardı. Bunlardan yalnızca 2 tanesi işliyordu. 10’u durmuştu. Yüzde 0,1’den tutun da yüzde 60 kadar bu çizgiler durmuştu. Bu projelerin birini bakanlık devraldı. Başakşehir-Kayaşehir sınırı. Geriye 11 tane proje kaldı. Bu projelerin kimileri euro kimileri da TL bazında idi” dedi.
‘KAMU BANKASINDAN DAHA UCUZA FİNANSMAN ELDE ETTİK’
580 milyon dolarlık bir tahvil ihracı için merasim değil bilgilendirme toplantısının yapıldığına değinen Ekrem İmamoğlu “Bu tarihinde bir birinci. Bunla gurur duyulması gerekiyor. Bir kamu bankasından daha ucuza finans elde etme marifetini de gösterdik. Vakıfbank’tan daha başarılı bir finansal süreç yönettik.
Bizde istedik bunu yurtiçinde çözmeyi. Vilayetler bankasından ya da kamunun bir diğer kurumundan. Kaldı ki merkezi hükumetinde Türkiye çapında yapılan projelerin birçoğunda yurtdışı finansmanı var. Ancak biz yurtiçi finansman isterdik” açıklamasını yaptı.
‘DEVLET BANKALARI BİZE LİMİTLERİ KAPADI’
“Biz 23 Haziran’da seçildiğimizde geldikten sonra birinci birkaç gün içinde maaşları ödememiz gerekiyordu” diyen Ekrem İmamoğlu şunları aktardı: “Koca İBB’nin kasasında para yoktu. Bu tıp acil durumlarda kredibileteler oluyor. Bir bankada 700 milyon liralık kredi kullanım hakkı olan İBB’nin 1 milyonunu bile o kamu bankası kullandırtmadı. Kamu bankaları bu hesapları kapalı tuttular. Bize vermediler. Kamu bankalarından finanse edebileceğimiz limitler bize kapalı vermiyorlar.
Hatta bizim üzere CHP belediyelerinin hiç birine bu imkanı sağlamıyorlar. Şayet yorum yapılacaksa bu türlü bir gerçek üzerinden yorum yapılmalı. Bende isterdim gidip Vakıfbank’tan bu projeler için borçlanmayı. Vakıfbank bize bu türlü bir finansman yapabilir mi o da öteki bir şey için ancak olmadı.
Bir kamu bankasında bizim proje paramız olan 600 milyon liramız haciz para ettiler. Davası hâlâ sürüyor. Münasebet kurmaktan uzak kamu kurum ve kuruluşları olduğu sürece biz mecburen geçmiş periyottan kalan yarım projeleri bitirmek zorunluluğumuz var. Bizim prestijimiz yüksek muhtaçlığımız ne varsa bulacağız.”
‘İSTANBULLU YATIRIMLARIN FARKINA 2024’TE VARACAK’
Alibeyköy-Eminönü metro projesini kendi bütçeleriyle yönetildiğini söyleyen Ekrem İmamoğlu “Bir borçlanmaya konu etmeden yönettik. Onun dışındakileri bu bütçeden farklı tutuyoruz. 2016-2017 devrinde o denli ihaleler yapıldı ki buna 2018’i bile katabiliriz.
‘HIZRAY İLE BOĞAZIN ALTINDAN GEÇECEĞİZ’
Geçmiş 25 yıllık performansın yıllık ortalaması 5 kilometre. Biz bunu 4 katına çıkarmayı hedefliyoruz. İncirli-Beylikdüzü çizgisi da benim için büyük değer taşıyor. Projesi çok eski fakat 20 yıllık. 2004 seçimlerinden beri her periyotta vaat ediliyor. Proje daima rafa kalkıyor. Biz 2021’de ihalesini yapmak istiyoruz. Hızray problemi var.
Olağan metro sınırlarından daha süratli olacak. Boğaz kısımlarını delme tünel biçiminde geçeceğiz Avrasya’da olduğu üzere. Belediye olarak boğaz altından ilerleyeceğiz. 10 ila 14 metro ortasında entegre olacak. İstanbullu batıdan doğuya metro çizgisiyle gidecek. Yaklaşık maliyeti 4-5 milyar dolar olacak. Günlük kapasitesi 750 ila 1 milyon yolcu amacı olacak.”
2019’DA BU YIL İÇİN ONAYLANAN BORÇLANMA MÜSAADESİ VERİLMEDİ’
İktisatta hayal kurmanın sıkıntı olduğunu aktaran Ekrem İmamoğlu “Ayağınızı yorganınıza nazaran uzatmak zorundasınız. Şöyle bir talihsizlik yaşıyoruz. 2019’da 2020 bütçesi için öngörülen 4.3 milyarlık borçlanma sayısı vardı. Bunu ben öngörmedim ortak meclis öngördü.
Oy birliğiyle bu bütçe onaylandı. Bunun yarısından fazlası daha evvelki yılların borçlanmasıydı. Yalnızca kendi cari süreçlerimiz için değildi yani. Buna karşın bize bu 4.3 milyar liralık borçlanmayı vermediler. Meclisin onayladığı borçlanmayı. Bunu AK Parti ve MHP küme lider vekilleri anlamak istemedi. İşi siyasi boyuta taşıdılar” tabirlerini kullandı.
‘YILDA ORTALAMA 20 KİLOMETRE RAYLI SİSTEM’
İBB Lideri İmamoğlu “Yılda ortalama 20 kilometre raylı sistem maksadımız var. Bunu sıfır yeni ihaleyle yapmayı amaçlıyoruz. Bunun dışında yeni planladığımız projelerimiz de var. Bunları da ihale edip hayata geçirdiğimiz vakit önemli bir ağa ulaşacağız.
Toplu taşımada raylı sistemin oranı yaklaşık yüzde 18 düzeyinde. Gelişmiş ülkelere bakıldığında bunlar yüzde 40’ın üzerinde. Yalnızca elimizdeki metroları bitirdiğimizde yüzde 35 düzeyine ulaşabiliyoruz. Raylı sistemleri durdurmak hem finansal hem de ekonomik bir kayıp” açıklamasını yaptı.
Cumhuriyet
